Optimale plantdiepte gee deurslag
Boere neem dikwels die saad, droogte, bemesting of plaagbestryding kwalik wanneer hulle ’n teleurstellende mielieoes het. Daar is egter nog ’n bepalende faktor, naamlik plantdiepte. Die goeie nuus is dat plantdiepte bestuur kan word.
Om te verstaan waarom plantdiepte ’n bepalende faktor is, is dit belangrik om na die ontkieming en wortelontwikkeling van ’n mielieplant te kyk. Ontkieming vind plaas wanneer die saad sowat 30% van sy eie gewig in water geabsorbeer het. Die voggehalte dieper in die grond bly egaliger en is daarom gunstiger vir spoedige ontkieming.
WORTELONTWIKKELING
Die eerste wortel wat uitkom, is die radikale wortel wat die mielieplant in die grond anker. Daarna volg die seminale wortels, wat dadelik voedingstowwe uit die grond aan die plant voorsien, asook die koleoptiel.
Sodra die mielieplant sy kop bo die grond uitsteek en begin fotosinteer, verdun die mesokotiel. Die mesokotiel is die gedeelte tussen die pit en die nodale wortels. Dan word die nodale wortels die hoofwortels wat vir die plant se voeding verantwoordelik is.
Wanneer die saad dieper geplant word, groei die mesokotiel langer. Die saailing ontwikkel ’n ekstra internodium onder die grond wat ’n ekstra stel wortels lewer. Die mielieplant kan dus water en voedingstowwe beter opneem. Dit het ook ’n beter staanvermoë. Op ’n diepte van 60 mm is die grondtemperatuur gewoonlik sowat 30 ºC, wat baie gunstig vir ontkieming is. Daardie sade kom ook vinniger op as sade wat vlakker geplant is.
’n Vlakker plantdiepte veroorsaak dat ’n korter mesokotiel ontwikkel. Seminale en nodale wortels kom dan naby die grondoppervlak voor, waar temperature en grondvog baie kan wissel. Die grond se temperatuur kan tot ongeveer 36 ºC styg, wat té warm vir goeie ontkieming is. Die wisseling tussen dag- en nagtemperature is ook te groot wanneer té vlak geplant word.
EIE PROEWE
Hoewel proewe (sien GRAFIEK 1 ) en GRAFIEK 2 ) reeds bewys het dat ’n vlak plantdiepte die swakste opbrengs lewer, terwyl dieper plant vir die beste opbrengs sorg, word boere aangeraai om hul eie proewe te plant. Begin met ’n vlak ry en plant daaropvolgende rye stelselmatig dieper. Boere kan dan self waarneem wanneer die graan op verskillende rye opkom en wat hul uiteindelike opbrengs op spesifieke dieptes is.
Die boer moet sy grond se temperatuur meet om die regte plantdiepte en -tyd te bepaal. Met planttyd moet die grondtemperatuur minstens 14 °C wees. Soggens met sonopkoms is die grond op sy koudste. Dit is die regte tyd om te meet.
As daar te vroeg geplant word (wanneer die grond snags nog te koud word), ontkiem die sade stadiger. Die risiko van grondinsekskade styg en daar is ’n groter kans dat die vooropkoms-onkruiddoder die koleoptiel kan beskadig. Proewe het getoon dat die grondtemperatuur egaliger is wanneer saad diep geplant word. Die saad ontkiem dan vinniger en die plantjie kom gouer op.
PLANTDIEPTE
’n Plantdiepte van sowat 60 mm is dus meestal beter. Mielieplante se wortelstelsels ontwikkel beter en grondvog en grondtemperatuur bly egaliger. Dit is egter belangrik om te onthou dat die grondtekstuur, bewerkingsmetode en die aan- of afwesigheid van reste ook ’n invloed op plantdiepte het.
Mnr. André Botes is ’n landboukundige by Bayer op Lichtenburg.