La Voz de Galicia (Santiago) - El Comarcal Santiago
«A comarca de Ordes ten moito patrimonio que lle dá identidade»
Manuel Pazos (Marzoa, Oroso, 1962) preside a asociación cultural Obradoiro da Historia de Ordes. É un coñecedor profundo dunha comarca que ten «abundante patrimonio de todas as épocas históricas que lle dá identidade á bisbarra». Porén, considera que o patrimonio arqueolóxico non se coida: «Temos as medorras e os castros a silvas e eucaliptos», ao igual que as concentracións parcelarias destrozaron camiños medievais, coma os de Sigüeiro a Sobrado dos Monxes ou de Santiago a Betanzos por Marzoa e Mesía. No aspecto etnográfico, «os oficios tradicionais, contos, lendas ... desaparecen cando falecen os maiores, e con eles morre todo o saber popular». Pazos destaca o gran labor na comarca coa música tradicional e doutros xéneros, o que a sitúa «na vangarda da creación artística», pero bota en falta nos distintos concellos máis actividade cultural de produción propia no canto de tanta contratación.
En canto á evolución da comarca ordense, Manuel Pazos sinala que os concellos a carón da N-550 subsisten mellor que os demais, malia que o eixo A Coruña-Arteixo-Carballo
primou sobre o da N-550: «Outro dos inconvenientes é a situación xeográfica, entre dúas cidades, e o esquecemento secular dos políticos ao favorecer o urbano en detrimento do rural».
Cre que a comarca tivo o seu maior peso histórico na Segunda República. Na Transición, comezou a desprenderse do caciquismo recuperado no franquismo, e medrou economicamente no 70 e 80, pero na maioría dos concellos a decadencia chegou co desmantelamento de industrias coma a téxtil: «En xeral a comarca debilitouse debido á globalización».