Is jou wense uitvoerbaar?
Volg ’n behoorlike beplanningsproses wanneer jy jou testament opstel, en neem jou gesin en erfgename se omstandighede in ag. Só kan baie hartseer later voorkom word. Dié rubriek bied raad en wenke.
Jou testament en huweliksvoorwaardekontrak is die belangrikste dokumente wat jy ooit sal onderteken. Ondanks die belangrikheid daarvan word dit egter dikwels agterweë gelaat. Die kliënt se naasbestaandes moet dan die gelag (of gehuil) betaal. Dit kan nie genoeg beklemtoon word nie – die tyd wat jy aan die beplanning van jou testament afstaan, kan jou geliefdes baie trane bespaar.
KEUSE VAN EKSEKUTEUR
Stel ’n eksekuteur aan wat spesialiseer in boedelbereddering. Baie kliënte dink geen eksekuteurstarief sal gehef word as ’n familielid as eksekuteur aangestel word nie. Dit is nie altyd waar nie. Indien die eksekuteur onervare is, sal ’n volmag gegee moet word aan ’n prokureur, ouditeur of ander beredderaar, wat dan die eksekuteurstarief sal hef.
Kliënte op die platteland moet dikwels kies tussen iemand op die dorp en byvoorbeeld ’n korporatiewe maatskappy. Oorweeg ál die voor- en nadele en kies dan wie jy as die eksekuteur wil aanstel. Besluit wat die beste vir jou gesin en erfgename gaan werk.
DOEN DIE SOMME
Dit is kommerwekkend om te sien hoeveel kliënte se testamente opgestel word sonder om ’n behoorlike beplanningsproses te volg.
Jou testament behoort eers opgestel te word nadat die berekeninge gedoen en die koste van jou afsterwe bepaal is. Berekeninge
vir onder meer boedelbelasting, kapitaalwinsbelasting, eksekuteurstariewe en oordragkoste behoort gedoen te word. As die persoon wat jou testament opstel, dit nie só doen nie, dring daarop aan of kry ’n tweede mening. Makelaars en raadgewers van versekeringsmaatskappye het toegang tot regsadviseurs wat kan help. Berekeninge sal ’n goeie aanduiding gee of genoeg kontant in jou boedel beskikbaar is en of jou testament (en wense) prakties uitvoerbaar is.
ONDERHANDEL OOR TARIEWE
Die statutêre eksekuteurstarief is vasgestel teen 3,5% van die bruto waarde van jou boedel plus BTW, indien die eksekuteur vir BTW geregistreer is. Indien jy ’n groot boedel het, kan jy die eksekuteur nader om die boedel teen ’n laer tarief te beredder.
Die eksekuteurstarief is dus onderhandelbaar. Eksekuteurs is meer geneig om oor die geld te onderhandel indien beplanning oor die kliënt se boedel gedoen is en hulle weet daar sal nie verrassings wees nie.
Die uitvoerbaarheid van die testament en of die boedel voldoende kontant het om koste te betaal, het ook ’n invloed. Indien jy oor die eksekuteurstarief onderhandel terwyl jy lewe, maak jy dit makliker vir jou erfgename.
Op die inkomste wat die boedel ná jou afsterwe verdien, kan die eksekuteur 6% kry plus BTW. Dit sal byvoorbeeld wees op oesopbrengste ná afsterwe of huurinkomste. ’n Vermindering van hierdie syfer kan ook vooraf onderhandel word.
PLAAS DIT OP SKRIF
Indien jou eksekuteur nie bekend is met die verskillende kontrakte wat jy aangegaan het nie, kan jy oorweeg om dit in jou testament op skrif te stel. Indien ’n koop-en-verkoopooreenkoms aangegaan is tussen jou en ’n vennoot of indien jy lenings aangegaan het, kan jy dit in jou testament aanteken sodat die eksekuteur daarvan kennis kan neem.
Hou enige bewyse van die afbetaling van lenings by jou testament sodat dit die rapportering van die boedel vergemaklik.
BENOEM OPVOLGTRUSTEE
Oefen jou reg uit indien jou familietrust aan jou die mag verleen om ’n trustee in jou testament te benoem wat jou kan opvolg. Maak seker die trustakte gee jou wel die bevoegdheid om dit te doen. As jy in so ’n geval nie ’n opvolgtrustee benoem nie, is die kans vir altyd verby en behoort die trustakte dan te bepaal wie die opvolgtrustee sal wees.
GEVOLGTREKKING
Wanneer jy jou testament opstel of hersien, moet jy dit behoorlik doen. Kontak gerus jou finansiële raadgewer. Hy of sy het toegang tot regsadviseurs wat jou boedelbeplanning vir jou kan doen en seker kan maak jou testament is reg opgestel en uitvoerbaar.
Me. Suzelle Jooste is ’n regsadviseurbestuurder by Old Mutual Makelaardienste.