Veilige finansies in die kuberwêreld (8)
Die laaste paar weke het ons gesels oor wagwoorde. Soos genoem dien ‘n wagwoord in die kuberwêreld dieselfde doel as ‘n ID-boek in die fisiese wêreld
– dit bewys identiteit. Behalwe vir wagwoorde en PINs, kommunikeer mens soms ook ander hoogs vertroulike inligting, soos byvoorveeld: jou ID-nommer, jou bank of kredietkaart besonderhede, ensomeer, deur middel van die internet afhangende van die tipe sake wat mens in die kuberruim doen. Hierdie hoogs vertroulike inligting moet natuurlik ten alle koste beveilig word, want indien dit in die verkeerde hande beland kan jy die slagoffer word van identiteitsdiefstal met die gepaardgaande treurmare.
Die vraag is nou, hoe beskerm ‘n mens jouself, en jou hoogs vertroulike inligting, in die gesiglose kuberwêreld?
Kom ons gebruik die voorbeeld van die gewone padvervoerstelsel waarmee ons almal vertroud is. Watter maatreëls is in plek om padvervoer so veilig moontlik te maak? Eerstens, elke persoon wat ‘n motor op ‘n openbare pad bestuur moet die padreëls ken en ook prakties kan bestuur. ‘n Bestuurslisensie is gewoonlik ‘n bewys hiervan. Tweedens, die motor waarmee jy bestuur moet oor ‘n aantal veiligheidskenmerke beskik wat behoorlik werk. ‘n Padwaardigheidsertifikaat dien gewoonlik as bewys hiervan. Derdens, die toestand van die pad is belangrik. ‘n Ou pad vol slaggate is baie meer gevaarlik as ‘n pas geteerde dubbellaansnelweg.
Vierdens, die gedrag van ander padgebruikers, byvoorbeeld taxis, hou natuurlik ook gevaar vir jou in.
Om veilig te “bestuur” in die kuberwêreld geld presies dieselfde vier elemente. Eerstens, jy as “bestuurder” moet weet wat jy moet en wat jy nie moet doen nie. Dus, jy moet leer om veilig te “bestuur” in die kuberwêreld. Tweedens, jou rekenaar, tablet of selfoon dien as jou voertuig in die kuberwêreld en moet “padwaardig” wees. Derdens, die tipe internetlyn wat jy gebruik om te kommunikeer is die pad waarop jy bestuur en bepaal die tipe gevare wat jy mag teëkom tewyl jy die internet gebruik.
Laastens, die ander biljoene gebruikers van die Internet dien as die ander “padgebruikers” en jy moet jouself teen hulle manier van “bestuur” en hul valse intensies kan beskerm.
Wenk vir hierdie week:
Sien jouself as ‘n “padgebruiker” op die kuberhoofweg en leer hoe om jouself te beskerm in hierdie wêreld.
Oor die volgende vier weke gesels ons oor elkeen van hierdie elemente van veilige “bestuur” in die kuberwêreld.
Stuur gerus enige vrae aangaande die inhoud van die artikel na rossouw@ mandela.ac.za
* Prof Rossouw von Solms is ‘n emeritus professor en lid van die Sentrum vir Navorsing in Inligting en Kubersekerheid aan die Nelson Mandela Universiteit.