VOLLE NASPEURBAARHEID TEL IN BOERE SE GUNS
’N PRODUK sonder inligting is ’n produk sonder verbruikers, het mnr. Gerhard Schutte, hoofbeampte van die nasionale Rooivleisprodusente-organisasie (RPO), op die Aldam-veeskool naby Ventersburg in die Vrystaat gesê.
Hy het gesê verbruikersopleiding is noodsaaklik omdat verbruikers alles wil weet van die produk wat hulle eet. Dit is in pas met die belangrikste neiging wat tans in Suid-Afrika gesien word, naamlik volle openbaarmaking.
Verbruikersopvoeding moet objektiewe antwoorde op die volgende vrae gee: Wat is die oorsprong van my kos? Is my kos volhoubaar geproduseer? Is daar enige kunsmatige bestanddele in my kos? Hoe pas die kos in by huidige neigings, soos banting? Pas die produk in by die manier waarop ons voorvaders geëet het en die manier wat die natuur bestem het? Hoe is die dier behandel voor dit geslag is? Wat is die impak van my voedselverbruik op die omgewing?
VOORDELE
Volgens Schutte is rooivleis steeds ’n verbruikersvoorkeur.
Suid-Afrikaanse rooivleis word gekenmerk deur ’n verskeidenheid voordele, onder meer dat dit internasionaal mededingend is. Suid-Afrikaanse rooivleis word tans na 42 lande uitgevoer.
Die plaaslike rooivleisprodusent handhaaf ook ’n hoë vlak van diereverbetering, reproduksiedoeltreffendheid en genetiese verbetering. Sover dit die genetiese hulpbronne van vee betref, is daar nege inheemse beesrasse en 25 ander rasse in die land, terwyl die skaapbedryf 12 inheemse rasse en 12 ander rasse het. In die geval van bokke is daar vier inheemse rasse. Al die veerasse het dus ’n groot genepoel vir die teling van aanpasbare veerasse.
Die RPO-struktuur is baie vaartbelyn weens ’n klein personeelkorps en ’n kostedoeltreffende kantoor. Een van die RPO se ander voordele is sy vrywillige finansieringskema.
Die nasionale dieregesondheidsforum en die nege provinsiale dieregesondheidsforums is ook ’n voordeel wat in die rooivleisbedryf se guns tel. Dit speel ’n belangrike rol om die land se nasionale veekudde teen siektes te beskerm. Die nasionale dieregesondheidsforum het ’n groot rol gespeel in die daarstelling van die brucellose-uitwissingskema, die veldtog teen die kleinveesiekte PPR en die aanvaarding van die verpligte gemeenskapdiensjaar vir afgestudeerde veeartsenystudente.
Ander voordele in die rooivleisbedryf sluit in: Onderstepoort Biologiese Produkte (OBP) wat ’n strategiese vennoot van die bedryf is sover dit die ontwikkeling van belangrike en eiesoortige entstowwe vir plaaslike dieresiektes betref. Die verhouding tussen die kommersiële en opkomende sektore, asook die verhoudings met strukture binne die georganiseerde landbou en met die Namibiese veeboere-organisasie. Die onafhanklike vleisskema, die Rooivleiswaardeketting-gespreksgroep en Operasie Phakisa. Die Suid-Afrikaanse Vleisbedryfsmaatskappy (Samic) en die vleisklassifikasiestelsel wat een van die pilare van die bedryf is. Die ad valorem-tarief van 40% op ingevoerde rooivleis. Die feit dat die boer ’n groot deel van die verbruikersrand ontvang. Die rooivleisbedryf is selfregulerend, byvoorbeeld om soutvleis-inspuitings en die veevoerbedryf te reguleer. Die RPO se kode van beste praktyk, wat riglyne oor die hantering van diere, die volhoubare benutting van die natuurlike hulpbronne, die regte van plaaswerkers, veediefstal en roofdiere bevat. Produsentekommunikasie en die handleidings wat aan boere beskikbaar is. Bees- en lamsvleistoekomsmarkte. Die bedrywighede ten opsigte van navorsing oor en die ontwikkeling van rooivleis ingevolge waarvan R20 miljoen jaarliks aan 62 lopende navorsings- en ontwikkelingsprojekte bestee word. Al die projekte word gerig deur volhoubare benutting van die natuurlike hulpbron; veeproduksie met internasionale mededingendheid; dieregesondheid en -sorg; die gehalte, veiligheid, voedingswaarde en voorkeur van vleis; die ekonomie van rooivleisverbruik en -produksie; roofdierbestuur; en die voor- koming van veediefstal. Die diere-identifikasie en opspoorbaarheidstelsel (Litsa), wat tans ontwikkel word. ’n Vennootskap tussen die bedryf en die Regering. Sommige van die grootste geleenthede in die bedryf sluit in die kommersialisering van die opkomende sektor, die inkomste wat met uitvoer verdien kan word, en die aantal werkgeleenthede wat in die rooivleisbedryf beskikbaar is. ’n Nulkoers van BTW op rooivleis kan ook baie voordelig wees vir die bedryf, terwyl produksie-ontwikkeling tot verhoogde rooivleisproduksie kan lei.
Die internasionale en plaaslike vraag na rooivleis is ook goed. Daar is tans ongeveer 1,2 miljard mense in Afrika en dit gaan na raming teen 2050 verdubbel. Teen dié tyd behoort meer as 25% van die wêreldbevolking in Afrika te bly. Die voedselmark in Oos- en Suidoos-Afrika behoort teen 2040 meer as te verdriedubbel.
NADELE
Schutte het gesê die nadele is onder meer die gebrek aan ’n rampbestuurstrategie; die onvermoë van staatsdepartemente om werk te verrig; swak of ’n algehele gebrek aan ’n landbouvoorligtingsdiens, die gebrek aan kundigheid binne staatsdepartemente, die swak reproduksiekoers en die gebrek aan groei in die opkomende sektor; swak residu-monitering; en die huidige lae plaaslike en internasionale huide- en vellepryse.
Die internasionale vraag na rooivleis groei stadiger, maar daar is tans 7,25 miljard mense in die wêreld met 750 miljoen wat in die volgende dekade gebore gaan word.
Van die bedreigings wat die rooivleisbedryf in die gesig staar, sluit in: Die moontlikheid van grondonteiening sonder vergoeding. Roofdiere. Veediefstal. Die koolstofspoor. Klimaatsverandering. Wetgewing. Listeriose. Bek-en-klouseer en ander siektes wat Suid-Afrika se gesondheidstatus by die internasionale organisasie vir dieregesondheid (OIE) kan bedreig. Die invoer van swak hoendervleis. Mites dat rooivleis tot hoë cholesterol, hartvatsiektes en ander siektetoestande bydra. Daar is egter strukture om al dié bedreigings die hoof te bied, het Schutte gesê.