La Voz de Galicia (Lugo) - La Voz de Galicia (Lugo) - Especial3
«A madeira é o mellor para construír»
«A madeira é o mellor material do mundo. É o mellor para construír, en calquera sector e, desde logo, a única materia prima que non se vai esgotar mentres haxa semente, sol e auga». Con esta paixón fala do seu oficio que, como bo artesán, converteu nunha filosofía e nun xeito de vivir, o mestre carpinteiro de ribeira Francisco Fra. Leva o temón dun negocio que ten a pegada de sete xeracións, amantes da madeira, do mar, e da súa terra: Asteleiros Fra, con sede en San Cibrao (Cervo). Destas instalacións saíron barcos de pesca, de vela, de cabotaxe, para museos... aínda que agora a maioría das encargas son embarcacións de recreo, reparacións e restauracións, que chegan, sobre todo, de Galicia e de Asturias. Unha actividade que completa impartindo cursos e charlas. As madeiras que máis emprega na construción de barcos son o carballo do país e o eucalipto, un material que defende pola súa boa resposta no naval. Pero tamén bota man do pino galego, do Báltico e americano.
O sector non atravesa o seu mellor momento debido, fundamentalmente, ao bum da fibra e do aceiro, co que non poden competir en volume de produción nin prezo: «Os barcos de fibra fanos coma churros e non fai falta tanta formación para facelos. Formar a un carpinteiro de ribeira require os seus anos».
Pero, en calidade e en sostibilidade, non hai comparación posible, segundo explica Fra: «Os barcos de madeira son os mellores para navegar, lévanse facendo desde hai miles de anos. E mesmo o mantemento é menos custoso á larga na madeira que na fibra ou no ferro, que deseguida o ataca o óxido», sinala. En canto á sostibilidade, reivindica o seu valor ecolóxico, unha calidade amparada en varios estudos, como o do Centro de Innovación e Servizos Tecnolóxicos da Madeira, que comparou as emisións de CO2 dun barco (de 21 metros de eslora) de fibra coas dun de madeira ao longo dun ciclo de vida de vinte anos, tendo en conta a totalidade do proceso, «mesmo desde a retroescavadora que se emprega para plantar a árbore»: construción, uso, mantemento, despezamento... ¿A conclusión? 110 toneladas de emisións de CO2 por parte dun de fibra fronte as 18 dun de madeira.
¿O gran problema? «A carpintería de ribeira é un sector pequeno, con pouca forza, e as administracións non poñen nada da súa parte». Un exemplo: Fra considera que unha boa iniciativa sería que houbese bonificacións nos peiraos, ademais doutras deducións, para as embarcacións de madeira, tendo en conta as vantaxes para o medio ambiente e a súa contribución a manter un oficio tradicional; iso impulsaría a súa demanda e, por tanto, a súa produción. A situación na que se encontra o sector pon en perigo a continuidade deste estaleiro cunha oitava xeración da familia Fra: «Teño un irmán máis novo e un fillo, pero véxoo difícil, no mundo actual isto é moi sacrificado».