ETXEKO BERRIAK 1968ko maiatzaren aztarnak eta eraginak (II)
ESTATU BATUETAN 1960KO HAMARKADAN IZAN ZIREN MUGIMENDUAK AZALDUTA, ORAIN PARISEN JARTZEN DUGU BEGIRADA
Aurrekoan Estatu Batuetan hirurogeigarren hamarkadan izan ziren mugimenduak azaldu ondoren, gaurkoan Parisen jartzen dugu begirada. Hedabideek izugarrizko oihartzuna eskaini zioten Berkeley eta Kaliforniako gertakizunei. Vietnameko aferak, bake zaletasuna piztu zuen eta inperialismo amerikarraren aurkako giroa unibertsitatean piztu zen. Bestalde, Frantziako egunerokotasuna aspergarri eta zapaltzaile zitzaion gaztediari eta gizarte burgesaren aurkako sena nabari bilakatu zen. 1967an, Nanterre eta beranduago Sorbonako kanpusetan ikasleek mugitzen hasi ziren. Beraien eskabideak, mutil eta nesken arteko harremanak bermatzea, hainbat kurtsoei boikota, Amerika Latinaren aldeko solidaritza, Vietnameko guda gaitzetsiz…
MUGIMENDUAREN ERROAK ETA HASIERAK Garai hartan baby boomaren eragina unibertsitatera iritsia zen, haurdun ez geratzeko pilulak harremanak aldatu zituen, Alderdi Komunistaren eragina murritza zen giro hartan, eta irudipena nagusitu zen, iraultza mota berri bat sortuz. Paskinak, pintadak egundoko garrantzia izan zuten: - Debekatzea debekatua. - Irudipena boterera.
- Aspertzea kontrairaultzailea da. - Ez da ezer erreibindikatuko, ez da ezer eskatuko. Hartuko da, okupatuko da.
- Langile: zuk 25 urte dituzu eta zure sindikatua ordea, joan den mendekoa.
- Izan zaitezte errealistak, eska ezazue ezinezkoa.
- Galtzada harrien azpian, hondartza.
- Barrikadak kalea ixten du baina bizia irekitzen.
- Abentura kendu duen gizarte batean, geratzen den abentura bakarra gizarte hori zapuztea da.
- Ahantzi ikasitako guztia. Hasi amesten.
- Ez ditugu zuen notak nahi. Honantz ikastera etorri gara.
- Ez ba gaituzue amets egiten uzten, ez zaituztegu utziko lo egiten
Martxoak 22an ikasleek Nanterreko kanpusa okupatu zuten. Kris- tau girotan Cardonel frantziskotarrak “Ebanjelioa eta iraultza” hitzaldian indarkeria justifikatu zuen, eta mugimendu kristauek Elizarekiko haustura jorratu zuten. Maiatzak 3an kurtsoak eten ziren.
MATXINADA KALEETAN Maiatzak 1011an barrikadak Sorbonara iristen dira. Sei miloi langile greban, eta auzo latinoan Parisen poliziarekin gatazkak. Maiatzak 20-21ean apezgaiak eta nobizioak batu ziren matxinadara, Jainkoaren heriotzaren teologia aintzat hartuz, hirugarren munduarekiko solidaritza eskatuz. Maiatzak 24an gau osoa barrikadak Parisen. Bostgarren errepublika kolokan. Kalera enragés, amorratuak. Argeleko gertaeren hamargarren urtemugan manifestaldiak, eta ekainak 11an miloi bat langile greban. Pompidou ministroa CGT sindikatuarekin negoziatzen. De Gaulle generalak hauteskundeak aldarrikatu zituen.
URAK BERERA Ekainak 11an, miloi bat greban, eta gobernuak hedabideak kontrolpean jartzen ditu. 16an Sorbona eta Odeon Antzertia poliziak hustu zituen.
Ekainak 30ean asanblada deuseztatua. 500.000 lagunek De Gaullen alde eta eskuin muturrak indarkeria erabiltzen du.
Uztailak 30ean, gaullismoak parlamentuko 81% eserlekuak lortzen ditu. André Malraux idazlearen ustetan, amets liriko itzel bat besterik ez zen izan. Emozioen arabera mugitu zen gizartea, gau etengabea, jerarkia ororen aurkako subertsioa, Frantziako grandeur, handitasunaren diskurtsoa joana.
ESPAINIAFRANKOREN erregimenak beherantz egiten du, Elizak ere bere konfesionaltasuna ukatu egin duelako. Vatikano II Kontzilioaren dotrinaren arabera, Elizaren eta Estatuaren arteko harremanak benetako autonomia eskatzen du. Seminarioetako gelak hustu egiten dira egun haietan. Iruñeko Apezgaitegian mila izatetik ia inor ez gelditzera iristen da. Katolikoen artean marxismoa xalotasunez eta inozo samar hartu zen, eta kristau militante gehienek erlijioko esparrua utzi eta politikara abiatu ziren.
Frantziako Fourvièreko jesuitek lehenengo, Salamankakoak gero, Elizaren jokoz kanpo egotea salatu zuten, eta hainbat irakasleen aldaketa exijitu.
ZEIN ALDAKETA SUMA DAITEZKE GUZTI HONETATIK? Mendebaldeko kultura krisi sakonean sartua zen aspaldian. Ideologien eta guden eraginez, irudipenak arrazoiaren aurka jotzen du, instintuak kontrolaren aurrean, naturak, kulturaren aurrean, biziak, egiaren aurka. Egiak bizitzaren muina ihartu duelako eta ohiko ikasbideak zer esan gutxi duelako behar eta desio berrien aurrean.
Rousseauren arabera, naturak orain hitz egin beharra dauka, gizakia berez ona delako eta erlijioak sartutako kulparen zentzua gainditua behar duelako. Frantziako Iraultzak estatu berriaren esku jarri zuen iluntasunezko jarrerak borrokatzea, eta fedearen ordez askatasuna, berdintasuna eta senidetasuna altxatzea. Morrontza orotik askatu beharra zegoen, instituzioen zeregina beti pertsonaren kaltetan delako.
Trento kontziliotik ateratako Eliza ongi eta tinko antolatua zegoen, arrazionaltasuna eta jerarkian oinarritua. Eta hogeigarren mendeko haize berri horiek fededunen lekua kolokan jarri zuten. Ekonomiak, kontsumoak, erabateko askatasunak, inolako loturarik gabeak ekarriko du paradisua mundu honetara. ●