ONDERGRONDSE BESPROEIING
Vir doeltreffender besproeiingsbestuur moet boere dalk wyer kyk na metodes wat in ander lande werk.
Om waterverdamping teen te werk, het mnr. Dick de Villiers, ’n afgetrede koffie-, tee-en-suikerrietboer van die Oribivlakte in KwaZulu-Natal, met ’n ondergrondse drukbesproeiingstelsel vorendag gekom om water en voedingstowwe regstreeks in die wortelsone van gewasse te plaas.
“Ná ek afgetree het, het ek in Australië gaan woon en daar ál meer bewus geword van die
belangrikheid van doeltreffende besproeiing. My boerdery-agtergrond het gehelp met die ontwikkeling van die stelsel,” het hy in
Landbouweekblad van 18 Januarie 2019 gesê (“Ondergrondse besproeiing bespaar water en krag”). Die eerste paar proewe is in gemeenskapstuine rondom Perth gedoen. Die besproeiingspype wat hy gebruik, word deur ’n fabriek in Alberton gemaak. Die USIS-stelsel (Unique Subsurface Irrigation System) wat De Villiers ontwikkel het, bestaan uit ’n reeks plastiekbuise met drie spuitgaatjies wat vertikaal geplaas word in vooraf geboorde gate van 80 mm in deursnee en
350 mm diep. Die buise word in lyn geplaas, aan weerskante van boomstamme.
Slegs die hoofwaterlyn word op die grond aangebring en met ’n gewone T-stuk aan die verskillende waterspuite gekoppel.
Dié diepbesproeiingstelsel werk met waterdruk om water en voedingstowwe regstreeks in die plant se wortelsone te plaas wat dit onmiddellik beskikbaar stel, terwyl dit verdamping verminder.
Die grootste verskil tussen dié stelsel en bestaande drupperlyne of mikrobesproeiingstelsels is dat die spuite ondergronds geplaas word om water onder druk in die wortelsone van ’n
plant of boom te plaas. Hierdie metode gebruik tot 20% minder water omdat dit keer dat enige water weens verdamping of afloop verlore gaan. Die spuitgaatjies lewer water op ’n diepte van 100-150 mm teen ongeveer 2 500 kPa (sowat 2 liter per minuut). Die hoogte van die spuitgaatjies, die hoeveelheid en die posisie kan aangepas word. Die uitleg van die diepbesproeiingstelsel word bepaal deur die aantal bome of rylengtes.