Voedselsektor lok steeds beleggers
VERGELEKE met hoe die vooruitsigte vir die breë ekonomie lyk, lyk die vooruitsigte vir die landbou briljant.
In afwagting van ’n vorm van normaliteit ná Covid-19, selfs al sal dit nie noodwendig die ou vorm van normaliteit wees nie, is daar landbou-ondernemings wat nou in uitbreiding en verbeterings belê, sê mnr. Abrie Rautenbach, hoof van Absa Agribesigheid.
“Absa se deur is oop vir sake met die landbou,” het hy gesê in ’n webinaar oor vooruitsigte en geleenthede in die sektor wat deur Nascence Advisory aangebied en deur Absa geborg is.
Die bank help in dié tyd sy kliënte in die landbousektore wat swaar deur die Covid-19-inperking getref is en hul bedrywighede tydelik moes beëindig.
Die bank finansier egter ook steeds uitbreidings- en transformasieprojekte en het kliënte wat in beter doeltreffendheid of hernubare energie wil belê.
Sekere landbousektore beleef hoogtepunte, soos vrugte-uitvoer wat reeds meer is as die ooreenstemmende tyd verlede jaar, en die groot mielie-oes wat verwag word.
“Gegewe die makro-ekonomiese faktore maak dit sin om te belê in produktiewe bates, mits dit deel vorm van ’n strategiese plan vir die onderneming,” het Rautenbach gesê.
Makro-ekonomiese faktore wat in die landbou se guns tel, is die swak wisselkoers (wat hom teen invoer beskerm), die rentekoers wat betreklik laag is, en die ruolieprys wat die laagste in dekades is.
GEVESTIGDE BELANG
Sprekers wat aan die webinaar deelgeneem het, het veral oor opkomende boere se probleme rakende mark- en finansieringstoegang gepraat.
Rautenbach het gesê om ’n mark te hê, is die beginpunt. ’n Bank kyk of ’n kliënt ’n lening kan terugbetaal, en dit hou verband met wat in die betrokke bedryf gebeur en wat sy vooruitsigte is.
Verder kyk ’n bank na die vermoë en vaardighede van die persoon wat die lening aanvra, of die persoon ervaring in die spesifieke landbou-aktiwiteit het en of daar ’n plan is vir die verwerwing van die nodige vaardighede of om ’n landboukundige te betrek wat dié rol vir die onderneming kan vervul.
Rautenbach het gesê ’n bank kan ’n individu finansier, maar ook ’n portefeulje. Dit kan vir opkomende boere beter wees om deel te wees van so ’n portefeulje in ’n goed gedefinieerde en volwasse waardeketting, waar daar sleutelbelanghebbendes is wat ’n gevestigde belang in die oes het.
Kenners soos landboukundiges kan deel vorm van die waardeketting om aandag te gee aan kapasiteit.
KETTING VAN FINANSIERS
Rautenbach het gesê ’n mens moet in ag neem dat daar ook ’n waardeketting van finansiers is, wat nie net uit kommersiële banke bestaan nie. Die rol wat die Land Bank en ontwikkelingsagentskappe speel, is uiters belangrik, so ook regeringstoekennings.
Banke is in gesprek met die departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling oor gemengde finansiering, want, het Rautenbach gesê, dit gaan nie net daaroor dat ’n boer vir finansiering in aanmerking moet kan kom nie, maar ook oor die koste van die finansiering.
Me. Thoko Didiza, minister van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling, wat ook aan die bespreking deelgeneem het, het in die lig van die Land Bank se probleme na staatshulp verwys en gesê dat gemengde finansiering en die herinstelling van ’n landboukredietraad ondersoek moet word.
Verder moet na ’n stelsel gekyk word wat boere in rampe kan ondersteun. In dié opsig kan die regering en finansiële instellings saam na die kwessie van bekostigbare versekering kyk, het sy gesê.