STOOM AFBLAAS

Bewyse is volop dat vloek ’n emosie-gebaseerde hanteringsmeganisme is wat ons meer veerkragtig laat voel. Studies toon wanneer jy mense in stresvolle situasies plaas en sê hulle mag nie vloek nie, neem hul prestasie af en hulle stres meer, volgens Emma Byrne in Swearing is Good for You: The Amazing Science of Bad Language (2018). Om Mark Twain aan te haal: “In sekere omstandighede bring vloek verligting wat selfs gebed jou nie gee nie.” Dit herstel jou sielkundige ekwilibrium, sê prof. Ilse Feinauer van die departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit Stellenbosch in haar tesis “Die Taalkundige Gedrag van Vloekwoorde in Afrikaans” (1981). Die sielkundige funksie van vloek stem in baie opsigte ooreen met dié van lag en huil, volgens haar. Vloek is egter kultureel aangeleer en nie aangebore soos huil en lag nie. “Lekker lag, huil en selfs vloek vervul almal die nuttige funksie om op ’n sosiaal aanvaarbare wyse verligting vir die gefrustreerde gemoed te bring.” Die gemeenskap frons as ons huil ná ons ons kinderskoene ontgroei het, veral as jy ’n man is. Terwyl “steune of kreune” as ’n teken van swakheid beskou word, sê sy. “Dis egter onmoontlik om altyd in stilte te ly. Die menslike senuweestelsel verplig jou om uiting aan jou gevoelens te gee . . .” Dis nie net vir negatiewe emosies wat jy só ’n uitlaatklep vind nie, sê prof. Van Huyssteen. As deel van die Vloekprojek moes Afrikaanssprekendes op ’n vraelys aandui watter emosies hulle laat vloek. Die top-vier was negatief: woede, afgryse, gruwel en vrees. Maar nommer vyf, naamlik verrassing, positief. Dan volg angs, verwarring, opwinding, verligting en vermaak (soos komediante op die verhoog). Die laaste drie was weer positief. Ons weet vloek kan pyn verminder en is dus nie net emosioneel nie. Dalk kan ’n paar goed gekose bloues jou selfs sterker maak en ’n groter uithouvermoë gee, volgens ’n studie in die joernaal Psychology of Sport and Exercise. Deelnemers kon ’n skroefklou langer en harder druk as hulle hardop kon vloek. (Jy sukkel om ’n bottel tamatiesous oop te draai, @$#! Daarsy!) Die Vloekprojek wil op dié navorsing voortbou, dié keer met rugbyspelers. Pasop: Soos antibiotika, kan vloekwoorde dalk hul krag verloor as jy dit te veel gebruik. Só het die navorsers van die yswater-studie bevind as jy te veel swets (tot sestig woorde ’n dag!), kry jy geen pynverligting nie. Neem dus in klein dosisse.