‘Hou dit net eenvoudig’
Vleisbeesboere kry uiteenlopende en dikwels teenstrydige bestuursadvies. Die gerekende Drakensberger- en Merinoteler Pikkie Uys sê die oormaat inligting kan oorweldigend wees, maar hy hou dinge eenvoudig. ‘As jy voorkeur aan voedingsaanpasbaarheid, gehardheid en vrugbaarheid gee, kom alles anders reg.’
Die teel van vee vir produktiwiteit en winsgewendheid gaan oor meer as om die jongste wetenskaplike navorsing te benut. Teling is fundamenteel eenvoudig en nie die een of ander wetenskaplike kuns wat net sekere telers beskore is nie. Reproduksierekords, goeie waarneming en die regte metings is al wat jy nodig het.
Pikkie Uys boer al lank met Drakensberger-vleisbeeste en Merino- en Afrinoskape. Hy was ’n spreker op die onlangse herlewingslandboukonferensie by Reitz in die Vrystaat. Die Uyse se Drakensberger-kudde is die oudste in Suid-Afrika en hul Merino-kudde die oudste in die destydse Transvaal.
Volgens Pikkie het die meeste veeboere reeds goeie teelmateriaal in hul kuddes. Hulle werk is om hierdie goeie genetiese eienskappe te identifiseer en te vermeerder. “Dit is die moeilikste deel van teling. Dan moet jy hierdie beste teelmateriaal wat jy het, bymekaar maak en verder uitbou.”
Eerste twee belangrike seleksiestappe
Hy bereik dit deur eers te kyk na die eienskappe van die moeder van ’n bul wat hy in sy kudde wil gebruik. As sy van vroeg
in haar produktiewe lewe af maklik kalf en daarna elke jaar ’n lewenskragtige kalf produseer totdat sy ’n hoë ouderdom bereik, slaag die bul sy aanvanklike seleksievereistes.
“Alle goeie bulle en ramme kom sonder uitsondering uit ’n goeie koei of ooi. ’n Boer moenie toelaat dat ’n verkoper ’n bul aan hom verkoop sonder produksierekords nie. Kry toegang tot al die rekords van die bul se moeder en selfs háár moeder, en neem daarvolgens ’n ingeligte besluit.”
Die tweede stap in sy seleksieproses is ’n visuele beoordeling van die bul. “Uiteindelik moet ons immers vir voedingsaanpasbaarheid selekteer.”
Dié beginsel het Pikkie laat in sy lewe by die veekenner en konsultant Johann Zietsman geleer. Een van die beste voorbeelde hiervan is onder sy eie beeste op sy familie se plase by Wakkerstroom in Mpumalanga. Hul kommersiële kudde trek heen en weer van die Hoëveld na die middelveld in die winter. Om rekordhouding te vergemaklik, bly sy stoetkudde op die Hoëveld.
“Ek het ’n paar jaar gelede begin agterkom net omdat ’n stoetdier registrasiepapiere het, dit nie outomaties ’n goeie dier vir my boerdery is nie. Selfs reeksmoordenaars en ander ernstige misdadigers is immers op databasisse geregistreer. Registrasiedokumente waarborg nie voordeel, nut of waardetoevoeging nie.”
Vrugbaarheid meet gehardheid
Pikkie het begin om sy stoetkudde noukeurig deur te gaan en teelkoeie uit te haal wat nie aan sy streng produksiekriteria voldoen nie. Dié koeie is na Uys se kommersiële kudde 40 km verder en na ’n daling van 450 m bo seevlak gestuur.
“Ek en my broer Johan het toe gemerk dat dié gewese stoetkoeie sukkel om by die verandering in voeding en die hoër bosluislading aan te pas, met gevolglike kondisieen produksieverlies. Dit het toe tot my deurgedring daar kan reuseverskille tussen diere wees wat voedingsaanpasbaarheid betref – met wesenlike gevolge.
“Al die wetenskaplikes stem saam dat vrugbaarheid tien keer belangriker is as ’n dier se ander eienskappe.” Die vleisbeeskenner prof. Jan Bonsma het gesê gehardheid en aanpasbaarheid is belangriker as vrugbaarheid.
“Ek het besef vrugbaarheid is bloot die instrument wat ’n veeboer moet gebruik om gehardheid en aanpasbaarheid te meet. Die belangrikste is egter of die dier by ’n spesifieke plaas se produksietoestande gaan aanpas en oorleef. Indien nie, sal dit nie produseer nie. Vrugbaarheid sal dít aan die lig bring.”
Korttermynaksies vs. langtermyngevolge
’n Veeboer moet verstaan dat die meeste korttermyn- finansiële aksies ’n nadelige langtermyngevolg op genetiese eienskappe het. Daar is omtrent altyd ’n prys om
Die belangrikste is of die dier by ’n plaas se produksietoestande gaan aanpas.
te betaal, soos die aan- en afskakel van gene. Om nou beter voer te verskaf of om ’n dier nou te doseer, lewer op kort termyn gunstige resultate, maar op lang termyn kan dit ook ’n ongunstige impak op die kudde of trop se genetiese eienskappe hê.
“Om geld te maak en op die plaas te oorleef, is altyd die eerste oorweging. As jy dus ’n onmiddellike probleem het, soos haarwurm by skape, doseer jou vroulike diere om dit te behandel. Probeer egter om ten minste jou bulle en ramme nie met chemikalieë te behandel nie. Onderhou die gehardheid van jou kudde deur jou manlike diere so hard as moontlik groot te maak.”
Pikkie gee voorkeur aan jong vroulike diere wat voeding betref. “Dit is immers jou ‘fabriek’. Onthou egter dat elke aksie ’n gevolg het. Moenie dink net omdat jy vanjaar baie oesreste of kuilvoer vir verse het, daar nie vorentoe ongunstige gevolge sal wees wat aanpasbaarheid vir voeding betref nie. Gewenste gene kan aan- of afgeskakel word indien dit nie benodig word nie. Use it or lose it.”
Die Reitz-herlewingsboer Danie Slabbert het al gesê “die maklikste deel van herlewingslandbou is om die gebruik van chemiese behandelings by beeste te stop”.
Pikkie het eendag besluit om op te hou om sy stoetbeeste te dip en sy skape slegs in noodgevalle te doseer – en ramme glad nie. Hy was moeg daarvoor om gereeld te kyk of beter weiding of chemiese behandelings nodig is om kondisie te handhaaf.
“Dit was stresvol en ek wou nie só aanhou boer nie. Ek wou weet my diere is genoeg aangepas en gehard om steeds gesond en produktief te wees binne die fundamentele toestande van my stelsel.”
Toets en koop reg
Boere wat gereeld hul kuddes en troppe skoon dip of doseer, moedig onwetend die gene vir verdraagsaamheid of weerstand teen sekere uitwendige en inwendige parasiete en siektes aan om af te skakel. “As jy volhou met dié praktyke, sal diere ál meer natuurlike weerstand verloor tot hulle glad nie daarsonder kan oorleef nie.”
Veetelers wat probeer om ’n onaangepaste dier onder valse voorwendsels te verkoop, sal volgens hom beslis uitgevang word. Só ’n teler sal waarskynlik self nie ’n teeldier wil koop wat net in ’n kunsmatig beheerde omgewing getoets is nie.
Maak seker jy koop bulle, ramme en vroulike diere slegs vanuit dieselfde of moeiliker produksietoestande en -stelsels as jou eie stelsel.
“SA Stamboek het met genomika bewys dat die geen wat groei in ’n voerkraal-omgewing bevorder, nie dieselfde is as die geen wat groei op weiding bevorder nie.”
Pikkie meen dit is een van die belangrikste telingsontwikkelinge nóg. “In ’n intensiewe groeitoets selekteer jy slegs vir voerkraalgroei – nie vir veldgroei nie.”
Selekteer doelgerig
Wat bulseleksie betref, sê Pikkie hy verkies ’n bul “wat soos ’n bul lyk”. Veldgroei is ontsettend belangrik, maar nie die waarde vir groei direk nie – wel groei relatief tot die dier se heuphoogte (raam).
Die bul of ram wat die vinnigste vir sy hoogte groei, sal waarskynlik beter aangepas wees. Hy het egter nog nooit gesien dat die bul of ram met die beste groei direk die beste dier is nie. Dit is net nie hoe testosteroon werk nie, want dit onderdruk beengroei.
“Van al die eienskappe in ’n katalogus is vrugbaarheid die enigste een waarvoor ons doelgerig hoef te selekteer. Die res van die eienskappe (geboortegewig, melk, groei direk) kan ons eerder teen swak presteerders selekteer. Jy hoef nie vir ligte geboortegewig te selekteer nie, maar wel teen geboorteprobleme. So ook nie vir maksimum melk nie, maar wel teen te min melk. Dit geld ook maksimum groei – selekteer wel teen swak groei.
“As jy topvrugbaarheid het, is alles anders daarna reg. Dit is bewys dat as ’n moeder met geboorte sukkel, sy tyd nodig sal hê vir haar baarmoeder om genoegsaam te herstel. Dit beteken dat haar gemiddelde tussenkalfperiode ongewens langer sal word.
“Net so sal ’n verskalf wie se moeder te min melk produseer, nie die teikengewig bereik wat dié vers in staat stel om genoegsaam te groei om op 14 tot 18 maande beset te raak nie. Enige kalf wat te min groei ná speen, sal ook nie haar teikengewig vir besetting op ’n jong ouderdom bereik nie.
“In werklikheid hoef jy vir niks anders as supervrugbaarheid te selekteer nie. As vrugbaarheid reg is, sal gehardheid ook volg. As jou teeldiere swak aanpasbaarheid in jou stelsel gehad het, sou hulle nie beset geraak het nie.”
Pikkie het dié seleksiestelsel wat Zietsman ontwikkel het, ’n paar jaar gelede begin toepas. “Ek het hier en daar aanpassings gemaak, en moes eers deur al die raad, stelsels en beginsels sif wat vir
vleisbeesproduksie ontwikkel is. Dié inligtingoorlading is oorweldigend en intimiderend vir jong en nuwe boere.”
Nut van beter bulle
Een van Pikkie se groot waarnemings is dat genetiese vordering in ’n vleisbeeskudde nie bereik kan word deur bloot die swak presterende vroulike diere uit te gooi nie. Dit moet slegs ’n ekonomiese besluit wees. “Genetiese vordering kan slegs behaal word deur beter bulle te gebruik.”
Die beste genetiese eienskappe op enige gegewe oomblik in ’n kudde is reeds binne die bestaande teeldiere. Identifiseer dié beste teelmateriaal en maak dit bymekaar, en gebruik dan die bul of bulle wat jou bestaande genetiese eienskappe sal verbeter en bevorder.
“Wanneer ’n voornemende teelbul se groei-eienskappe beoordeel word, moet ’n boer onthou dat hierdie eienskappe relatief tot die bul se grootte geëvalueer moet word. ’n Bul wat byvoorbeeld 380 kg weeg en ’n heuphoogte van 120 cm op 14 maande het, is nie in dieselfde liga as ’n bul wat 340 kg weeg en ’n heuphoogte van 112 cm op dieselfde ouderdom het nie.
“Die Michigan-staatsuniversiteit in Amerika het ’n volwassenheidstabel wat jou kan help met die beoordeling van ’n voornemende teelbul se groei-eienskappe. Dit is baie eenvoudig om te verstaan en te gebruik. Ek beveel sterk aan dat Suid-Afrikaanse vleisbeesboere daarna kyk.”
Akkurate beoordeling
’n Vleisbeesprodusent moet mooi dink voor hy voeding onnodig hoog maak, want daar is iets soos voedingsaanpasbaarheid. “Selekteer die beste voedingsaangepaste diere moontlik, veral met bulle.”
Pikkie het eers vanjaar uit blote nuuskierigheid begin om verse se heuphoogte te meet. “Ek weet nog nie of die effek so groot soos by bulle gaan wees nie. Ek het voorheen probeer om voedingsaangepaste verse te identifiseer om tweejaarkalftyd te voorspel deur slegs liggaamskondisietelling te gebruik, maar dit was net sowat 60% akkuraat.
“Alle verse wat op twee jaar gekalf het, het goeie kondisie gehad, maar sommige verse met goeie kondisie het nie beset geraak nie. Party verse is dalk in ’n goeie kondisie, maar het nie ’n goeie hormoonbalans nie.”
Pikkie het toe oorgegaan tot die beoordeling van speen- en uierontwikkeling met goeie hormoonbalans, soos gladde en blink vel op 14 maande. Dit was uiters akkuraat, selfs akkurater as die voortplantingsnasporing wat die veearts gedoen het.
As ’n vleisbeesboer die konvensionele stelsel volg waar ’n vers eers op drie jaar kalf, is sy koei-generasie-intervalle gemiddeld tien jaar. “Eers wanneer die koei tien jaar oud is, kan die boer besluit of sy ‘waardig’ genoeg is om toe te laat dat van haar bulkalwers vir teling gebruik word. Teen daardie tyd is ongeveer drie van haar vorige bulkalwers egter reeds geslag.
“’n Boer met verse wat op twee jaar reeds kalf, sal ’n korter gemiddelde koei-generasie-interval hê. Hy kan dus ’n koei se meerwaardigheid en haar lewende bulkalwers se teelpotensiaal binne ’n korter tydraamwerk beoordeel.
“Ek laat toe dat my verse reeds op twee jaar kalf, maar ek dwing niemand anders om dieselfde te doen nie. Dit werk vir my en help my om my kudde se genetiese vordering te versnel.”
Dit bied ’n mededingende voordeel bo ander stelsels wat tien jaar wag om ’n koei en haar bulkalwers te kan beoordeel. Dit beteken ’n vleisbeesboer wat 50 jaar lank boer en verse op twee jaar laat kalf, sal binne daardie tyd meer as dubbel soveel ingeligte teelbesluite kan neem omdat ’n vers wat op twee jaar en daarna weer op drie jaar kalf, haarself reeds as meerwaardig bewys het.
Geen verskoning vir ’n oorvet bul
Sodra ’n boer die Michigan-staatsuniversiteit se tabel gebruik het om te bereken teen watter persentasie van sy volle potensiële volwassenheid ’n bul op ’n gegewe stadium in sy groei-ontwikkeling is, kan hy dit met ander bulle in dieselfde groep vergelyk. ’n Fisieke beoordeling van die bul se skrotumomtrek en skouerhoogte moet terselfdertyd gedoen word.
Skouerhoogte is tipies gemiddeld 6 cm tot 8 cm laer as heuphoogte. Verdeel die bul se skrotumomtrek deur sy skouerhoogte of deur sy heuphoogte om sy relatiewe of “ware” skrotum te kry. Soos met groei, is skrotum direk irrelevant, maar skrotum is hoogs gekorreleerd met raam. Die dier met die grootste skrotum vir sy raam sal waarskynlik vrugbaarder wees.
Volgens Pikkie moet hierdie relatiewe skrotumomtrek gebruik word om die jong bulle in hul groep te rangskik volgens hul “ware” skrotumgrootte.
Teen hierdie tyd sal die bulle reeds 12 tot 14 maande oud wees en sou sedert speen reeds een winter en een somer deurgemaak het. Te naby aan speen is die metings nie akkuraat nie as gevolg van die invloed van die moeder se melk.
“Jy beoordeel ook sy bespiering (testosteroon) namate hy op die weiding ontwikkel. Spierontwikkeling is ’n goeie aanduiding van ’n bul se testosteroonvlak. ’n Bul wat in enige stadium van sy lewe oormatige vet pleks van bespiering of vleis aansit, se vrugbaarheid is laer. Dit is omdat vet en testosteroon negatief gekorreleerd is.”
’n Oorvet bul is geneties minder vrugbaar, of die boer het die bul minder vrugbaar gemaak deur hom te veel te voer. Daar is “geen verskoning” om ’n oorvet bul te koop of te gebruik nie. ’n Vet bul lyk gewoonlik beter, maar hy gaan die boer baie geld kos gedurende wat veronderstel is om die teelseisoen te wees.
In ’n nuwe reeks laat Landbouweekblad die kollig val op plaaslike uitnemendheid. James Reid is aan die stuur van Red Ant Agri Engineering op Ceres wat plaaslike oplossings vind vir plaaslike behoeftes — en die Amerikaners aan die praat het oor ‘die Suid-Afrikaanse mannetjies met vernuwende tegnologie’. Waar dit begin het
My oupa, Jimmy Reid, het in 1961 saam met Chris Verwey ingekoop by ’n masjienbou-onderneming op Ceres in die Wes-Kaap. Hulle het algemene masjienbouwerk gedoen wat gemik was op daardie tyd se boerderye in die omgewing.
Ons doen al ’n paar geslagte lank sake met sowat al die boerderye in die Ceres-omgewing. Die fabriek is daar en ons toets ons toerusting meestal by dié boere.
Ek het bedryfsingenieurswese aan die Universiteit Stellenbosch gestudeer en eers in telekommunikasie gewerk voordat ek in 2007 by die familiebesigheid aangesluit het. Ons het vir ’n jaar of drie net aangegaan met ’n klein algemene werkswinkel. Toe begin van die boere my nader met spesifieke behoeftes vir werktuie.
Een van die eerste groot projekte wat ons aangepak het, was ’n uie-opteller vir die Howbill-boerdery in die Koue Bokkeveld. Dit was die eerste Red Ant Agri Engineering-werktuig. Daar is ’n paar van dié werktuie wat steeds loop en van tyd tot tyd bou ons nog.
Ons het meer en meer werktuie begin bou. Aan die begin wil ’n mens oplossings kry vir alles, want jy is voortvarend en jonk, jy probeer alles. Namate jy aangaan, kry jy ’n beter begrip van die bedryf. Deesdae as ’n paar boere my nader, kry ek inligting bymekaar om vas te stel wat die gemeenskaplike vereiste is en kyk ek na oplossings om in daardie behoefte te voorsien.
Waar ons nou is
Ons besigheid het aansienlik gegroei en ons verkoop werktuie reg oor Suid-Afrika en ook in Suider-Afrika. Onlangs het ons ons eerste werktuie (presisiekorrelkunsmisstrooiers) na Amerika gestuur en het ook al werktuie na Australië gestuur.
Ons het ons eie volledige reeks presisietoerusting wat GPS-gebaseerde veranderlike toediening toepas. Een só ’n produk is die Red Ant Agri-slimkunsmisstrooier vir bandplasing in boorde. Hy is volledig programmeerbaar en kan veranderlik toedien. Data wat deur satelliete en hommeltuie ingewin word, sinchroniseer met die strooier. Ons het drie weergawes daarvan ontwikkel wat dieselfde stelsel is, maar wat as naverkopeprodukte aan bestaande strooiers gekoppel kan word om met presisie te strooi.
Hierdie slimprodukte waarmee ons besig is, is wêreldklas. Dit is iets wat nie regtig in die res van die wêreld beskikbaar is nie. Dit is in ’n groot mate ons wat saam met ander Suid-Afrikaanse maatskappye besig is om met hierdie toerusting groot markte soos Amerika en Australië te betree.
Die uie-opteller is spesifiek gebou vir die meganisasie van uieboerdery. Ons het gekyk na werktuie wat van oorsee af beskikbaar was, maar ons moes iets bou wat vir Suid-Afrika werk. Dit maak ons produkte uniek.
Ons het spuitbalke vir die bestryding van onkruid gebou wat gepas is vir plaaslike boorde. Om te vergoed vir vlak gehaltegrond word boorde hier meestal op bankies geplant. Die bankies maak dit moeilik om onkruid te bestry, want die hoogtes daarvan is nie altyd eenvormig nie. Jy kan soms ook nie naby aan die boom kom nie. Ons boordvloere is nie soos wat ’n mens in Europa kry nie, ons het dus ’n werktuig gebou wat taaier en meer funksioneel is. Ons het oor ’n tydperk van sewe tot agt jaar meer as 400 daarvan op die mark ingestoot.
Ons grootste produk wat volume en waarde betref, is ons Bin on the Ground-vrugtekratwaens wat tydens oestyd gebruik word. Hierdie sleepwa skuif 2 000-3 000 kratte per jaar en bevorder die boer se arbeidsdoeltreffendheid met die pluk van appels met 15-30%.
Ons is besig om ’n slimkunsmisstrooier te bou, ideaal vir die Amerikaanse mark en met die oog daarop om dit daarheen uit te voer. Amerikaners gebruik organiese kunsmiskorrels, dus sal die strooier dit kan
hanteer. Arbeid daar is ook baie duur. Die strooier kan dus opgestel word om twee verskillende produkte gelyktydig toe te dien en al twee kan veranderlik wees. Dit beteken die strooier ry een keer, maar doen twee toedienings om op arbeidskoste en brandstof te bespaar.
Met ons presisietoerusting is ons besig om op ’n kostedoeltreffende manier wêreldklas-presisietoerusting ’n werklikheid te maak vir selfs medium- tot kleinskaalse boerderye in die Suid-Afrikaanse konteks. ’n Boer wat 40 ha appels het, sou nooit daaraan gedink het om presisieboerdery toe te pas nie, maar dit is nou moontlik.
Hoe ons dit gedoen het
Hendrik Poohl van ZZ2 het met my kom gesels oor hoe om hoëtonnemaat appels te oes en te vervoer. Ons het saam die Bin on the Ground-vrugtekragwa ontwikkel. Met die eerste toets het ons die wiele morsaf gebreek, maar só leer ’n mens. Vandag het ons meer as 300 daarvan op die mark.
Die presisiestrooier vir korrelkunsmis het ook ontstaan uit boere se behoefte daarvoor. Karsten-boerdery het by sy Green Valley-neutplaas
buite Prieska ’n behoefte gehad om korrelkunsmis by klein boompies te strooi, maar net by die boompies. Hulle het in daardie stadium 600 ha se bome met die hand kunsmis gegee. Ons het ’n bestaande strooier geneem en elektronika daarvoor ontwikkel wat met ’n ultrasoniese sensor werk om kunsmis net by die boom te gooi. Die eerste model het nie presies gewerk soos wat dit moes nie, maar die belangrike ding is dat dit ’n saadjie geplant het oor wat moontlik is met elektronika en presisie. Dit het twee of drie probeerslae geverg om ons te kry waar ons nou is.
In die digitale era ontwikkel alles baie vinnig. In die verlede het ons ’n werktuig gebou en dit ’n jaar of twee laat loop om te sien waar daar probleme is. As ons dit nou so sou doen, gaan ons agter raak op die mark. Daarom raak dit ál belangriker om die nuutste ontwerptoerusting te gebruik.
Ons gebruik Solid Edge CAD-sagteware, ’n rekenaargedrewe stelsel, om werktuie digitaal te ontwerp en te bou. Die ontwerpproses duur dus ’n bietjie langer, maar wanneer jy dan die eerste werktuig bou, is hy omtrent 98% reg. Jy kom vinniger by die regte produk uit, dit is nie meer ’n fisieke prototipe wat jy moet saag en verander nie. Ons spoed en koste in die ontwikkelingsproses is dus verbeter.
Struikelblokke
Struikelblokke verander van tyd tot tyd, maar tans is beurtkrag hoog op die lys. Ons grootste probleem is dat baie van die kapitaal wat tradisioneel deur ons kliënte aangewend sou word om toerusting en meganisasie vir kostebesparing te verbeter, nou gebruik word om bloot net die nodige te kan dek met elektrisiteit.
Wat logistiek betref, was daar die afgelope drie jaar veral probleme met in
en uitvoer, maar ek glo dit gaan binne die volgende paar jaar verander. Die groot verskepingsmaatskappye is besig met groot kapasiteituitbreiding.
Brandstof bly ’n groot probleem, maar dit is ook ’n geleentheid. Brandstof is duur en boere kom agter hulle kan nie meer die trekker elke keer laat loop wanneer hulle wil nie. As die trekker wel loop, moet twee of drie dinge saam gebeur. Dit is waar meganisasie ’n voordeel inhou.
Dít gee my hoop
Ons vrugteboere staan nie terug vir enigiemand ter wêreld nie. Daarmee saam is hulle baie gewillig om nuwe dinge te probeer, om te sien waar hulle kan verbeter. Dit skep ’n baie goeie omgewing om nuwe produkontwikkeling te doen, want die boere is bereid om te praat oor wat hulle nodig het en dit te probeer. Dit is nie die gevoel wat ek kry in my interaksie met die Amerikaners nie. Hulle is stadig om te verander. As sy pa en oupa só gemaak het, wil hulle nog steeds so maak.
Ons boere — en ek praat nie net van die jonger boere nie — is bereid om te kyk na maniere om koste te bespaar en doeltreffendheid te verbeter. Dit is nodig, want hulle kry nie subsidies van die staat nie. Hulle is ook nie naby aan hul markte soos vrugteboere in Europa en Amerika nie, daarom sorg hulle dat hulle op ander terreine wen.
Wat presisieboerdery by boordgewasse betref, is die Suid-Afrikaanse bydrae internasionaal baie groot en staan ons vir niemand terug nie.
Lesse wat ek geleer het
Die situasie is nooit so erg as wat ’n mens aanvanklik dink nie, en dit is veral waar in die boerderybedryf. Ek dink dit is omdat ons Suid-Afrikaners altyd ’n plan beraam. As daar ’n groot probleem opduik, vind ons ’n manier om dit op mediumtermyn te versag. Moet dus nie op elke stukkie slegte nuus reageer nie.
Daar is nie ’n plaasvervanger vir ondervinding nie. Ek kan dit sien, want hoe meer werktuie ek ontwerp, hoe makliker raak dit. Ja, ons gebruik die digitale hulpmiddels en al daardie dinge, maar ’n mens kom net vinniger by oplossings uit en die oplossings waarby jy uitkom, is meer dikwels naby aan wat dit moet wees.
Ons is trots SA, want …
Die stelsel vir die slimkunsmisstrooier is volledig plaaslik ontwikkel. Ons gebruik ’n ingenieursfirma as subkontrakteur wat vir ons die sagteware en elektroniese hardeware ontwikkel, maar dit is alles ons intellektuele eiendom. Hulle is Suid-Afrikaans, ons is Suid-Afrikaans en dit is hierdie tegnologie wat ons verlede jaar Amerika toe gestuur het.
Ons klem is om toerusting te bou wat gepas vir die Suid-Afrikaanse mark, funksioneel en duursaam is. Toerusting vanuit Europa is nie altyd geskik vir kommersiële vrugteboerdery soos wat ons in Suid-Afrika het nie. ’n Tipiese plaas in Italië is 2 ha tot 15 ha groot en die eienaar boer self. By ons is ’n klein boerdery 50 ha tot 60 ha. Die toepassing van tegnologie is net anders. Daarom bou ons toerusting wat plaaslike toestande
Die Red Ant Agri-slimkunsmisstrooier vir vrugteboorde. Dit is volledig programmeerbaar en kan veranderlik toedien.
en operateurs se behoeftes nakom sodat ons bedryf mededingend kan wees.
Ons produkte is ook in aanvraag in die res van die wêreld. Twee groot kunsmismaatskappye in Amerika stel belang in ons toerusting. ’n Mens kom daar en jy sien hulle gebruik dieselfde dinge wat hulle nog al die jare gebruik. Dan kom ons met nuwe toerusting daar aan en hulle is verbaas dat hierdie mannetjies van Suid-Afrika nou skielik aan die voorpunt van die tegnologie is.