La Voz de Galicia (Santiago) - El Comarcal Santiago
«As familias fixéronse educadoras no confinamento»
Este filólogo das letras galegas foi partícipe da obra colectiva «Xogos tradicionais galegos para tempos de recollida»
A«o mundo do xogo tradicional dos adultos está pendente dun relevo xeracional»
Asociación Galega do Xogo Popular e Tradicional (AGXPT), da que Paco Veiga é integrante, é un dos colectivos que asinan o libro, con sesenta e tres xogos tradicionais, «adaptados ás casas, a espazos reducidos e á concorrencia de poucos xogadores», apunta Veiga, que subliña, entre os contidos, as creacións con papel, do escritor de literatura infantil Antón Cortizas, e a sección de xoguetes feitos con cortizas, do museo Recuncho das Argalladas de Lourenzá. —¿Como xurdiu o libro? —Responde a unha necesidade que se presentou no confinamento. Tratábase de ofrecer recursos educativos ás familias, que se convertían nas únicas educadoras presenciais naquel momento. —Vostede dixo na presentación deste libro que é unha xoia... —O libro é unha xoia por como é fisicamente, con ilustracións de Iván Mouronte moi chulas. En canto á súa concepción, cremos que é unha xoia tamén, ao ser produto da necesidade dun tempo, dunhas circunstancias moi específicas.
—E tamén falou dun proceso de elaboración emotivo...
—Hai que situarse naquel momento. Non se sabía o que ía pasar. E no Observatorio do Patrimonio Lúdico Galego, integrado por asociacións como a nosa, investigadores de universidades, empresas e museos con intereses moi diferentes e todos lícitos, puxémonos de acordo para adaptar os xogos, co obxectivo común de ofrecer recursos educativos. —¿Qué resposta atopa da sociedade galega a AGXPT? —Os xogos practícanse, non tanto coma antes, pero son moi ben admitidos. Isto é porque o xogo nunca morreu, está na memoria colectiva. Agora ben, ¿conseguimos reverter como anda o mundo? Non, pero si que o xogo tradicional estea presente sempre. En todas partes sucede, máis ou menos, igual. O mundo do xogo tradicional das persoas adultas está pendente dun relevo xeracional. Observámolo na Asociación Europea de Xogos e Deportes Tradicionais, da que formamos parte. —Está ese relevo nas xeracións dixitais?
—En canto ao activismo e á dinamización do xogo das persoas adultas, sen dúbida, porque en Galicia, en concreto, non se empezou a facer dun xeito medianamente coordinado e conxunto ata o ano 2000. Pero non é tanto un problema de xeración como de crianza e de como vai o mundo. Tamén hai que ter en conta os espazos de xogo. Antes xogabamos en calquera sitio, hoxe non é posible. A normativa sobre os parques infantís ten que ser modificada para que se poida xogar neles. Un chan acolchado impide, por exemplo, xogar ás chapas ou tirar a buxaina. E os concellos teñen que valorar que é o que se fai, e o que se pode facer, nunha praza, aparte de ter coches.
—¿Ten Galicia un inxente patrimonio lúdico?
—É dos máis ricos da Península Ibérica. Temos catalogados 123 tipos de xogos, que son miles, porque cada un deles ten as súas variantes. Pero o patrimonio lúdico é universal. Os xogos son adaptados por cada grupo social ao seu medio e ás súas necesidades. Hai xogos que claramente naceron simultaneamente en todas partes. Algúns investigadores din que o único xogo xenuinamente galego é a chave, pero hai xogos de lanzamento en todas partes, e aquí xogábase ou xógase cos elementos que había ou que hai.
«o patrimonio lúdico galego é dos máis ricos da Península Ibérica»