Bewaringsgroepe werk saam vir jagluiperds
’nJong jagluiperdwyfie in die Rietvlei Natuurreservaat, suid van Pretoria, laat haar nie so maklik vang nie. Ten spyte van fyn beplanning deur die SA Jagters- en Wildbewaringsvereniging en met die hulp van ereveldwagters, studente in natuurbewaring, die Stigting vir Bedreigde Wildlewe, die Rietvlei-personeel asook ’n veearts, het die wyfie weereens gewys wie is baas in die veld. ’n Geesdriftige groep helpers het op 3 Mei by Rietvlei Natuurreservaat byeengekom om die jagluiperd in die 4 000 hektaar reservaat op te spoor sodat ’n veearts haar kon pyl. Die jagluiperd wat nou sowat twee jaar oud is, maak deel uit van die Stigting vir Bedreigde Wildlewe (EWT) se navorsingsprojek om te verseker dat Suid-Afrika se jagluiperdbevolking gesond en volhoubaar is.
Die veearts kon egter nie naby genoeg kom om haar suksesvol met ’n verdowingspyl te skiet nie. Teen sononder het die soekspan die aftog geblaas nadat die jagluiperd in die lang gras gaan skuil het. Vorige pogings om haar te vang was ewe onsuksesvol en het haar reeds die bynaam, Houdini, besorg.
Rietvlei Natuurreservaat se jagluiperdprojek spruit uit ’n bewaringsinisiatief van die Pretoria-Oostak van die SuidAfrikaanse Jagters- en Wildbewaringsvereniging (SA Jagters) wat in 2014 daartoe bygedra het om Sanbona, die jagluiperdmannetjie, in Rietvlei te vestig.
Sanbona moes egter ’n maat kry en daar is gesoek na ’n geskikte jagluiperdwyfie. In 2015 het so ’n wyfie opgeduik toe ’n werpsel jagluiperdjies in die Welgevonden Reservaat se ma dood is. Met die kundigheid en hulp van EWT is vier jong jagluiperds – drie wyfies en een mannetjie – na die veiligheid van Rietvlei Natuurreservaat verskuif.
Die plan was om een wyfie permanent in Rietvlei te vestig as ’n maat vir Sanbona, terwyl die ander drie later gevang
en in geskikte habitatte hervestig sou word sodra hulle leer jag het en vir hulleself kon sorg. Die vier jong jagluiperds het vinnig aangepas en nadat hulle vir ’n rukkie in ’n boma aangehou en gevoer is, is hulle later in die reservaat vrygelaat waar hulle toe suksesvol leer jag het.
Kiara, die wyfie wat as maat vir Sanbona gekies is, is egter ernstig beseer toe sy klaarblyklik ’n swartwildebees probeer vang het, kort nadat die diere uit die boma vrygelaat is. Sy het wonderbaarlik herstel, hoewel ’n paar van haar tone in die slag gebly het. Die jong mannetjie en een van die ander wyfies is intussen gevang en hervestig.
In November 2016 het Kiara almal verras met drie gesonde welpies wat sedertdien die publiek se verbeelding gaande het. Besoekersgetalle aan Rietvlei Natuurreservaat het skerp toe- geneem en natuurliefhebbers en fotograwe stroom daagliks na die reservaat om Kiara en haar welpies te sien en af te neem. Getrou aan jagluiperds se karakter, kruip Kiara en haar welpies soms baie goed weg, en is nie almal ewe bevoorreg om hulle wel raak te loop nie.
Intussen het die ander oorblywende wyfie haar skaars gehou en tot dusver het alle pogings om haar te vang, misluk. Vincent van der Merwe, koördineerder van EWT se jagluiperdmetapopulasieprojek, wat ook deel was van die span wat haar op 3 Mei probeer vang het, het gesê hulle sal binnekort weer ’n poging aanwend. Daar is ’n groot aanvraag na jagluiperds in ander Afrika-lande waar hierdie diere byna uitgesterf het. Die ontwykende jagluiperdwyfie is reeds aan ’n reservaat in die buiteland belowe.
Dieter Labuschagne, van SA Jagters se Pretoria-Oostak, wat die jongste vangpoging gereël het, het gesê dit was jammer dat dit misluk het, maar hy was beïndruk met die geesdrif en toewyding waarmee verskillende groepe hulle kragte saamsnoer vir ’n gesamentlike doelwit. “Bewaring van plante en diere berus by die hele gemeenskap en elkeen kan ’n bydrae lewer. Gewone lede van die publiek kan op verskeie maniere inskakel by bewaringsverenigings en -projekte in hulle omgewing.” * Vir meer inligting oor al SA Jagters se aktiwiteite en die 77 takke landwyd, besoek www.sahunters.co.za of skakel 012-808-9300.