‘VERTRAGINGSTAKTIEK’ OOR MIELIEREGULASIES LAAT BOERE ARMER
geskil rondom nuwe graderingsregulasies vir mielies en die toepassing daarvan het teen druktyd voortgeduur, maar dit sal waarskynlik geen verandering vir mielieboere in die huidige bemarkingsjaar bring nie.
’n Dringende vergadering tussen alle belangegroepe – boere, graanhanteerders, handelaars, meulenaars en veevoervervaardigers – is vir die week van 23 Mei beoog waar die kwessies ter sprake “fyngemaal” sou word.
Graan SA sê in ’n skrywe aan sy lede die voorgestelde graderingsveranderinge moet nou deur die normale proses plaasvind. Dit behels dat die regulasies in die Staatskoerant afgekondig moet word vir kommentaar, wat etlike maande kan duur.
Dit volg nadat ’n tydelike dispensasie waaronder die voorgestelde regulasies betyds vir die nuwe bemarkingsjaar sou kon geld, teruggetrek is. Die bemarkingsjaar het op 1 Mei afgeskop.
Boere is ontevrede oor die vertraging in die proses omdat waterbeskadigde en verkleurde mielies wat afgegradeer word na WM3 onder die ou regulasies, honderde rande per ton minder sal haal as WM1-graad.
DREIGEMENTE
Die terugtrekking het gevolg nadat verwerkers, van wie sommige betrokke was by die proses om die regulasies te wysig en ander onbetrokke, beswaar gemaak het. Graan SA het formeel beswaar gemaak teen die onttrekking.
Dr. Pieter Taljaard, uitvoerende hoof van Graan SA, sê dit was duidelik dat dreigende stappe of selfs regstappe deur die verwerkers aan die graanhanteerders en -opbergers veroorsaak het dat die dispensasie nie toegepas kon word nie.
“’n Dispensasie is nie ’n regsbindende dokument nie, maar ’n vergunning vanaf die staat om ’n tydelike aanpassing te maak, mits almal in die bedryf saamstem. In hierdie geval was daar nie meer eenstemmigheid nie.”
Hy sê met ’n dispensasie is daar nie ’n konsultasieproses soos in die geval vir veranderinge aan die graderings nie. Omdat die tydelike dispensasie nou teruggetrek is, moet ’n konsultasieproses plaasvind.
STAAT IS TJOEPSTIL
’n Navraag deur Landbouweekblad aan die departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling se afdeling vir landbouprodukte-standaarde oor die volgende stappe in die proses het teen druktyd nog geen reaksie ontlok nie.
Taljaard sê Graan SA is steeds oortuig dat die veranderinge in gradering soos voorgestel, voordelig vir die bedryf is en beslis ’n tree nader is om die intrinsieke waarde van mielies beter te verteenwoordig.
“Soos altyd bly ons klem op die doeltreffendheid van die vrye mark. Solank die gradering die gehalte van die verskillende grade doeltreffend verteenwoordig, wat tans nie die geval is nie, sal die mark die regverdige en ekonomiese waarde uitsorteer.”
VRAE
Van die bekommernisse wat belanghebbendes gelug het oor die maatreëls wat in die spesiale dispensasie vervat is, behels voedselveiligheid, gehalte van mieliemeel, hardheid van mielies wat die uitmaalpersentasie van verskillende grade betref, en dat die toerusting wat die SA Graanlaboratorium (SAGL) in sy studie gebruik het, nie 100% dieselfde is as by moderne kommersiële meulens nie.
Dít volg ná ’n vier jaar lange proses waarin die SAGL monsters van waterbeskadigde en verkleurde pitte noukeurig bestudeer en verslag gedoen het dat die voedingsgehalte van dié pitte nie aansienlik van “niebeskadigde” pitte verskil nie.
Die resultate is eenparig deur die hele mielieforum aanvaar, waarna die versoek om die verandering aan die graderingsregulasies op 11 Augustus verlede jaar ingedien is by die departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling sodat dit vir kommentaar in die Staatskoerant afgekondig kon word.
Die gewysigde regulasies is toe nooit in die Staatskoerant afgekondig nie, waarna die tydelike spesiale dispensasie beding is.
Graan SA glo daar is voldoende data in die studies oor jare om te bewys dat belanghebbendes se kwellinge rondom voedselveiligheid, gehalte
van mieliemeel en die uitmaalpersentasie nie geldig is nie.
Oor die kwessie van die toerusting wat die SAGL gebruik het, was die doel van die studie om ’n vergelyking te tref met en sonder die voorgestelde verandering in gradering, en daarom is dieselfde toerusting tot die laboratorium se beskikking daarvoor gebruik.
Landbouweekblad verneem dat daar nie eens onder meulenaars eenstemmigheid is oor die invloed van die toerusting op die uitmaalproses nie.
VERTRAGINGSTAKTIEK
Graan SA is van mening dat gegewe die onbetrokkenheid en oningeligtheid van verskeie verwerkers, die situasie nou as ’n vertragingstaktiek gebruik word.
Die organisasie wys daarop dat alle belangegroepe in die mieliebedryf deur die Landboubemarkingswet verplig word om as ’n belangegroep by die Nasionale Bemarkingsraad te registreer. Die register word dan aan die mielieforum beskikbaar gemaak en daarvolgens word belangegroepe na die forum se vergaderings genooi.
Dit is nie die forum se verantwoordelikheid om te sorg dat belangegroepe ingelig of gekonsulteer moet word nie.
Graan SA meen dat ’n formele proses wat gevolg is, gegrond op wetenskaplike bewyse en konsensusondersteuning deur die mielieforum se stuurkomitee, nie bloot deur ongegronde menings, sonder enige wetenskaplike bewyse, omgekeer kan word nie.
Só ’n besluit moet eweneens ook op ’n konsensusbesluit gegrond wees.