‘Gee druifboere 100 keer die bottelprys’
Hoewel wynboere al die risiko dra, is dit dikwels die wynmakers of -kelders wat wegstap met die wins wat ouwingerdwyn bring. Die geld móét teruggaan na die grond toe om die volhoubaarheid van dié kategorie te verseker.
die wins toon daaruit – so ver kry om die risiko te dra nie, is daar geen hoop dat ou wingerd volhoubaar gaan wees nie. As ’n boer gedwing word om elke jaar net 1 ton per hektaar te oes en ’n verlies te ly of 2 ton per hektaar oes en gelyk te speel, is dit mos sinloos vir hom om die wingerd in die grond te hou. Onthou, ek praat vanuit die perspektief van ’n klein wynmakery wat druiwe koop. Ek meen die risiko’s moet deur die kelders gedra word, want hulle het die potensiaal om meer wins te toon.”
BETAAL 100 KEER MEER
Die legendariese Amerikaanse wingerdboer Robert Mondavi van die Napa-vallei het jare gelede iets voorgestel wat hy die honderdvoudige veelvuldiger (hundred times multiplier) genoem het. As ’n bottel wyn teen R200 verkoop word, moet die wynmaker sowat R20 000 per ton vir die druiwe betaal. In ’n bedryf waar die meeste boere nie eens die helfte hiervan vir ’n ton druiwe verdien nie, kan dit verregaande klink. Tot Alheit die somme begin maak.
“Jy kry konserwatief gesproke 750 bottels wyn uit ’n ton druiwe, as jy liggies pars en die klem lê op gehalte. Teen R20 000 per ton beteken dit R27 per bottel vir die druiwe. Teen R30 000 per ton, is dit R40 per bottel. Vir sommige van ons enkelwingerdwyn bestee ons
R50 net op die verpakking. In watter soort wêreld maak dit enigsins sin dat die druiwe minder waardevol is as die bottel, kurkprop en kapsule?” het hy verontwaardig gevra tydens ’n webinaar oor die Ou Wingerd-projek.
Vanjaar het die Alheits se duurste druiwe R93 000 per ton (sowat R124 per bottel) gekos. Hulle het ook druiwe teen R63 000 en R24 000 per ton gekoop. “Die goedkoopste druiwe was fantastiese Chenin blanc teen R11 000 per ton.” Sy raad is dat negotiant-wynmakers eerder met wynboere ooreenkom om per hektaar te betaal. “Dan weet die boer hy is veilig en wat hy gaan verdien.”
DIE STRALEKRANS-EFFEK
Van die 3 500 ha ou wingerd in die bedryf (net minder as 4% van die totale aanplantings) groei 85% by die lede van groot produsentekelders, sê mnr. André Morgenthal, bestuurder van die Ou Wingerd-projek.
“Dit was een van ons grootste probleme. Daschbosch in die Breedekloof het gou die potensiaal besef, maar dit het ’n paar jaar geduur om die ander produsentekelders te oortuig.”
Vir mnr. Pieter Cronjé, internasionale bemarker by Daschbosch, maak dit sin om moeite te doen met hul ou wingerd en om spesiale wyn – soos Avon Clairette Blanche
Wyn uit die Ou Wingerd-projek spreek tot millenniërs, meen mnr. Greg Sherwood, wynmeester en aankoper van fynproewerwyn by Handford Wines in Suid-Kensington.
“Hulle het nie met Bordeaux of Boergondië se wyn grootgeword nie, want hulle kon dit nie bekostig tensy hulle ryk ouers gehad het nie. Hulle hou egter van die boodskap van volhoubaarheid, goeie boerderypraktyke en erfenis.”
Van die winkel se getrouste klante se kinders – wat nou hul eie loopbane volg – stel baie belang in die ou wingerdkategorie. “Ons klante sien ’n onbetwiste gehaltevoordeel in die ouwingerdwyn. Dit is duidelik in die tekstuur en mondgevoel van die wyn, maar ook in moeilike oesjare, soos droogte, is die wyn van ou wingerd net soveel beter.”
Mnr. Francois Rautenbach, hoof van Singita se premierwyne, sê by dié luukse groep wat op ekotoerisme toegespits is, kan hulle sien dat ou wingerd ’n wesenlike komponent van die wynbedryf beslaan.
“Daar is ’n toenemende aantal internasionale mense wat soek na dít wat Suid-Afrika het wat met Boergondië en Bordeaux kan meeding. Die Ou Wingerd-projek het ’n trekpleister geraak. Dit is amper ’n emosionele raakpunt vir ons gaste, want dit gaan oor meer as net die wyn. Dit gaan ook oor die stories van werkers en die boere en die omgewing waar die wingerd groei.”
Selfs mense wat geïntimideer voel deur fynproewerwyn of sukkel om geure en karakters in wyn te herken, hou van die ouwingerdstorie.
“Dit is iets wat hulle wil ontdek.” Hoewel Singita-gaste die wyn van die Ou Wingerd-projek as deel van hul verblyfkoste kan geniet, sê Rautenbach talle wil ná hul besoek weet waar hulle die wyn in die hande kan kry. Hy sien onder jong mense dat hulle nie noodwendig dieselfde wyn wil drink as wat hul ouers as goed beskou nie.
“Hulle wil hul eie wyn ontdek en geniet. Die ouwingerdwyn is natuurlik geskik om te verouder, en tekstuur, geure en karakter te ontwikkel.”
Hy maan egter dat dié geslag wynkopers wil weet dat die hoë pryse wat hulle vir wyn betaal, ’n verskil gaan maak aan die lewe van boere en werkers.
waarvan 50 ha as ou wingerd geklassifiseer kan word. Ons werk egter net met 5 ha daarvan. Nie alles wat oud is, is noodwendig goed nie.”
Hy voel sterk daaroor dat alle ou wingerd se druiwe nie noodwendig hul eie handelsmerk verdien nie. “As die kategorie oorbevolk word, gaan die vermeende skaarsheid verlore.”
Volgens Alheit moet ouwingerdwyn altyd goeie waarde bied. “Die riskante deel is dat, soos die projek stoom optel, die voordele daarvan verwater word as mense swak wyn onder die ou wingerd-vaandel botteleer.”
SEËL KAN WYN VERKOOP
Die doel van die Ou Wingerd-seël, wat op lede se bottels pryk, is om die integriteit van die produsent én die wynmaker, egtheid en gehalte te bevestig. Dié spesiale sertifiseringseël, wat twee jaar gelede bekend gestel is, is ’n wêreldeerste in die wynbedryf. Dit dui onder meer die jaar waarin die wingerd geplant is aan.
Me. Victoria Mason, wynaankoper van Waitrose, ’n Britse supermarkgroep wat op ryker verbruikers gemik is, sê die seël gee vir verbruikers ’n daadwerklike rede om meer vir ’n bottel wyn te betaal. Sy beskou dit as ’n eiesoortige verkoopspunt vir Suid-Afrika.
“Die krag van só ’n seël is baie belangrik in die supermarkomgewing, want verbruikers bestee nie baie tyd voor ’n wynrak nie. Die seël is dus ’n manier om hulle te help navigeer op ’n besige, vol rak.”
Volgens dr. Astrid Buica, navorser in wynkunde en analitiese chemie aan die Universiteit Stellenbosch, moet die seël ’n konneksie wees met dít wat in die bottel is.
“’n Verbruiker wil nie ’n bottel koop met sekere verwagtinge wat die Ou Wingerd-seël skep, en dan smaak dit net soos enige wyn nie.” Sy het reeds baie werk gedoen oor ouwingerd-Chenin blanc en hoop om dié kennis ook na ander kultivars uit te brei.
“Ons het gevind ouwingerdwyn se aroma-kenmerke is baie soortgelyk aan dié uit jong wingerd, maar hulle druk hulle heeltemal anders uit. Die ouwingerdwyn is baie meer ingewikkeld, maar ook meer subtiel. Waar dit tekort skiet aan lewendigheid, maak dit op met integrasie, lyf en ingewikkeldheid. Dit lyk of ouwingerd-Chenin blancs geneig is om ’n eie styl te hê. Dit is nie net danksy die druiwe nie, maar daar is ’n fenomeen wat van die wingerd af, al die pad tot in die kelder gebeur, om dié styl te bewerkstellig. Daar moet waarde geheg word aan dié druiwe, want dit is seldsaam en kosbaar.”
Ou Wingerd-projek, web: en e-pos: