La Voz de Galicia (Santiago) - El Comarcal Santiago
Igrexas históricas en tódalas parroquias, agás na capital
Santa Comba tiña unha igrexa en pleno centro urbano, que se derrubou cando se construíu a actual, a principios dos 60
Case tódalas parroquias de Santa Comba teñen igrexas dun gran valor histórico-artístico que son o orgullo das súas xentes, a excepción da parroquia de Santa Comba, que contaba cunha histórica igrexa en pleno centro do casco urbano municipal, ó lado do Pazo de Santiso (ou do Pozo), e que se derrubou cando se construíu a actual, a principios dos anos 60.
Algo semellante pasoulle á de San Salvador de Padreiro, de estilo barroco, derrubada por ser pequena e estar en malas condicións. Desta igrexa consérvase en San Martiño Pinario, en Santiago de Compostela, o retablo de estilo barroco.
Na visita pastoral de 1548 faise referencia a unha pequena ermida en Santa Catalina D’ Armada, que tiña dous altares, nun dos cales estaban as imaxes de Santa Catalina e de San Gregorio, mentres que o outro estaba baleiro, e a capela producía entón unha paupérrima impresión «muy sucia y llena de basura, y parece que en ella se hacen muchos fuegos..., duermen hombres y mujeres, personas deshonestas y de mal vivir y hacen estúprulos y deshonestidades en ofensa de Nuestro Señor Dios y de la Virgen Santa Catherina», segundo recolle de xeito
textual o relato da sinalada visita pastoral.
Documentalmente, as primeiras referencias ás igrexas que temos no concello de Santa Comba son as de Arantón e Fontecada, no século IX, inventariadas no «Documento de Tructino».
Poucas misas
Tructino fora enviado polo rei Afonso III, para facer inventario das igrexas pertencentes á sé de Iria. No municipio, só hai dúas
igrexas románicas, a de San Fiz de Freixeiro e a de San Cristovo de Mallón.
En 1548 ningún dos templos do concello tiña o Santísimo Sacramento nos seus altares e nun bo número delas a eucaristía celebrábase soamente cada dúas semanas e mesmo, nalgún caso, cada tres. O motivo era os escasos ingresos que tiña a parroquia, o baixo número de veciños e que as igrexas estaban en lugares case desertos.