Kombucha

Kombucha, oftewel gefermenteerde versoete swart- of groentee, kom oorspronklik uit China, maar pryk deesdae op al wat winkelrak is. Met jou eie scoby (“symbiotic culture of bacteria and yeast”), ’n ietwat grillerige jellieagtige “plantjie” of “moeder” wat jy óf by ’n vriend pasella kry óf aanlyn koop, is dit kinderspeletjies om dié “wonderdrankie” self te maak. Die scoby leef van die suiker, wat afgebreek word in sure en alkohol.

Moenie skrik as jy bruin “klonte” of slymerige gisstringe in jou kombucha gewaar nie – dit is miniatuur-scobies en ’n teken dat jou kombucha gelukkig is.

Maak omtrent 2 ℓ Bereidingstyd 30 minute plus afkoeltyd Fermenteertyd 6-14 dae

JY BENODIG

• 20 g swart- of groentee (6-8 sakkies) – jy kan ook wit-, oolong- of rooibostee gebruik, maar baie brouers sweer hoog en laag daar móét minstens twee sakkies “regte” swart- of groentee by die mengsel wees)

• 200 g suiker (verkieslik rou rietsuiker) • sowat 2 ℓ kookwater

• scoby in gisvloeistof (starter liquid)

• geurmiddels van jou keuse, byvoorbeeld vrugtesap, vars bessies, vrugte in stukke gesny, vars gemmer, vars kruie, speserye of suurlemoenskil en -sap (opsioneel)

SÓ MAAK JY

Gebruik ’n skoon hout- of plastieklepel om die tee, suiker en kookwater in ’n silwerskoon 3 ℓ-glasfles te roer tot al die suikerkorrels opgelos het. Bedek die bek van die fles met ’n stukkie lap en ’n rekkie, en laat die tee vir 20-30 minute trek voordat jy die teesakkies verwyder (druk de laaste druppel uit). Laat die tee afkoel tot kamertemperatuur en roer die gisvloeistof (waarin die gekoopte scoby verseël is) óf omtrent 1 koppie (250 ml) van ’n vorige brousel kombucha by.

Sorg dat jou hande silwerskoon is en laat sak nou die scoby versigtig in die tee. Bedek weer die fles met ’n stukkie lap en ’n rekkie en sit dit vir 5-6 dae op ’n louwarm, donker plek (20-25 ºc) om te gis – moenie verder daaraan karring of die fles verskuif nie. (Party brouers beweer ’n donker kas is taboe omdat lugsirkulasie belangrik is, maar hier by Platteland brou ons al baie lank kombucha in ’n donker kombuiskas.)

Van omtrent die vyfde dag af kan jy die kombucha daagliks begin proe sonder om die scoby of die vloeistof te erg te versteur: Onthou, hoe langer die kombucha staan, hoe meer suiker word afgebreek en hoe suurder en asynagtiger sal dit smaak. Wanneer jy gelukkig is met die smaak, kan jy die scoby versigtig uitlig, in ’n skoon bakkie of fles sit en genoeg van die kombucha (omtrent ’n koppie vol) bo-oor skep om die scoby te bedek. Jy gaan dit as gisvloeistof saam met die scoby gebruik om ’n volgende brousel te begin. (Moet ook nie skrik as ’n tweede scoby bo-op die kombucha vorm nie – jy kan dit gebruik om ’n tweede fles kombucha te brou of dit saam met ’n bietjie kombucha weggee sodat iemand anders hulle eie kombuchafabriek kan begin!)

Die orige kombucha is nou gereed om te drink: Gooi dit deur ’n fyn plastieksiffie in gesteriliseerde bottels met proppe wat jy styf kan toedraai en bêre dit in die yskas, waar dit vir tot drie maande sal hou. As jy egter wil hê jou kombucha moet behoorlik bruis en ’n interessante geur hê, moet jy nou eers ’n tweede fermentasie doen.

Tweede fermentasie Vul die bottels met kombucha, maar los genoeg ruimte vir die geurmiddels van jou keuse en sorg dat daar steeds minstens 2 cm ruimte aan die bokant oop is: Party mense voeg eenvoudig vrugtesap by; ons het verskeie eksperimente gedoen met onder meer blokkies pynappel of mango, frambose en fyngekapte gemmer – hier kan jy jou kreatiwiteit en smaak vrye teuels gee. Draai die proppe styf toe en laat die bottels vir 2-7 dae by kamertemperatuur buite direkte sonlig staan om verder te gis. Die asynsmaak sal versag en natuurlike borrels sal vorm. Sodra dit gasserig genoeg is vir jou, kan jy die bottels in die yskas bêre. >