Keuse tussen handgelaaide of fabrieksammunisie
KASSIE SE KOMMENTAAR
Dis ’n interessante vraag, want daar is nie ’n regte of verkeerde antwoord nie, omdat die operasionele behoefte en die beskikbaar heid van ammunisie sal bepaal watter weg die voornemende skut of jagter moet volg.
Afgesien van hierdie realiteite, is daar natuurlik ook die intrinsieke drang van die mens om dinge te wil beheer – dus beheer te hê oor die vervaardiging van sy ammunisie. Kom ons loer na ’n paar oorwegings wat ’n rol sal speel.
Sekerlik een van die belangrikstes is die kosteoorweging. Neem byvoorbeeld ’ n populêre kaliber soos die .3006. As jy standaardPMPammunisie koop en dit vergelyk met handgelaaide ammunisie met PMPkoeëls, sal die kostebesparing met selfgelaaide patrone ongeveer 40% wees (onthou dat jy die dop verskeie kere kan herlaai – tot 10 keer of meer). Wanneer dit kom by meer gesofistikeerde en/of skaarser kalibers verander die besparing drasties ten gunste van handlaai. So kan ons gougou sien dat vir ’n .416 Rigby, die handgelaaide patroon in die omgewing van 20% van dié van ’n fabriekspatroon gaan kos.
Wat egter in ag geneem moet word, is die tyd wat dit neem om ’n patroon korrek te laai, sowel as die aanvanklike kapitale uitleg om herlaaitoerusting aan te skaf. Die onkoste om ’n baie basiese herlaaistel aan te koop beloop sowat R3 500. Koop jy enkele gespesialiseerde stukkies toerusting aan, verdubbel die prys gou en dan het jy nog nie eens ’n chronograaf aangekoop of toerusting om jou doppe mooi mee skoon te maak nie. Handlaai is dus net kostedoeltreffend as jy baie skiet. Vir iemand wat een maal per jaar gaan jag of net ’n paar keer per jaar by die skietbaan uitkom is dit nie die moeite werd nie.
Die beskikbaarheid, of liewer die niebeskikbaarheid van ammunisie is natuurlik ’n groot dryfveer om self ammunisie vir jou roer te laai. Daar was darem altyd patrone beskikbaar vir kalibers wat tradisioneel gewild is in SuidAfrika. Dit het handlaai minder noodsaaklik gemaak, maar ná 1994 het oorsese komponente makliker beskikbaar geraak en geweereienaars kon die herlaaitoerusting wat so aanloklik op die internet en in tydskrifte bemark is, vryelik aanskaf.
Die nuwe Wapenwet van 2004 was sekerlik een van die grootste oorsake dat die behoefte om self ammunisie te laai so groot geraak het. Dié wet het veroorsaak dat die hoeveelheid wapenhandelaars in SuidAfrika drasties verminder het van ongeveer 700 tot minder as 100 in 2006. Dit het die beskikbaarheid van ammunisie erg benadeel en veral geweereienaars wat ver van handelaars af gebly het, moes noodwendig self begin laai om in hul behoeftes te voorsien. Mense wat nie Toegewyde Status gehad het nie, kon dus nie groot getalle ammunisie koop en opgaar as hulle ’n slag die geleentheid gekry het nie, want nieToegewyde Skuts is beperk tot 200 patrone. Jy kon dus komponente koop om meer as 200 te kan laai, solank jy net nie 200 gelaaide patrone in jou besit het nie.
’n Ander faktor is dat nuwe kalibers voortdurend op die mark verskyn wat mense se belangstelling prikkel. Ongelukkig is daar plaaslik nie altyd geredelik ammunisie daarvoor beskikbaar nie en moes mense wat sulke kalibers wou besit noodgedwonge begin herlaai.
Maar seker die belangrikste rede vir die handlaai van ammunisie is omdat kieskeurige skuts beter beheer wil hê oor die werkverrigting en akkuraatheid van die ammunisie wat hulle in hul gewere gebruik. Met die koms van die nuwe wapenwet het daar voorwaardes vir vuurwapeneienaarskap gekom. Om meer as vier vuurwapens te mag besit, moet die wapeneienaar Toegewyde Status »
VRAAG “Ek vra myself dikwels die vraag af of ek fabriekspatrone vir my geweer moet koop en of ek self moet laai. Kan u my help om perspektief hieroor te kry?”
» bekom en om dit te behou, moet hy ’n sekere hoeveelheid vuurwapenverwante aktiwiteite per jaar aanteken.
Dit het gelei tot die instelling van meer jaggeweerskietkompetisies en kompetisieskiet beteken dat elkeen beter probeer presteer. Al hoe meer mense neem dus aan skietkompetisies deel, baie daarvan gewone jagters met hul gewone jaggewere. Die uitdaging om beter te presteer veroorsaak dus dat mense die akkuraatste moontlike ammunisie verlang en dit kan net verkry word deur doelbewus ammunisie vir jou spesifieke geweer te “bou”.
Eens was jaggewere redelik standaard vervaardig met soortgelyke groefdraaiverhoudings binne ’n bepaalde kaliber: .308gewere is met 1:12”groefdraailope toegerus; .243’s met 1:10”groefdraai; 22250’ s met 1:14”, ensovoorts. Geweerlope se kamerafmetings was redelik standaard en looplengte en profiel was taam lik gestandaardiseer... en so kan ons aangaan.
Ammunisievervaardigers het ammunisie vervaardig wat, akkuraatheidsgewys, redelik goed uit enige van die standaardgewere en kalibers presteer het. Met die wye keuse van modelle en loopprofiele wat geweereienaars vandag het, help dit nie om fabrieksammunisie wat vir algemene jaggebruik vervaardig word, in kompetisies te gebruik nie – dis net nie akkuraat genoeg nie. Om die optimum akkuraatheid te verkry laai al hoe meer mense dus hul eie ammunisie en die beskikbaarheid van ’n wye verskeidenheid van komponente maak dit net soveel makliker om werklik akkurate ammunisie tuis te laai. Jy kan nou jou geweer se spesifieke ammunisievoorkeure bevredig om die beste uit jou geweer se potensiaal te tap.
Fabriekspatrone kom soos hulle saamgestel is met die komponente wat die vervaardiger op besluit het en die geweereienaar moet dus maar eksperimenteer en die beste maak van wat hy kan kry.
SAMEVATTING
Indien fabriekspatrone die nodige akkuraatheid verskaf wat jy verlang en koste nie ’n faktor is nie, is daar geen rede om self te begin laai nie. Drie faktore dikteer egter dikwels of jy moet handlaai of nie: • Die regte koeël. Soms is die regte koeël wat vir ’n spesifieke doel gebruik moet word nie beskikbaar in fabrieksammunisie nie of nie akkuraat genoeg vir kompetisiedo eleindes nie. Kompetisiekoeëls is dikwels goedkoper as jagkoeëls wat diep penetreer, baie energie oordra, min vleisskade veroorsaak en hul massa behou en daarom meer geskik vir ladingontwikkeling en baanwerk. Handlaai gee die skut meer opsies en daarom is dit gewild by baie. • Die beste akkuraatheid met enige geweer word dikwels net verkry deur handgelaaide ammunisie. • Beperkings deur die Vuurwapenwet. Vuurwa peneienaars wat nie Toegewyde Status (jag of sportskiet) het nie, is net geregtig om 200 patrone per lisensie, 2 400 slagdoppies en 600g dryfmiddel per lisensie aan te hou (met ’n absolute maksimum van 2.4kg dryfmiddel). Toegewyde Status magtig tans onbeperkte hoeveelheid ammunisie per lisensie, onbeperkte aantal slagdoppies en ook 600g dryfmiddel per lisensie met ’n absolute maksimum van 2.4kg. Ons moet dankbaar wees dat ons in SuidAfrika ’n keuse mag uitoefen tussen handgelaaide en fabrieksammunisie. In sekere van ons buurlande is dit ’n oortreding om ammunisie selfs vir persoonlike gebruik te laai. As ons oornag skielik nie meer self ammunisie vir jag en sportskiet mag of kan laai nie sal dit ’n geweldige negatiewe effek op die hele bedryf hê. Daarom moet ons alles in ons vermoë doen om hierdie voorreg te beskerm deur groot verantwoordelikheid met selflaai aan die dag te lê.
LEKKER SKIET EN RAAK SKIET, MAAK NIE SAAK WAARMEE JY SKIET NIE.