Vrouemaand 2020: 20+ Inspirasievroue
Ons moet meisies leer: Niks is so belangrik soos om jou regmatige plek in die wêreld op te neem en jou ruimte te vul nie. Met dié woorde, háár maak-of-breekantwoord op die finale vraag by die Mej. Heelal-kompetisie laas jaar, het Zozibini Tunzi oorverdowende applous ontlok voordat die kroon op haar kop geplaas is. In SA het dit oornag ’n wekroep geword. Nou, in Vrouemaand, is dit inspirasie. Lees hier en in dié uitgawe oor 20+ vroue wat presies dit doen – hul ruimte volstaan met wysheid, lewenslus, empatie en relevansie
My liefde, respek en begrip vir olifante het verdiep
ADINE ROODE oor HERD, haar olifant-weeshuis
Haar naam is Khanyisa, “lig” of “sonskyn” in Shona. Want sy is ’n albino, pienkerig onder die modder en dooie velletjies en met blou ogies. Sy is in ’n strik gevind, ernstig beseer met baie pyn. Daar was geen teken van haar trop nie. Maar die olifantjie het nou ’n nuwe familie, die trop by die Jabulani Safari Lodge op Hoedspruit. So een-een is hulle gebring om met haar kennis te maak: Jabulani, hy’s mos famous, eerste. Daarna ’n koei en nog een, totdat sy aan die hele trop gewoond was.
Soggens gaan sy saam met Adine Roode, die eienaar, na die stalle waar
die ander snags slaap. Help fluks die plek skoonmaak, hark in die slurpie, nes sy die mense sien doen. Te oulik. Daarna stap ’n paar koeie saam na haar slaapplek toe, waar sy elke twee uur bottel kry. Haar veilige hawe vir eers. Die koeie kry elk ’n pomelo en kies dan koers veld toe.
Olifantjies wat hans grootgemaak word, oorleef dikwels nie. En ook met dié enetjie was dit ’n paar keer so hittete of sy het dit nie gemaak nie.
Khanyisa se rehabilitasie is deel van Adine se nuutste projek, ’n olifant-weeshuis, genoem HERD (Hoedspruit Elephant Rehabilitation & Development). Haar liefde vir die natuur is in haar bloed sedert sy as dogtertjie tyd op haar pa se private wildreservaat, Kapama, deurgebring het.
“Dit het my ’n wêreld gewys waarvan ek altyd deel wou wees: wildbewaring.” ’n Klein olifantkalfie, Jabulani, is meer as twintig jaar gelede liefdevol deur Adine se ma, Lente, versorg nadat hy erg beseer in ’n slikdam gekry is. Die res van die trop is gewese Zimbabwiërs wat daar deur uitwissing in die gesig gestaar is. “Van dag een af het ek al my tyd, saam met my kinders, met die trop en hul helpers deurgebring. My liefde, respek en begrip vir olifante het mettertyd net verdiep. Dit dwing my om aan te hou veg om Afrika se olifante te beskerm,” sê Adine.
En HERD is die begin van die nuutste hoofstuk. Adine het verlede jaar Relais & Châteaux, ’n vereniging van luukse hotelle en restaurante, se Vrou van die Jaar-toekenning ontvang. ’n Eer dat haar en haar span se werk raakgesien word, sê sy. “Maar die kollig is nie vir my nie: Ek werk eerder om iets agter te laat wat volhoubaar is. As ek nie meer daar is nie, moet die olifantprojek kan voortgaan.”
– Lydia van der Merwe | FOTO Ruan Roos, agtergrondfoto verskaf
Besoek herd.org.za en jabulanisafari.com
. . . dit dwing my om aan te hou veg om Afrika se olifante te beskerm
Musiek is deel van my DNS
ROCHELLE DE BRUYN, aka DJ Shelly
Vandat sy klein was, het haar ma, Ronelle Marais, ’n makelaar, vir haar gesê as sy oor iets droom, kan sy dit bereik. “Sy het gespot en gesê ek het meer musieknote as bloed in my are. Noudat ek terugkyk, wéét ek dit is die ideale loopbaan vir my, want hier kan ek groei as mens én platejoggie. Musiek is deel van my DNS.”
Kykers is mal oor die 24-jarige Rochelle de Bruyn, oftewel DJ Shelly, se energieke vibe op die gewilde musiekspeletjiesprogram Noot vir noot (reeks 45) op SABC2, wat sy saam met die vermaaklikheidster Emo Adams aanbied. Voormalige aanbieder, Johan Stemmet, en Emo is albei groot mentors en sy kan nie uitgepraat raak oor hul bystand nie – en hoop dit is die begin van meer televisiewerk vir haar.
In die begin van die jaar het sy ook die aanlyn onderneming Baby Culture Boutique, wat babaklere verkoop, begin, borrel sy. Dit is nog nuut, maar ’n lekker ekstra inkomste in die grendeltydperk.
Maar jy kom gou agter haar hart lê by die platejoggie-werk: By Kaapse klubs soos die hip
Shimmy Beach Club, The Loop en Madison
Avenue het sy goeie ondervinding opgedoen, maar sy werk al twee jaar lank nie meer in nagklubs nie. Deesdae tree sy baie by korporatiewe geleenthede op.
Rochelle het haar bekwaam in klankingenieurswese aan die College of Audio
Engineering (CAE) in Kaapstad. “Ek sal nooit my eerste draaitafel vergeet wat my ouers vir my gegee het ná my studies nie.”
Sy is net haarself en geniet dit om te sien hoe ander iets geniet; sy glo dit is hoekom sy suksesvol as platejoggie is. “Ek dra geen maskers nie.”
Sy het al saam met mense soos Jack Parow, Chris Taylor en Jak Skandi gewerk, maar het in 2017 ook ’n bemarkingsdiploma aan die Universiteit Stellenbosch verwerf – die spreekwoordelike
“iets om op terug te val” – en was vir ’n ruk ’n kliëntedienskonsultant. Maar na daardie dae verlang sy geensins.
Dié selfversekerde DJ sê: “Uitdagings bou karakter. Wees onafhanklik, maar bly nederig. En jáág daardie drome. Dit gee jou energie.”
– Marguerite van Wyk | FOTO Nick Bolton
Ek gaan mense aanhou kos gee totdat iemand daai pot se deksel toemaak
KIM CLOETE oor haar mikrokombuis-beweging
Kim Cloete, die bekende aktrise met die kalm stem, het op haar eie manier teen Covid-19 opgestaan: Met ’n eenvoudige konsep om honger mae te vul. Daar is mense met ’n ekstra geldjie waarmee hulle mense in die pandemietyd wil help. En mense met kombuise op plekke waar die nood hoog is. Sý bring die twee bymekaar.
“Ek is grootgemaak in die gees van ubuntu. Grootouma Clara en grootoupa Peter Jacobs was van die eerste mense wat weens die Groepsgebiedewet uit Seepunt na Bonteheuwel op die Kaapse Vlakte verskuif is. Die mense het destyds so half natuurlik na mekaar begin omsien. Covid-19 het dieselfde intensiteit: Drastiese verandering sonder dat jy ’n keuse het. Jy volg dus jou menslike instink, om te versorg en te beskerm.
“Mamma Angie woon steeds in Bonteheuwel, sy wil niks weet van trek nie. Sy wou ekstra kos maak om die kinders in haar straat te voed. Ek het gesê ek stuur geld, dan kan sy meer mense help.” Toe tel dit spoed op. Kim het ’n versoek op Instagram geplaas en drie dae later was sewe kombuise reeds aan die gang. ’n Stelsel wat berus op welwillendheid en deursigtigheid. Jy gee ’n geldjie, kry detail van hoeveel mense jy help, selfs foto’s.
’n Maand later het sowat 12 000 mense reeds ’n gesonde bord kookkos by een van die kombuise gekry. Dít in gebiede waar die werkloosheidsyfer
Jy volg jou natuurlike instink, om te versorg en te beskerm
hemelhoog is, soos Eldoradopark in Johannesburg, die Kaapse Vlakte, Louwville op Vredenburg en Khayelitsha, Kaapstad.
“Dis nou ’n bietjie moeiliker want mense is bang vir die gaarkos-storie,” vertel sy tydens die grendeltyd. “In sommige gebiede is die polisie betrokke by die gemeenskap en verstaan die nood. Maar ek gaan aanhou om mense kos te gee totdat iemand daai pot se deksel toemaak. Die mense saam met wie ek werk, verstaan die belangrikheid van veiligheidsmaatreëls; van maskers, sanitasie, ’n gesonde afstand handhaaf.”
En gaar kos werk beter in gebiede met ’n dwelmprobleem. Jy wéét dit kom by die kinders uit.
Sy het gedink dis ’n week, twee weke se ding. ’n Maand later was daar genoeg geld om nog ’n maand vol te hou. As daar ooit ’n tyd is wat ons moet saamstaan, is dit nou, sê Kim. “Jy vergeet hoe moeilik dinge is as jy dit vir iemand anders makliker probeer maak.”
– Lydia van der Merwe | FOTO Phyllis Green
Kontak Kim: kim.a.cloete@gmail.com
Pasiënte se positiewe gees hou jou nederig
DR. LIANA ROODT van Project Flamingo wat gratis borskankerchirurgie doen
As spesialis-borschirurg het dit dr. Liana Roodt jare lank ondergekry om te sien hoe kankerpasiënte wat van staatsorg afhanklik is, maande lank moet wag vir noodsaaklike chirurgie. Sy moes toekyk hoe die waglyste bly langer word terwyl pasiënte sonder bystand moed verloor. Iets moes gedoen word.
In 2010 het sy met die hulp van vriendinne Project Flamingo gestig om gratis chirurgie aan dié vroue te verskaf en ’n klein verskil aan die waglyste te begin maak. “Ek het een aand met vriendinne sit en gesels oor my frustrasies. Hulle het aangebied om my te help met die eerste geldinsameling en so het Project Flamingo afgeskop. Ek het dieselfde aand aan almal in my kontaklys ’n e-pos geskryf om hulp te vra en mense het geld begin stuur, veral vroue wat self borskanker oorwin het.”
Vandag het Project Flamingo al
628 operasies moontlik gemaak. Dit is ’n ongelooflike werk om net een operasie uit te voer, want tot R20 000 moet eers ingesamel word. “Daar is nou al nege chirurge en ’n span narkotiseurs en assistente wat almal vrywillig help, maar ons moet steeds vir die teatertoerusting en verpleegpersoneel in die hospitale betaal.”
Die operasies word by die Groote Schuur- en die Tygerberg-hospitaal in die Wes-Kaap en by die Livingstonehospitaal in die Oos-Kaap gedoen, met planne om die projek volgende jaar na die Vrystaat en Gauteng uit te brei.
Hulle gee ook vir die vroue bederfpakkies wanneer hulle gediagnoseer word en 7 000 van dié pakkies, met onder meer ’n waslap, seep, lyfroom, versnaperings en naellak, is al uitgedeel. “Pasiënte se vroulikheid word so aangetas deur die diagnose, en van hulle kom hospitaal toe sonder eens ’n waslap om mee te kan bad. Dis maar net iets kleins om vir hulle te wys jy bly ’n vrou ten spyte van die diagnose, en iemand verstaan en gee om.”
Sy dink tog sy en die ander vrywilligers kry meer uit die projek as die pasiënte. “Hulle bly so sterk en positief ondanks ongelooflik moeilike omstandighede. Dit hou jou nederig en maak dit so ’n vreugde om te kan géé. En jy sien hoe ruim mense se hart kan wees as jy hulle die geleentheid gee om te kan help.”
– Delia du Toit | FOTO Abigail Klopper
Besoek projectflamingo.co.za
Jy sien hoe ruim mense se hart kan wees as jy hulle die geleentheid gee om te kan help