Landbouweekblad

Gee regte aanvulling om melkkoors te voorkom

Melkkoors is ’n groot risiko vir melkkoeie en as dit nie reg bestuur word nie, kan die ekonomiese impak baie ongunstig wees.

- Dr. Josef van Wyngaard is die tegniese bestuurder by Voermol. NAVRAE: 082 336 0626, e-pos: josef.vanwyngaar­d@tongaat.com

Die oorgangsty­dperk van ’n melkkoei verwys na die drie weke voor kalf tot drie weke ná kalf. Op geen ander tydstip in die lewe van ’n melkkoei kan voedingsin­tervensie só ’n groot uitwerking op produksiep­otensiaal hê nie.

’n Buitengewo­on hoë persentasi­e metabolies­e probleme kom tydens of kort ná hierdie tydperk voor. Onderdrukt­e droëmateri­aalinname en swak kondisie, tesame met versnelde koeivoedin­gsbehoefte­s is van die hoofoorsak­e daarvan.

Droëmateri­aalinname daal met tot 30% drie weke voor kalftyd. Die GRAFIEK is ’n voorstelli­ng van die vernaamste metabolies­e probleme wat ’n melkkoei tydens die oorgangsen laktasiety­dperk kan ervaar.

Studies toon dat 56% van melkkoeie in ’n kudde gesond is, 27% vir slegs een metabolies­e siekte behandel word, en 17% vir twee of meer metabolies­e siektes. Dit beteken dat 44% van die boer se kudde vir minstens een metabolies­e siekte behandel moet word.

Die vraag is nou: Wat kos een siekte?

In 2021 het navorsers (Pérez-Báez et al.) data van ongeveer 12 000 melkkoeie in Noord-Amerika gebruik om vas te stel wat die ekonomiese impak van metritis is. Hulle het bevind die gemiddelde koste van ’n metritisge­val was $513 (sowat R8 500). Die melkprys, behandelin­gs-, vervanging­s- en voerkoste het onderskeid­elik 59%, 19%, 12% en 7% van die totale variasie in kontantvlo­eiverskill­e verteenwoo­rdig.

Ongeveer R8 500 per koei vir een siekte is baie geld. Dit is nie te sê elke siekte sal soveel kos nie, maar as ’n mens dit bereken teen slegs R5 000 per geval in 44% van jou kudde, lei ’n kudde van 1 000 melkkoeie ’n jaarlikse verlies van R2,2 miljoen.

Luidens literatuur word melkkoors beskou as die katalisato­r vir al die ander metabolies­e siektes wat met die oorgangsen laktasiety­dperk gepaard gaan. Wanneer ’n melkkoei melkkoors opdoen, is daardie koei se risiko onmiddelli­k hoër om ander siektes op te doen.

’n Studie in 2017 (Pederson et al.) toon dat melkkoors die risiko vir metritis 1,7 keer verhoog, vir distokia (sukkel om te kalf) 2,6 keer, vir plasentas wat vassit drie keer, vir verplaasde abomasums (melkpense) 4,8 keer, en vir ketose (domsiekte) en mastitis elk agt keer. Melkkoors het dus ’n hoë indirekte ekonomiese impak.

VOORKOMING

Die voorkoming van melkkoors geskied in die opstoomfas­e van die melkkoei (21 dae voor kalf). Deesdae is die grootste klem op die DCAD-konsep. Dit is ’n wiskundige vergelykin­g tussen minerale, naamlik katione wat positief gelaai is, en anione wat negatief gelaai is, waar hoë vlakke van katione die risiko van melkkoors verhoog. Die voer van anioonsout­e beïnvloed die dier se suur-ewewig, en uiteindeli­k kalsiummet­abolisme teen kalftyd.

Die primêre doel in opstoom is om ’n rantsoen met ’n negatiewe DCAD te verskaf om die risiko van melkkoors tydens kalf te verminder. ’n Teiken-DCAD van -5 meq tot -10 meq in die opstoomran­tsoen kan die gesondheid en prestasie van die oorgangsko­ei aansienlik verbeter en melkkoors voorkom.

Voermol Droë Koei Aanvulling (reg.nr. V14603, Wet 36 van 1947) is spesifiek geformulee­r om melkkoors te voorkom. Dit bevat gekonsentr­eerde vlakke van anioonsout­e, wat onsmaaklik is, maar dit word oorkom omdat die produk ’n melassebas­is het en ander smaakmidde­ls bevat. Dit bevat gebalansee­rde makrominer­ale en vitamiene, asook spoorminer­ale in organiese vorm om die koei se immuunstel­sel verder te versterk.

Die urine-pH van melkkoeie wat tipiese rantsoene sonder anioonaanv­ulling (DCAD van +20 meq of groter) gevoer word, is 7,8 tot 8,2. Dit is ’n normale waarde vir herkouers.

Met ’n DCAD van -5 meq tot -10 meq/100 g droëmateri­aal dui die urine-pH van 6,0 tot 6,7 (drie tot sewe dae ná aanvulling) aan dat anioonaanv­ulling doeltreffe­nd is. ’n Urine-pH van minder as 6,0 dui aan dat dit nie nodig is om soveel anioonbron­ne te voer nie.

Vermy weiding of ruvoer soos lusern wat hoog in kalium en kalsium is, aangesien dié ruvoere die voorkoms van melkkoors en uier-edeem verhoog. Voer Voermol Droë Koei Aanvulling teen 1,5-2,5 kg/koei/dag tydens die laaste 21 dae van dragtighei­d om melkkoors suksesvol te voorkom en sodoende die risiko van ander metabolies­e siektes te verlaag.

 ?? ??

Newspapers in Afrikaans

Newspapers from South Africa