TALLE DORPE KAN LEER BY TULBAGH-VULLISPROJEK
TULBAGH in die Wes-Kaap is die eerste dorp in Suid-Afrika wat wil sorg dat alle vullis (organies én anorganies) van sy huisbewoners nie op stortingsterreine beland nie. Die Witzenberg-munisipaliteit en Waai, ’n organisasie sonder winsoogmerk, werk saam aan dié projek. Die gidsprojek sluit tans ongeveer 100 huishoudings in Tulbagh in.
Mnr. Keith Roman, projekbestuurder, het aan Landbouweekblad gesê dat die projek waardevolle mikro- en makro-elemente, asook organiese koolstof (met kompostering) kan herwin, wat weer as bemesting in landbouproduksie gebruik kan word. Boonop kan die afval wat na ’n vullisterrein moet gaan met tot 90% verminder. Dit kan die Witzenberg- munisipale vullisterrein se gebruikstyd met tot twintig jaar verleng.
“Deur organiese en herwinbare afval in die kombuis te skei van die materiale wat na die vullisterrein moet gaan, sal die koste van vullisbestuur verlaag en die gehalte van kompos en herwinbare materiaal verhoog word,” sê Roman.
GOEIE KANS OP SUKSES
Organiese afval binne ander huishoudelike afval – waarvan die Kaapse metropool 1 000 ton tot 2 000 ton per dag ophoop – vorm boonop metaangas. Die probleem om dit te herwin, lê daarin om die organiese afval by die bron (kombuise van huishoudings, restaurante en hotelle) van ander vullis te skei, dit te versamel en dan na ’n komposteringsaanleg te vervoer.
Roman het gesê die gemeenskap het ’n huishoudingskomitee gekies wat bewustheid skep en die projek koördineer.
Komposteerbare sakke wat elk tot 3 kg organiese vullis kan hou en doelgemaakte houers waarin dié sakke pas, is aan elk van die deelnemende huishoudings verskaf om die versameling van die organiese vullis in die kombuis te vergemaklik.
Elke huishouding ontvang ook ’n groen sak vir tuinvullis, ’n deurskynende sak vir herwinbare materiaal en ’n swart sak vir die res van die vullis.
Daarby het elke huishouding ook aanwysings ontvang wat verduidelik hoe om die vullis van mekaar te skei.
“Hierdie aanwysings word deurgaans aangevul met volgehoue opleiding en bewusmakingsveldtogte. Die leierskap binne die gemeenskap is sterk en dit gee die projek ’n beter kans op sukses,” het Roman gesê.
SÓ WERK DIT
Die vullis word weekliks van die sypaadjie opgelaai en na Kristy’s se komposteringsaanleg 5 km buite Tulbagh geneem. Teen druktyd was daar nog nie ’n spesifieke doel vir die kompos nie, maar Roman het gesê daar is ’n gesonde vraag. Hulle is dus nie bekommerd oor ’n toekomstige mark nie.
“Vir die Witzenberg-munisipaliteit is dit uiters belangrik dat die projek slaag en na die res van die munisipale streek uitgebrei kan word omdat hy sy vullis teen groot koste na Vissershok by Kaapstad sal moet vervoer wanneer sy vullisgate vol raak. Hierdie koste sal uiteraard aan die belastingbetaler oorgedra word.”
Waai maak voorbrand vir soortgelyke projekte in ander Wes-Kaapse munisipaliteite. Die Vissershok-terrein sal na verwagting oor tien jaar vol wees.
Dorpe soos Wellington, Stellenbosch en Franschhoek neem reeds hul vullis daarheen.