Die kuns van tegnologie in melkstalle
Koeigemak én die gemak van arbeiders op melkplase gaan al hoe belangriker word om die melkbedryf se volhoubaarheid, asook dieresorg te ondersteun. ’n Paar kenners lug hul mening oor dié onderwerp.
Tegnologie en die voorkoms van toekomstige plase was een van die temas tydens die Rede-Kabel-landbougesprekke op die Aardklop-kunstefees. Die gesprekke is by die Noordwes-Universiteit se sakeskool in Potchefstroom gehou met Landbouweekblad as mediavennoot. Ivor Price, aanbieder van
Landbouweekliks, het die gesprek gelei. Op die paneel was me. Magda du Toit (bestuurder van korporatiewe kommunikasie by Bayer Crop Science), dr. Johnny van der Merwe (landbou-ekonoom verbonde aan die Noordwes-Universiteit) en mnr. Mike Mouton (DeLaval).
GELD IN MELK
Om met melkbeeste te boer is nie vir almal bedoel nie. Min mense kan die pas volhou van elke dag van die jaar soggens vroeg opstaan en tot saans laat werk. Voeg daarby ure se herhaling van rugbreekwerk, druk om groter kuddes aan te hou om winsgewend te bly en dan is dit duidelik hoekom die melkbedryf wêreldwyd dikwels die stryd met die kosteknyptang verloor.
Diegene wat die regte kombinasie van omgewingsfaktore en ligging (melkroetes) geniet en op die regte tydstip in genetiese vooruitgang en tegnologie belê het, sal egter geld kan maak.
Mouton het as streeksbestuurder (Sentraal-Suid-Afrika) van die melktegnologiemaatskappy DeLaval gepraat oor die tegnologie wat plaaslik en in die buiteland vir melkboere beskikbaar is. Hy het ook verwys na die impak van outomatiseringstegnologie op werknemers en die boer wat werksgeleenthede en lewensgehalte betref.
“Tegnologie is noodsaaklik in boerdery,” het Van der Merwe gesê. “Om te verbeter en doeltreffender te wees, móét
werkskepping in die landbou nie net aan die primêre sektor aandag skenk nie.”
Melkverwerkingsaanlegte en die kleinhandel kan hierin ’n groot rol speel om produkte vir die plaaslike en uitvoermark te vervaardig, pleks van produkte in te voer vanuit lande waar boere subsidies kry.
“Die landbou het ’n buitengewoon groot onregstreekse uitwerking op Suid-Afrika se ekonomie, en werksgeleenthede moet in die hele voedselwaardeketting gestimuleer word,” het Van der Merwe gesê.
Du Toit het bygevoeg ’n klemverskuiwing is op pad van blote vir handearbeid op plase na vaardigheidsontwikkeling.
“Tegnologie vereis dat ’n plaaswerker of -bestuurder tegniese vaardighede moet hê om byvoorbeeld ’n presiesieplanter te bestuur, ’n spuit te kalibreer of ’n rekenaar te gebruik om datawetenskap in die boerdery toe te pas. Daarvoor is meer opleiding nodig. In die toekoms sal werknemers op plase meer geskoold wees en toegang moet hê tot opleiding om dié vaardighede aan te leer.” HOE HELP TEGNOLOGIE?
Melkproduksie is ’n intensiewe boerdery en met behulp van tegnologie kan boere nou kud- des van duisende koeie as individue bestuur.
Verskeie maatskappye, soos DeLaval, Lely, GEA Technologies, Afikim en Waikato, gebruik reeds tegnologie wat kuddes binne en buite die melkstal help bestuur.
Só kan die volgende gedoen word: Hou melkaantekeninge outomaties by; Hou koeigesondheid dop; Skeduleer inentings en kunsmatige inseminasie en keer koeie outomaties daarvoor uit; Doen hittewaarneming; Voer individuele kragvoerrantsoene in die melkstal; en Weeg diere met elke melktyd. Verskeie rekenaarprogramme en slimfoontoepassings is beskikbaar om dié data vir beter bestuur en tydige optrede aan te teken en te verwerk. ROBOTMELKERS
Price het aan die paneellede gevra hoe ver ons is van robotte wat mense se werk oorneem, aangesien sogenoemde melkrobotte reeds in die bedryf werk.
“By DeLaval praat ons eintlik van ’n VMS, oftewel ’n vrywillige melkstelsel, maar ja, daar is reeds melkrobotte wat in talle lande in die wêreld help om koeie te melk. Die koei besluit self wanneer sy gemelk wil word. Sy kry kragvoer elke keer as sy gemelk word, en om te voorkom dat sy té gereeld en net agter die lekker aan in die melkkrat met sy robotarm instap, reguleer ’n elektroniese hek die frekwensie van elke koei se besoek,” het Mouton gesê.
Hoewel robotmelkers gewild in Europese lande is, is daar nog net enkele voorbeelde in Suid-Afrika.
“Die VMS is die toppunt van melkstaltegnologie. Die rede hoekom dit so sterk in Europa ondersteun word, is omdat boere daar tipies kleiner gesinsboerderye het en arbeid duur is. Dikwels is dit net drie of vier gesinslede wat 300 koeie moet melk. Met VMS verander hul lewensgehalte drasties omdat daar minder werk vir die boer en sy gesin is. Hulle kan dus eerder aandag skenk aan die bestuur van die plaas se verskillende aspekte as om talle ure per dag in die melkstal te staan en werk,” het Mouton gesê.
Melkkoeie wat in behuising met ’n volvoerstelsel aangehou word, het tipies individuele slaapkratte en dikwels ook koeiborsels. Party stalle het selfs koeimatrasse en robotveërs wat mis opvee. Outomatiese voerders, wat die boer een keer ’n dag met kuilvoer aanvul, kan volgens ’n vasgestelde uurlikse skedule bedags die vars gemengde volvoerrantsoen in die krippe aflewer.
“As Blommetjie die behoefte het om gemelk te word, stap sy eenvoudig na die VMS-melkkrat. Die robotarm maak die uier en spene skoon, heg dit aan en die melkmasjien hou noukeurig inligting by. Dit kan die melkvolume en melkgehalte meet en deur middel van melkmonsterneming en -ontleding kan dit ook die koei se somatiese seltelling en reproduksiestatus vasstel en elke uierkwart se produksie monitor, om net ’n paar aspekte te noem,” het Mouton gesê.
“In Suid-Afrika het ’n gemiddelde kommersiële melkkudde sowat 350 koeie en plaaslik is die neiging eerder om roterende melkplatforms te installeer wat met gemak duisend of tweeduisend koeie kan huisves. Robotmelkers is eerder geskik om kleiner kuddes ekonomies en doeltreffend te bestuur. Ons het ook toegang tot arbeid wat dié kuddes op ’n konvensionele
manier kan help melk.”
TOEKOMSBLIK
Mouton het bygevoeg tegnologie met die klem op koeigemak gaan in die toekoms selfs belangriker word. Tegnologie wat naspeurbaarheid moontlik maak, sal ook in die voedselwaardeketting vinnig belangriker word. Elektroniese oorplaatjies en moniteringstegnologie is reeds daarvoor beskikbaar.
Tegnologie, soos beter loopoppervlakke, koeibeddens, klimaatsbestuur in koeibehuising, individuele voeding en outomatiese koeiborsels, maak ook ’n groot verskil in koeisorg en -gesondheid.
“Koeie wat minder stres, pyn of ongemak ervaar, is tipies gesonder en behaal hul melkproduksiepotensiaal en reproduksiemikpunte makliker.”
Hy was ook hoopvol oor die bedryf se potensiaal om ’n werkskepper te wees, veral vir geskoolde arbeid. Só sal groterwordende plase en melkkuddes met meer tegnologie eerder ’n werknemer vereis wat presisieboerdery en elektroniese bestuurshulpmiddels verstaan en rekenaarvaardig is.
“Jy het mense én tegnologie nodig. Tegnologie maak mense doeltreffender. Soos ons sien met presisieboerdery in talle ander boerderyvertakkings, help melkstaltegnologie die boer om tot in die fynste besonderhede sy kudde te bestuur en so ekonomies moontlik te melk,” het Mouton gesê.