DIEANDERSÊ

DIE tabakbedryf sê in ’n onlangse ope brief aan die regering oor die voortslepende verbod op tabakverkope dat boere en werkers van Limpopo se tabakplantasies, township-spazawinkels, fabriekswerkers, vragmotorbestuurders en winkelwerkers die “pyn” voel van die verbod. Hulle word hul reg ontneem om brood op die tafel te sit en hul kinders veilig groot te maak. Daar is egter aanduidings dat die onwettige tabakbedryf die Covid-19-pandemie en inperking gebruik het om sy doeltreffende verspreidingsnetwerk te konsolideer en uit te brei.

’n Aanduiding hiervan is dat sigarette nou vrylik beskikbaar is en pryse drasties gedaal het, wat op voldoende voorraad dui. Die prys van goedkoper handelsmerke het gedaal van R100 tot R150 per pakkie tot sowat R50 per pakkie.

Dit kan te laat wees om die onwettige handel in sigarette stop te sit. Met sondebelasting van meer as R12 per pakkie is die motivering om belasting te ontduik, baie groot. Sigaretsmokkelaars ontduik reeds jare lank die Suid-Afrikaanse Inkomstediens, polisie en ander owerhede. Die versterking van die onwettige verspreidingsnetwerke tydens die tabakverbod sal dit nóg moeiliker maak.

Die verlore aksynsbelasting van R3,5 miljard waarna die bedryf verwys, is waarskynlik vir altyd verlore. Voorts sal diegene wat deel van die verspreidingsnetwerk uitmaak, nie belasting betaal op hul winste of inkomstebelasting vir hul werknemers aftrek nie. Die inperking het talle besighede na die informele sektor gedwing. Ná die opheffing van die inperking sal hulle waarskynlik daar bly ten einde die verwante onkoste vir huur, ekstra personeel en belasting te vermy.