Dooirn joku MODE

Die modewêreld is vol inspirasie. Maar dit laat die aarde ook steier. Al gewonder oor jou katoenbloes en jeans? Oor die spore wat dit nalaat voor dit in jou klerekas beland? Michélle van Breda het Parys saam met H&M besoek en besef ons móét anders oor mod

Mode.Immer ’n glansgedagte en altyd ’n mondvol. Kies maar jou paswoord: styl, inspirasie, nostalgie, mooi, opwinding, persoonlikheid, pret. Jy trek aan soos jy voel, omtower jou voorkoms en sit wip in jou stap. Dit sê iets van jou geaardheid en jóú boodskap aan die wêreld.

Dit laat die wêreld spin, letterlik, want die modebedryf verskaf van oos tot wes, noord tot suid werk aan miljoene mense. Klere en tekstiele word teen ’n spoed vervaardig om ’n ál groter drang na fast fashion te bevredig. In vandag, uit môre. ’n Industrie wat, volgens die Wêreldbank, een van die belangrikste rolspelers in die verligting van armoede in ontwikkelende lande is. Juis in Vrouemaand is dit goed om te weet dit gee veral ’n toekoms vir honderdduisende vroue. Volgens Women Working Worldwide maak vroue tot driekwart van dié arbeidsektor uit. ’n Goeie storie om te vertel. Maar, daar’s ook ’n ander storie: Naas olie is die klerebedryf die grootste besoedelaar op die planeet. Volgens die webtuiste Ecowatch het die Amerikaanse entrepreneur en ontwerper, Eileen Fisher, die wêreld onlangs aan dié skokfeit herinner toe sy haar prys vir haar rol in die bewaring van die omgewing ontvang het (http://ecowatch.com). In ons gedagtes is die groot sondaars die myne en steenkoolkragstasies. Wie sou kon dink ons jeans en wit hemp kan ook skuldig wees? Kyk na dié enkele feite:

Katoen vir ’n enkele denimbroek benodig sowat 8 500 liter water om te groei, sê die Wêreldnatuurfonds ( WWF). Volgens Greenpeace (www.greenpeace.org) word die Citarum-rivier in Indonesië beskou as een van die mees besoedelde op aarde, weens honderde tekstielfabrieke op sy oewer wat chemikalieë in die water stort – tot nadeel van miljoene mense en diere. Ons eie koopgierigheid help ook nie: die internasionale klerewinkelgroep H&M se klereinsameling-projek het net verlede jaar 12 000 ton weggooi-items bymekaargemaak – genoeg vesel vir 60 miljoen T-hemde. Klere wat op die ashoop sou beland het.

Kortom, die gesig van mode is blink, maar daaragter skuil ’n somber werklikheid. Die aarde wankel onder die impak van die bedryf. Dit is net té afhanklik van ons kosbare natuurlike hulpbronne. Hoe klere en tekstiele vervaardig word en hoe ons oor mode dink en dit verbruik (koop en weggooi), móét verander. Só sê Karl-johan Persson, uitvoerende hoof van H&M, in ’n onderhoud op hul webtuiste www.hm.com. Hierby voeg kreatiewe raadgewer Ann-sofie Johansson: “Die modebedryf móét meer verantwoordelik raak. Ons álmal, ook kopers, moet meer bewuste besluite neem.”

Duidelik moet die reëls van die modespel verander; het die bedryf toegewyde agente van verandering nodig. Vir H&M is volhoubare mode op ’n reuse-skaal die toekoms, dalk al toekoms: ou klere wat nie sonder meer op die ashoop beland nie, maar herverbruik, herskep en herwin word; wetenskaplikes en innoveerders wat saamwerk om bruikbare stowwe uit weggooigoed te skep; slimmer verbouing- en vervaardigingsmetodes om minder water en chemikalieë te gebruik; beter werkomstandighede en ’n minimum-loon vir werkers in die bedryf, of dit in Ethiopië, Bangladesj of Kambodja is; meer deursigtigheid en etiek in die bedryf en ’n beleid van onverdraagsaamheid teenoor korrupsie. Selfs hoe ek en jy vir ons klere sorg, maak ’n verskil. Met ander woorde, elke skakel in die voorsieningsketting moet volhoubaar wees. “Closing the loop”, waar uitgediende modeprodukte opnuut die bron en inspirasie vir bekostigbare nuwe gehaltemodeitems word. Mode wat volsirkel kom tot die voordeel van al die rolspelers, ook van Moeder Aarde.

Vir H&M het dit onder meer gelei tot hul Conscious Collection: meer volhoubare klere wat ons met trots kan dra en wat ’n bydrae maak tot ’n beter modetoekoms.

Katoen

is te kry in 40% van ons klere en is die natuurlike vesel met die grootste impak op miljoene mense se lewe – van die boere tot die wewers. Die plant is watergulsig en boere gebruik chemikalieë en insekdoders om hul oes te verbeter. H&M verkies organiese katoen, wat sonder chemikalieë verbou word. Hulle betaal meer daarvoor. Saam met herwinde katoen – van ingesamelde klere wat tot vesel afgebreek en in nuwe stof geweef word – en Better Cotton maak dit 31% van hul katoenverbruik uit. Deur die Better Cotton-inisiatief word boere geleer om meer volhoubaar te boer. Teen 2015 is 1 miljoen boere al só gehelp. Oorbelle mooi soos marmer en gemaak van jou ou jeans! Die veerlig “stene”, Denimite, se skakering hang elke keer af van die kleur van die herwinde denim. ’n Suiwer organiese syserp, gespin van organiese moerbeiblare deur sywurms. ’n Manjifieke jas van herwinde poliëster vervaardig uit plastiekbottels en -sakke. In 2015 het H&M so 90 miljoen plastiekbottels herwin wat op die ashoop sou beland het tot nadeel van die omgewing. neem wêreldwyd 1,6 miljoen mense in diens. 60% is vroue, dikwels die broodwinners van hul families. Die maatskappy beywer hulle aktief vir beter lone en werkomstandighede.