Sonneblomme: Meer geld vir hoë olie-inhoud
Die premie is gegrond op die Argentynse model waarvolgens ’n bykomende 1,5%-pryspremie betaal word vir elke 1% wat die sonneblomme bokant 38% olie oplewer.
Danksy ’n projek gemik op waardetoevoeging sal sonneblomboere ’n aansporingsbonus vir hul sonneblomme se olie-inhoud kan verdien wanneer hulle eksklusiewe basters plant. Die projek is deur die saadmaatskappye Sensako en Syngenta begin en is moontlik die eerste in sy soort vir die sonneblombedryf. Dit ontsluit waarde vir die oliebedryf as ’n geheel, sê mnr. Pieter Craven, verkoopsbestuurder van Sensako.
Die samewerking spruit uit ’n kommersiële lisensiëringsooreenkoms wat aan Sensako die kommersiële verspreidingsregte vir Syngenta se sonneblomreeks in Suid-Afrika gee. Sensako produseer ook Syngenta se sonneblomreeks vir verspreiding in Suider- en Oos-Afrika.
Die plaaslike sonneblombedryf het produsente nog nooit op grond van oliekonsentrasie vergoed nie. Gevolglik was genetiese ontwikkeling slegs op graanopbrengs gegrond en seleksie vir nuwe kultivars is nie op olie-inhoud gedoen nie.
Met die begin van die nuwe waardetoevoedingsprojek het die twee saadmaatskappye 700 sakkies saad van die kultivar SY 3970 CL aan droogtegeteisterde boere van Wesselsbron en Bultfontein geskenk. Dit was genoeg om verlede somer ongeveer 3 000 ha lande te beplant.
Die saadmaatskappye het terselfdertyd met ’n vooraanstaande olieperser van Gauteng onderhandel om ’n pryspremie gegrond op die oes se olie-inhoud te betaal aan dié en ander boere wat die betrokke kultivar plant. Die olieperser se naam sal ná die ontvangs van die hele oes bekend gemaak word.
■ ’n Pryspremie kan nou aan sonneblomboere betaal word indien hulle basters met ’n hoë olie-inhoud produseer.
■ Die projek is aangepak danksy samewerking tussen twee saadmaatskappye en ’n olieperser.
■ Die bestellingsprojek sal volgende seisoen op groter skaal na nóg boere uitgebrei word.
Verdere besonderhede sal dan ook verskaf word oor hoeveel die oes se olie-inhoud bedra en tot watter mate die deelnemende boere daarby baat gevind het.
ARGENTYNSE MODEL
Die premie is gegrond op die Argentynse model waarvolgens ’n bykomende 1,5%-pryspremie betaal word vir elke 1% wat die sonneblomme bokant 38% olie oplewer. In Argentinië, Amerika en die Europese Unie word die olie-inhoud as ’n standaard gebruik, met die gevolg dat kultivarontwikkeling ook die oliekonsentrasie ondersteun.
Hierdie oliepremie is veral vir boere van Wesselsbron en Bultfontein ’n lekker meevaller ná baie jare se erge droogte en misoeste waaroor hulle geen beheer gehad het nie. Sensako en Syngenta glo die oliesaadbedryf kan as geheel baat vind by die waarde-ontsluiting van olie, pleks van as opbrengsvordering. Die aanvangsprojek bewys ook daar is wel sonneblombasters met ’n hoër olie-inhoud plaaslik beskikbaar en dat boere waarde daaruit kan put. Dit verhoog die boere én die olie-persers se bruto inkomste per hektaar.
Die projek sal ná afloop van hierdie seisoen op groter skaal voortgesit word.
Syngenta en Sensako is reeds die afgelope twee jaar besig om die bedryf se samewerking te probeer verkry om ’n olie-aansporingsbonus in te stel. Verskeie beperkings soos logistiek, afsonderlike opberging, gebrek aan aansporingsbonusse en die opbrengspotensiaal van vorigegenerasie-basters belemmer egter nog die projek se kommersiële sukses.
Die hele waardeketting span nou saam om die premie te laat werk, wat die projek uniek maak.