DIE LANG PAD BOORD TOE VIR NUWE KULTIVAR
Dit is ’n lang proses vandat ’n nuwe kultivar ontwikkel is of ingevoer word totdat die boompies kommersieel aangeplant word. Die Suid-Afrikaanse Plantverbeteringsorganisasie (Sapo) op Stellenbosch speel ’n belangrike rol in die proses, wat agt tot tien jaar kan duur. Sapo is ’n vrugtebedryfsorganisasie wat verskillende plantverbeteringsen registrasiedienste lewer.
Die materiaal wat ingevoer word, is gewoonlik dormante stokkies wat eers in ’n kwarantyntydperk van twee jaar vir virusse getoets word. Van virusvrye materiaal word boompies gemaak in die eerste fase van die vermeerderingsproses.
Mnr. Burgert van Dyk, hoofbestuurder van verkryging en intellektuele eiendom by Sapo, sê die organisasie verkry lisensies in die buiteland om kultivars te toets en te kommersialiseer. “Die dormante plantmateriaal wat ons invoer, word vir sowat twee jaar in kwarantyn gehou en daarna word evaluasiebome gemaak. Die bome word op toetspersele van Provar geplant.”
Van Dyk sê hortologiese boom- en vrugevaluasies word van die tweede tot vyfde jaar nadat die bome geplant is, gedoen. “As die uitslae gunstig is, sal kommersialisering van die kultivar oorweeg word.”
Provar se betrokkenheid by die evaluering van die bome en vrugte is vir Sapo van onskatbare waarde, aangesien die proses professioneel en onafhanklik hanteer word. “Onafhanklikheid is belangrik vir produsente. Dit haal die vooroordeel uit die aanbevelings vir kommersialisering.”
Dr. Iwan Labuschagne, uitvoerende hoof van Provar, sê dis nie net Sapo wat teelmateriaal invoer nie, maar ook privaat maatskappye en kwekerye soos Stargrow en Topfruit, produsente en uitvoermaatskappye. “Almal soek nuwe kultivars en wil die beste kultivars plant. Ek meen ons kan ’n groot rol speel om die proses te sistematiseer en te optimaliseer tot voordeel van die vrugteprodusent en die vrugtebedryf.”