STAAT SE SLENTER MET MYN MISLUK
’N POGING van Mpumalanga se provinsiale regering om ’n hofaansoek te dwarsboom wat omgewingsgroepe gebring het teen goedkeuring vir ’n nuwe steenkoolmyn in die sensitiewe Wakkerstroom-gebied, het misluk.
Dit het boonop tot ’n strafkostebevel teen mnr. Vusi Shongwe, die provinsie se LUR vir omgewingsake, gelei.
Teen druktyd was die hofgeding nog aan die gang, maar die Sentrum vir Omgewingsreg (CER), wat ’n koalisie verteenwoordig van agt gemeenskapsorganisasies wat die beoogde myn wil stuit, sê hy is bemoedig deur die hof se besluit.
Enkele dae voordat die Noord-Gautengse Hooggeregshof in Pretoria dié aansoek sou aanhoor, het Shongwe in die Staatskoerant aangekondig hy wil die sonering van die omstrede myngebied hersien.
Dit volg op ’n lang regstryd van die gemeenskapsorganisasies om die Indiese mynmaatskappy, Atha-Africa Ventures te keer om ’n ondergrondse steenkoolmyn in die Mabola-bewaringsgebied noord van Wakkerstroom te vestig.
BEWAARDE STATUS
Nadat Shongwe vroeër die koalisie se appèl teen omgewingsgoedkeuring geïgnoreer het, wil hy nou probeer om die gebiede wat deur die myn geraak sal word, se status te wysig dat dit nie meer in die bewaringsgebied val nie.
Op grond van Shongwe se aankondiging het die staat se regspan verlede Maandag die hof versoek om die koalisie se aansoek om hersiening onbepaald tersyde te stel.
Die CER het al in 2017 ’n aansoek gebring om die Minister van Minerale Hulpbronne (destyds mnr. Mosebenzi Zwane) en die Minister van Omgewingsake (me. Edna Molewa, wat intussen oorlede is) se toestemming om te myn, tersyde te stel. Die saak sou op 16 Oktober aangehoor word.
Die CER se regspan het die staat se aansoek om uitstel onmiddellik teengestaan. Die volgende dag het die hof dié aansoek van die staat van die hand gewys, en ’n kostebevel teen die staat uitgereik.
Die verhoor het dadelik begin en was teen druktyd nog aan die gang.
WATERBRON
Die groepe wat die myn teenstaan, is Earthlife Africa, die Myn- en Omgewingsreg-gemeenskapsnetwerk van Suid-Afrika, die Trust vir Bedreigde Natuurlewe, die Federasie vir ’n Volhoubare Omgewing, GroundWork, die vereniging vir water en landelike ontwikkeling (Award) en die Bench Marks-stigting.
Hulle is gekant teen die beoogde Yzerfonteinmyn omdat die beskermde gebied waarin dit geleë is, ook as ’n strategiese waterbron vir die omgewing geïdentifiseer is.
Tydens die verhoor sou die CER se regspan onder meer die volgende kwessies oor die twee ministers se besluit aanvoer: Die ministers se besluite is nie op ’n oop en deursigtige manier geneem nie. Hulle het die Wet op Nasionale Omgewingsbestuur: Beskermde gebiede (Wet 57 van 2003) geïgnoreer. Hulle het nie die belange van die plaaslike gemeenskap in ag geneem nie. Hulle het versuim om die voorkomende beginsel en die kwesbare ekostelsel-beginsel toe te pas. Hulle ignoreer Atha-Africa se ontoereikende voorsiening vir rehabilitasie. Hulle neem nie Suid-Afrika se internasionale verpligtinge teenoor die omgewing in ag nie. Hulle ignoreer sleutelbeplanningsen ander instrumente. Hulle sien nie toe dat die benutting en ontginning van onvervangbare hulpbronne regverdig geskied nie. Albei ministers se departemente staan die aansoek teen.
Saam met die hersieningsaansoek bring die CER ook ’n aansoek om ’n hofbevel wat enige mynbedrywighede verbied totdat uitsluitsel oor die hersiening gegee is.