Kunsmispryse erg geraak deur oorlog in Oekraïne
Te midde van voorspellings dat die oorlog tussen Rusland en Oekraïne Suid-Afrika se brandstofpryse tot R40 per liter kan opjaag, wag nog skokke op verbruikers van kommoditeite wat regstreeks of onregstreeks afhanklik is van grondstowwe uit dié lande. Boere sal veral erg geraak word deur ‘n tekort en daarmee gepaardgaande stygings in die prys van kunsmis, terwyl huishoudings wat sonneblomsaadolie gebruik, hul rieme dunner sal moet sny.
Wandile Sihlobo, hoofekonoom van die Agricultural Business Chamber of South Africa (Agbiz), sê daar is kommer oor die oorlog se uitwerking op voorraad en die prys van koring, mielies en sonneblomolie omdat Rusland en Oekraïne groot produsente en uitvoerders is en Rusland se landbou-insette soos kunsmis en minerale of chemikalieë wat in kunsmis gebruik word, onontbeerlik is.
Volgens data van Trade Map is Rusland die wêreld se grootste uitvoerder van kunsmis (in waarde), gevolg deur China, Kanada en Amerika. Sihlobo sê enige tekorte en hoër pryse kan Suid-Afrikaanse boere raak wat binne ’n maand of so met aanplantings in die wintergraanproduksiegebiede moet begin en nou hul kunsmis bestel.
Volgens Sihlobo is Suid-Afrika
Rusland se 36ste grootste mark vir kunsmismateriale.
“Ons voer sowat
80% van ons jaarlikse behoefte aan kunsmis in.
Suid-Afrika kan nie plaaslik baie kunsmis vervaardig nie, deels weens die gebrek aan minerale wat daarvoor nodig is. Die meeste kunsmis wat Suid-Afrika invoer, word in mielieproduksie gebruik (sowat 41% van totale kunsmisverbruik), gevolg deur suikerrietproduksie (18%).
Kunsmis maak sowat 35% van plaaslike graanboere se insetkoste uit en ook ’n groot deel van ander landboukommoditeite en oeste se vaste insetkoste,” verduidelik hy maar voeg by dat boere wat somergewasse plant eers teen die derde kwartaal van die jaar kunsmis moet koop ter voorbereiding vir die 2022/23-produksieseisoen.
Oekraïne is ook die wêreld se grootste produsent van sonneblomsaad, gevolg deur Rusland. In die tydperk 2021/22 het Oekraïne 17.5 miljoen ton saad en Rusland 15.5 miljoen ton gelewer. Oekraïne is ook die wêreldleier wat die vervaardiging van sonneblomolie betref. Dié twee lande vervaardig tesame sowat 60% van die wêreld se sonneblomolie. Suid-Afrika se sonneblomsaadoes vir die tydperk 2020/21 was sowat 678 000 ton. Teen die einde van 2021 het Suid-Afrika sonneblomsaad ten bedrae van R344 000 uitgevoer, maar sonneblomsaad ten bedrae van nagenoeg R8m ingevoer. Suid-Afrika voer dus meer in as wat die land produseer.