‘GEBREK AAN KONTANTMARK KORINGPRYS SE PROBLEEM’
DIE liggingsdifferensiaal bied vir produsente ’n vloerprys, en daarsonder kan die koringprys dalk nóg verder val, meen ’n Amerikaanse kommoditeitsmarkspesialis wat tans ondersoek instel na dié stelsel.
“Met die eerste indrukke reken ek nie die probleem is die liggingsdifferensiaal nie. Ek meen dit is die gebrek aan ’n gesonde kontantmark vir jul koring wat die grootste probleem is,” het dr. Matt Roberts op Graan SA se streekvergadering op Moorreesburg gesê. Roberts is ’n kommoditeitsmark-spesialis van die Kermantle-groep, ’n oliesaaden-graanbemarkingskonsultantemaatskappy in die Amerikaanse deelstaat Ohio.
“Ek moet nog verdere ondersoek instel, maar my vrees is dat indien die liggingsdifferensiaal weggeneem word, die prys van koring verder gaan daal. Tans bied hierdie stelsel vir produsente ’n vloerprys.
“Indien daar ’n gesonde kon- tantmark was waar daar deursigtigheid met onderhandeling was, sou die moontlikheid vir ’n prysdaling baie minder gewees het. Om egter te redeneer dat die skrap van die liggingsdifferensiaal skielik ’n doeltreffende kontantmark vir koring sal meebring, is gevaarlik,” het hy gesê.
DEURSIGTIGHEID
Roberts is op uitnodiging van die Johannesburgse Sekuriteitebeurs (JSE) in Suid-Afrika om die stand van Suid-Afrika se kommoditeitsmarkte te ondersoek. Hy het met ’n vorige besoek aan Suid-Afrika, in 2009, aanbeveel dat die differensiaal behou word.
Uit die gehoor het ’n boer van die omgewing, mnr. Hennie Visser, gevra waarom die JSE se wolkontrakte sonder ’n liggingsdifferensiaal verkoop kan word. Roberts het uitgewys daar bestaan ’n gesonde kontantmark vir wol in Suid-Afrika. Dit lei daartoe dat, ongeag waar ’n boer is, daar ’n koper vir sy wol sal wees. Daarby sal gesonde mededinging en deursigtigheid ’n akkurate prys meebring, juis omdat Cape Wools die aanvaarde prys vir wol daagliks bekend maak.
Nóg ’n vraag uit die gehoor aan Roberts was die verskynsel dat al wat ’n graanhandelaar is, ’n vervoermaatskappy het. Dit is dus duidelik dat daar baie geld te maak is uit die vervoer van koring uit die Wes-Kaap.
“Dit is dalk waar, maar wat keer tien van julle boere om ’n kontrakteur te reël om jul hele oes van hier na die noorde te vervoer, en dan deel julle die wins wat uit die vervoer ontstaan?” was Roberts se teenvraag.
PRYSDILEMMA
Die vraag oor die verskillende koringpryse in Suid-Afrika het egter Roberts se oë laat rek. Die Safex-prys is die prys waarvolgens kontrakte uitgeneem word op plaaslike koring, maar koring wat ingevoer word, land in die Durbanhawe teen ’n ander prys en is dan nie aan die liggingsdifferensiaal blootgestel nie. Dit bring mee dat koring dikwels goedkoper van Argentinië af en elders na Johannesburg ingevoer word as van die Kaap af.
Die probleem is nóg groter wanneer koring van Moorreesburg af na Kaapstad geneem word, en dit verhandel word teenoor koring wat na die Kaapstadhawe ingevoer word.
Roberts het die boer bedank vir die vraag en onderneem om dit verder te ondersoek.
Roberts sal al Graan SA se streekvergaderings bywoon en teen April sy verslag aan die JSE lewer. Enige kommentaar oor die liggingsdifferensiaal kan per e-pos gestuur word aan dr. Dirk Strydom by dirks@grainsa.co.za