Toekoms wink vir kommunale sybokhaarboere
Met hulp uit die bedryf, lewer kommunale sybokhaarboere ’n al hoe groter bydrae.
Suid-Afrika produseer 2,33 miljoen kilogram sybokhaar per jaar waarvan 90% uit die Oos-Kaap kom. Sowat 10%, of 233 000 kg, van die nasionale produksie kom van kommunale en kleinboere. Dit verteenwoordig rofweg 80 000 Angorabokke.
Die bydrae wat kommunale en kleinboere lewer, word grootliks aangevuur deur die Sybokhaarbemagtigingstrust wat in 2010 gestig is om swart bemagtiging te bevorder.
Die sukses van die bemagtigingstrust is te sien in die syfers van die 2021-seisoen, waartydens boere binne die trust 17 076 kg bygedra het tot die Suid-Afrikaanse produksie.
“Die trust bemagtig swart kommunale boere met toegang tot grond en infrastruktuur en help hulle dan met Angorabokke wat ingevolge rentevrye lenings oor die vyfjaar-periode gekoop word. In hierdie tydperk bied ons opleiding en ondersteuning aan. Me. Beauty Mokgwamme, die trust se bemagtigingsbeampte, is heeltyds beskikbaar om die boere te help met raad oor sybokhaarboerdery,” sê mnr. Marco Coetzee, bestuurder van Sybokhaar SA.
Die trust verhaal die koste van die bokke deur ’n persentasie te neem van die sybokhaarverkope wat tydens die vyfjaar-kontrakperiode deur ’n erkende makelaar behartig word. As deel van die ooreenkoms moet die opkomende boer hom of haar daartoe verbind om finansiële bydraes te lewer om ’n volhoubare boerdery te verseker. Dit dek die koste van basiese boerderyvoorraad, soos dipmiddels, entstowwe en skeerbehoeftes.
“Die hoofdoel van die trust is om van opkomende boere kommersiële boere te maak. Daar is tans agt opkomende boere binne hul vyfjaar-periode en vier boere het reeds hul kontrakte voltooi. Hulle is nou volhoubare kommersiële sybokhaarboere.”
SUKSESVERHALE
Van die boere wat hul kontrakte voltooi het, sluit in me. Katie en mnr. Simon Miners van die plaas Rhulani by Somerset-Oos. Hulle het hul vennootskap met die bemagtigingstrust in 2014 begin en het toe 193 ooie ontvang. In 2019 het die Miners met die voltooiing van hul kontrak 1 328 bokke gehad.
Hul harde werk en toewyding om top-sybokhaar te produseer terwyl hulle ook die beste boerderypraktyke volg, het daartoe gelei dat dié plaas in 2021 amptelik RMS- (Responsible Mohair Standard) sertifisering ontvang het.
Om RMS-sertifisering te ontvang, is tans een van die grootste struikelblokke vir kommunale sybokhaarboere.
“Hierdie sertifikasie vir volhoubaarheid is baie belangrik om die beste moontlike pryse vir jou sybokhaar te kry,” verduidelik Coetzee.
“Kommunale boere wat nie die regte infrastruktuur het nie, sukkel om te voldoen aan die standaard en word ongunstig beïnvloed wat prys betref. Die bedryf is besig met ’n projek om te kyk hoe ons kommunale boere ook kan sertifiseer.”
Die eerste bemagtigingsvennoot wat RMS-sertifisering ontvang het, was mnre. Lizo en
Johnson Mandlendoda van die plaas Geluk naby Middelburg in die Oos-Kaap. Geluk het in 2018 ’n trustvennoot geword en in Februarie die volgende jaar 654 kapaters ontvang.
Dié plaas het in September 2019 sowat 950 kg sybokhaar geproduseer en sy eerste betaling aan die trust gemaak.
Lizo en Johnson het in Junie 2020 begin met die proses om RMS-gesertifiseer te word. Binne ’n maand ná die RMS-oudit op hul plaas gedoen is, het hulle bevestiging gekry dat hul bokhaar nou as RMS-gesertifiseer verkoop kan word.
WAT LÊ VOOR?
Dit is suksesstories soos dié wat Coetzee hoop gee vir die toekoms vir veral kommunale sybokhaarboere.
“Die toekoms lyk goed vir die sybokhaarbedryf. Ons wil opkomende boere aanmoedig om voort te bou op hul sybokhaarproduksie.”
Coetzee voeg by dat die Sybokhaarkwekersvereniging saam met die bemagtigingstrust beoog om die volgende paar maande opleidingsdae reg oor die produksiegebied aan te bied.
“Dit is belangrik vir almal om op die hoogte te bly van markvereistes en die jongste neigings.”