Verbruikers, kleinhandel speel rol in boere se wins
Sukses op verskeie vlakke is nodig om ’n boerdery volhoubaar te bedryf. Mededinging op die mark en onder boere verhoog die strewe om deurlopend te verbeter, maar dit werp slegs vrugte af in ’n handelsomgewing wat uitnemendheid beloon.
INTERNASIONALE MARKTE
Uitvoer speel ’n rol in die volhoubaarheid van talle landboubedrywe, veral die graan- en vrugtebedryf. Suiwelprodukte is ook ’n landboukommoditeit wat deur uitvoer ondersteun word – nog ’n aanduiding van die belangrikheid van die suiwelbedryf in die groter Suid-Afrikaanse landboukonteks. Suid-Afrikaanse suiwelprodukte word uitgevoer na buurlande soos Botswana, Lesotho, Namibië en Eswatini.
“Sommige Suid-Afrikaanse supermarkte het ’n teenwoordigheid in dié lande, en daar is potensiaal vir ’n toename in uitvoer. Melk is ’n bekostigbare bron van proteïen en ander voedingstowwe. Dit kan maklik in ’n voedingskema vir skoolkinders gebruik word, veral in arm gemeenskappe,” sê Maree.
Die uitvoermark lewer ’n gunstige bydrae luidens ’n onlangse verslag deur die Melkprodusenteorganisasie (MPO). In die eerste nege maande van 2020 was suiweluitvoer hoër as in die ooreenstemmende tydperk die afgelope vyf jaar. Die netto uitvoer vir daardie tydperk is gelykstaande aan 52 miljoen liter melk.
“Dit is ’n prestasie vir die suiwelproduksiewaardeketting en ’n pluimpie vir die bedryf en die betrokke staatsdepartemente. Uitvoermarkte is gehandhaaf ondanks die inperkingsmaatreëls in Suid-Afrika en Covid-19regulasies by ons handelsvennote,” sê Maree.
Luidens die MPO-verslag dui dit aan dat uitvoermarkte goed bedien word en dat hulle tevrede is met die lewering en gehalte van Suid-Afrikaanse produkte.
NUWE BELEGGERS
Die toekoms hou groot potensiaal in vir melkboerdery in Suid-Afrika, hoewel nie baie nuwe melkboere waarskynlik tot die bedryf sal toetree nie.
“Jy benodig baie kapitaal om te begin boer, veral as ’n melkprodusent. Om hoëproduserende vee soos melkbeeste aan te koop en te onderhou, is nie goedkoop nie. Ek glo egter die huidige bedryf en boerderye sal groei wat produktiwiteit en doeltreffendheid betref,” sê Maree.
Van Niekerk sê kleiner boerderye word minder, maar groot boerderye selfs groter en ontwikkel in mega-suiwelvervaardigers.
“’n Megaboer melk meer as 1 000 koeie per dag. Hy produseer dus meer as 35 000 liter melk per dag. Groter melkboere kan makliker die wetenskap van melkproduksie bestuur. Die soort koei en haar rantsoen het byvoorbeeld ’n groot impak op
die gehalte en volume van melk wat geproduseer word.
“Melkkoeie is ook gevoelig vir veranderinge in hul omgewing. Dit is dus nie ’n goeie idee om hulle sonder rede na verskillende plase of provinsies te verskuif nie. Ons het al gesien hoe melkproduksie met tot 15% in die Wes-Kaap daal omdat koeie nie aan die verskillende weerstoestande gewoond is nie.”
Hoewel melkprodusente talle struikelblokke moet oorkom, presteer die kleinhandelspryse van suiwelprodukte volgens die MPO goed ondanks talle nadelige faktore in die Suid-Afrikaanse ekonomie en verbruikers se finansiële posisie.
Maree beklemtoon die rol van verbruikers en die kleinhandel in die volhoubaarheid van bedrywe binne die landbou.
“Die Covid-19-pandemie het ons geleer om dankbaar te wees vir wat ons het en om plaaslike ondernemings te ondersteun. Verbruikers kan gerus ’n glas vars Suid-Afrikaanse melk drink en weet hulle is deel van die groei in ’n waardeketting wat duisende gesinne onderhou.”