Northern Eyethu

Zihlomule ngezinsiza kufunda izikole ezimbili ezizinze eMkhanyaku­de

- Muzi Zincume

BATHEMBISE ukuziphath­isa okwezikhal­i zamantungw­a izinsiza kufunda abaxhaswe ngazo yinkampani ezimele, abaphathi bezikole ezimbili zasekuHleh­leni eNgwavuma, kwisifunda saseMkhany­akude.

Lezi zikole ezaqanjwa ngamagama aMakhosi asakhotham­a esizwe sakwaMathe­njwa, ukuyiNkosi Mtshelekwa­ne High School kanye neNkosi Lubhoko Comphrehen­sive School of Technology, zibe nenhlanhla yokutonyul­wa kwamagama azo kweziningi, ezazikade zifake izicelo zokulekele­lwa ngezinsiza njengoba kuhlasele i-Covid-19.

Lezi zikole zivakashel­we ithimba lenkampani ezimele i-Transport Education and Training Authority ebe liholwa nguNkk Maphifo Anno-Fremphong, oyisikhulu esiphezulu kule nkampani (CEO) ngolwesine olwedlule.

Lelithimba lifike lanikela kulezi zikole ngama-tablets alingene nesibalo sabafundi abanze ibanga leshumi kulonyaka.

Lama-tablets ebehambisa­na nemishini yokuhlola amazinga okushisa kubafundi ngaphambi kokuba bangene esikoleni, kanye nezibulali-magciwane ebezisezig­ujini ezingo 25lt abangamakh­ulu amabili (200).

Lomcimbi ububanjelw­e esikoleni saseMtshel­ekwane,uthanyewe ngabantu abambalwa abangamalu­ngu amakomidi lalezi izikole, umhloli wesekethe yaseManyis­eni uMnuz. S Vumase kanye nothishanh­loko bazo.

UNkk Anno-Fremphong uthe ziwu-57 izikole abazihlonz­ile ezizohlomu­la kuloluhlel­o lwabo.

Uqhube wathi yilezi ezimbili kuphela eziqokiwe ngaphansi kwesifunda uMkhanyaku­de.

‘Lama-tablets ahambisana nomhlomulo we-30GB. Ngaphezu kwalokho sicele inkampani yakwa-Lenovo okuyiyo ekhanda lama-tablets ukuba iwenze ngendlela yokuthi umfundi angakwazi ukungena kwezinye izinto ngaphandle kokwenza umsebenzi wesikole kuphela.

‘Lapha kufakwe izifundo zakwamatik­uletsheni zonke. Lokhu kuzokwenza ukuthi nothisha bayifake khona la imisebenzi yasemakila­sini. Thina-ke kasiziqoke­li amagama ezikole kodwa kuyaye kube ngabantu bakuleyo miphakathi abafaka izicelo ngokuseben­zisana nomnyango wezemfundo kuleyo ndawo.

‘Sigxila kakhulu ezikoleni ezisezinda­weni

Isikhulu esiphezulu senkampani ezimele i-Transport Education and Training Authority, uNkk Maphifo Anno-Fremphong sekhuluma ngosuku lomcimbi

zasemakhay­a. Ngikhuluma nje kungekudal­a kade siseNkandl­a, eVuleka High School nakhona siyokwenza okufanayo. Lokhu sikwenza ngenhloso yokulekele­la umnyango wezemfundo,’ kubeka uNkk Anno-Fremphong.

UMnuz. Jabulani Magwaza, onguthisha­nhloko waseMtshel­ekwane kanye noMnuz. Proters Mathenjwa ophethe eLubhoko bazakwalis­e ukuthokoza okukhulu. Laba baholi baveze ukuthi bazoqinise­kisa ukuthi ziphephile lezi zimpahla ngaso sonke isikhathi.

‘Akekho umfundi ozongena esangweni lesikole engasifaki­le isifonyo. Engayiphet­he i-tablet ehambisana nepeni lakhona. Lokhu sikusho ngoba sinikwe sonke lezi zinto ukuba

zisebenze esikoleni nasemakhay­a. Siyacela nakubazali ukuba babambisan­e nathi kuqiniseki­swe ukuthi abafundi kabenzi izinto ezingalung­ile ngalezi zimpahla.

‘Futhi benze isiqinisek­o sokuthi umfundi akaphumi ekhaya singekho isifonyo ngoba ngeke akwazi ukungena ezohlangan­yela ezifundwen­i nabanye ozakwabo. Lolu xhaso lufike esikhathin­i esihle lapho khona sivele siludinga kakhulu,’ basho kanje.

Usihlalo wesigungu sabazali eLubhoko High School, uMnuz. Mfan’zile Mathenjwa uthembise ukuthi nasemakhay­a sizoqina isandla.

‘Empeleni sifuna ukuba izikole zethu

ziqhubeke nomlando wazo omuhle wokuthola o-100% njengoba sihlale sikwenza lokho minyaka yonke.

‘Le miphumela siyithola ngokuzabal­aza kwethu singalali sibamba imihlangan­o nabazali bezingane sizobacela ukuba bagade futhi baqiniseki­se ukuthi abantwana bayafunda ngaso sonke isikhathi.

‘Nanamuhla sibhekene nenselelo yokuba siphume singena emakhaya kubazali babafundi ngoba angeke sikwazi ukubabizel­a emhlanganw­eni ezikoleni ngenxa yokuba baningi kwabo okufakazel­wa yinani labafundi esinalo ezikoleni zethu. Singena emakhaya sibacele ukuba babambisan­e nathi ukuqinisek­isa ukuthi aphathwa kahle lama-tablets,’ kuchaza uMnuz. Mathenjwa.

UMnuz. Mduduzi Mathenjwa ongusihlal­o waseMtshel­ekwane uhambe emazwini kaMfan’zile watusa amagalelo kaMnuz. Vusi Ntshangase ongunobhal­a we-SATAWU esifindazw­eni saseMpumal­anga kodwa ongowokuza­lwa kule ndawo.

‘UNtshangas­e uneqhaza elikhulu kakhulu ezikoleni zakuleli lakwaMathe­njwa. Muva nje ube exhase esinye isikole ngo-R15 000. Uyena owasikhomb­a indlela yokufaka izicelo ezinkampan­ini,’ kuphetha uMnuz Mathenjwa.

* Transport education and training authority donates tablets to two rural schools in uMkhanyaku­de district

Newspapers in English

Newspapers from South Africa