Wingerd en wyn
Dit is nie noodwendig die boer met die meeste hektare onder wingerd wat die meeste geld per hektaar maak nie, maar die boer wat sy grond van meet af aan reg benut en sy wingerdblokke optimaal bestuur, sê mnr. Johan de Jager, ’n grondkundige by Vinpro. Landbouweekblad het met hom gesels oor wingerdboere se struikelblokke en die voordele van presisieboerdery.
Presisieboerdery is ’n plek-spesifieke benadering tot wingerdbestuur wat boere in staat stel om optimale insette in hul wingerdblokke te gebruik – presies waar en wanneer dit nodig is. Só kan produksiekoste besnoei word, die gehalte van druiwe kan verbeter en die boerdery kan winsgewender wees, sê mnr. Johan de Jager, ’n grondkundige by Vinpro.
“Alles begin by die grond. Dit is een van die bepalende faktore tussen wins en verlies in ’n wingerd se leeftyd.”
Groot grondvariasie kan binne ’n wingerdblok voorkom. Presisieboerdery is die enigste manier om sulke blokke op die winsgewendste manier te bestuur. Die ander kant van die saak is egter ook waar: Hoe meer homogeen, oftewel eenvormig, die grond is waarop wingerd gevestig word, hoe minder voordeel sal die boer uit presisieboerdery trek.
“Presisieboerdery word geregverdig waar wisselvalligheid in grondpotensiaal voorkom. Die totale produksie kan opmerklik beperk word as die blok bloot as ’n enkele, homogene blok bestuur word. Wanneer ’n blok uitgelê word, behoort egalige groeikragtigheid regdeur die blok die boer se doelwit te wees.”
Presisieboerdery word van tradisionele boerdery onderskei deur die vlak van die grondbestuur. “Pleks daarvan om die hele blok as een eenheid te be- stuur, word kleiner dele binne ’n blok vir maksimale opbrengs bestuur,” sê De Jager.
VOORDELE
Hy sê presisiebestuur verhoog die wins per blok. Elke stukkie grond word volgens sy potensiaal benut, wat risiko’s verminder en dus daartoe lei dat die wingerd in sy hele beoogde leeftyd winsgewend kan presteer. Egalige groei, produksie en egalige rypwording word ook verbeter. Produksiekoste kan verlaag word waar oorbemesting dalk voorheen plaasgevind het.
“Ingeligte besluite oor besproeiing, botdatums, die verwagte vegetatiewe groei en die hoeveelheid en soort kunsmis kan dan geneem word.”
De Jager verduidelik grondgeskiktheid moet eerstens bepaal word deur profielgate in die beoogde aanplantingsblok te maak. Daardeur kan die verskillende tipes grond geïdentifiseer en die verwagte vegetatiewe groei-indeks, potensiële doeltreffende dieptes, natheidsindeks, klippersentasie en enige ander beperkings bepaal word.
Die hoofdoel is om die grond met ’n “té”-beperking (té nat, té vlak, té sanderig) te identifiseer en dit te rehabiliteer. Té nat grond kan wortelontwikkeling beperk.
“Die ideaal is om beperkings in die grond so ver moontlik op te hef sonder om die grond te benadeel. Enige grond het beperkings, soos diepte of vlakheid, waterhouvermoë en chemiese beperkings. Deur te weet wat dié beperkings is, kan boere ingeligte besluite neem oor byvoorbeeld grondvoorbereiding, blokuitleg, onderstok- en kultivarkeuse, en besproeiingsontwerp.”
Probleemsones word geïdentifiseer en gerehabiliteer vóór daarop geplant word. Grondkaarte kan in kombinasie met ’n terreinontleding gebruik word om die blokuitleg, ryrigting en onderstok- en kultivaraanbevelings te maak. Daarvoor is dit belangrik om kundiges te gebruik, is De Jager se aanbeveling.
Presisiekaarte is baie akkuraat en help die boer om oor- of onderbemesting te vermy.
“’n Presisiewingerdboerdery betaal homself omdat toevoegings net op probleemblokke gemaak word en nie onnodig in die totale blok nie. Die boer kan baie geld aan insetkoste bespaar,” sê hy.
“Alles gaan daaroor om grond se té-beperkings, waaronder dreinering, te beheer omdat dit die doeltreffende worteldiepte vergroot, die grondtemperatuur verhoog, mikrobiese bedrywig- hede verbeter, soute verwyder en misstowwe optimaal benut.”
Chemiese beperkings in die grond moet tydens grondvoorbereiding reggestel word, deur grondmonsters op die regte dieptes te neem om só die grondvrugbaarheidstatus, enige tekorte, oormate en wanbalanse wat groei kan beïnvloed, te bepaal. Só word die aanvullings op die geïdentifiseerde dele met behulp van presisiekaarte aangevul.
BEMESTING
Produksie, groeikrag, lowerdigtheid en grondeienskappe word in ag geneem wanneer ’n bemestingsprogram vir ’n wingerdblok uitgewerk word.
Blaarontledings is ook ’n goeie hulpmiddel om die kunsmisaanbevelings per blok of kultivar te maak.
“Alles moet in balans wees, en onderstokke speel ’n noemenswaardige rol in die groeikragtigheid van sommige kultivars,” sê De Jager.
Wanneer ’n blok dieselfde grondpotensiaal het, kan dieselfde groeikrag regdeur die blok verwag word en kan dit dus dieselfde bemes word. Kolle word egter geïdentifiseer waar regstellings nodig is.
De Jager sê bemestingsprogramme kan vir tot drie jaar in die toekoms opgestel word, maar nuwe grondontledings moet elke drie jaar gedoen word om onderhoudsregstellings en die bemestingsprogram aan te pas waar nodig.
Wingerdboere moet altyd reg dink oor grond, beplanning en die vestiging van wingerd.
DEKGEWASSE
Dekgewasse is belangrik vir die grondstruktuur, waterindringing, die onderdrukking van onkruid en om die koolstof- en stikstofvlak in die grond in stand te hou. Waar die stikstofvlak byvoorbeeld laag is, soos in sanderige grond, kan stikstofbindende dekgewasse, soos peulplante, gebruik word. As die boer egter meer organiese materiaal in die grond wil hê, kan hy eerder kyk na kleingraan-tipe dekgewasse, soos korog, gars en hawer.
“Onthou altyd, alles begin by jou grond,” sê De Jager.
HUPSTOOT
Kan bestaande wingerde wat onderpresteer weer winsgewend gemaak word?
De Jager meen dit is moontlik. Die boer en kundige moet deur profielgate kyk na onder meer wortelontwikkeling, -plae en fisieke en chemiese grondbeperkings by die gevestigde wingerd.
Maak aanpassings deur die besproeiingskedulering te verstel, onkruid te bekamp wat met die wingerd om voedingstowwe meeding en beter snoeipraktyke te gebruik. Bekyk bemestingsprogramme en lowerdigtheid baie goed om te sien of dit optimaal is. Kyk ook na virussiektes by die bestaande wingerde.
“Waar rolblaarbesmetting byvoorbeeld erg is, moet ’n mens besluit of die wingerd bestuur kan word en of die besmetting só gevorderd is dat die blok uitgehaal moet word,” sê De Jager.
“Maar moenie dadelik resultate verwag nie. Nadat alle data in ag geneem en ’n aksieplan in werking gestel is, kan dit tot ’n jaar duur voor enige verbetering sigbaar is.”
De Jager sê wingerdboere moet altyd reg dink oor grond, beplanning en die vestiging van wingerd.
“Identifiseer die gebied waar die blok gevestig gaan word. Maak dan profielgate, doen ’n grondopname en bepaal die grondpotensiaal. Doen blokuitlegte volgens die grondgeskiktheid en maak jou onderstok- en kloonkeuses daarvolgens. Stel die grond chemies reg deur die nodige byvoegings te maak tydens grondvoorbereiding.
“Daarna vestig jy eers die wingerd,” sê De Jager.
Volgens hom is geen kortpaaie moontlik nie, “maar waar die grondkartering aanvanklik reg gedoen is, vergemaklik dit die hervestiging van wingerd”.
Dikwels is die eerste stap al verkeerd wanneer ’n boer nie eerste op die grond konsentreer nie. As dit nie reg benader word nie, word ál die ander stappe net moeiliker.
“Elke plaas en die blokke daarop verskil van mekaar. Elkeen moet op sy eie, korrekte manier benader word. En onthou, presisieboerdery is geen kitsoplossing nie. Dit gaan bloot oor goeie, ingeligte en regte besluite.”
Wat klimaatsverandering betref, sal besproeiingswater in die algemeen skaarser raak. Dink daarom ernstig voor wingerd op marginale grond gevestig word, sê De Jager. Die regte grondbestuurspraktyke is nodig om water te bespaar en doeltreffend te benut.