Kan lichttherapie de bij van de ondergang redden?

Experimenten suggereren van wel: lichttherapie lijkt de schadelijke effecten die sommige pesticiden op hommels hebben, tegen te gaan. Tot die conclusie komen onderzoekers van University College London in het blad PloS ONE. Hun studie richtte zich op neonicotinoïden. Deze pesticiden spelen nog altijd een belangrijke rol in de landbouw, maar vormen een bedreiging voor de bijenpopulaties. De pesticiden ondermijnen namelijk de functie van de mitochondriën (de energiecentrales van cellen) en knoeien met de productie van ATP: de drager van chemische energie en in die hoedanigheid van cruciaal belang voor het functioneren van cellen. Heel concreet zorgt blootstelling aan deze pesticiden ervoor dat bijen niet meer zo mobiel zijn en uiteindelijk een hongerdood sterven.

Is daar iets aan te doen? Ja, zo blijkt nu uit experimenten. De onderzoekers maakten voor hun studie gebruik van vier uit hommels (behorende tot de bijenfamilie) bestaande koloniën die elk uit meer dan 400 individuen bestonden. Twee koloniën deden dienst als controlegroepen. De andere twee werden gedurende tien dagen blootgesteld aan een neonicotinoïde. Eén van deze laatstgenoemde koloniën werd in diezelfde periode behandeld met lichttherapie. Twee keer per dag scheen er gedurende vijftien minuten nabij-infraroodlicht in de korf.

De hommels die aan de pesticide waren blootgesteld en niet met lichttherapie werden behandeld, werden al snel minder mobiel en daarmee namen ook hun overlevingskansen rap af. De hommels die aan de pesticide waren blootgesteld, maar tevens met lichttherapie waren behandeld, deden het veel beter. Zij waren mobieler en hadden veel betere overlevingskansen. Sterker nog: ze leefden net zo lang en functioneerden net zo goed als de hommels die niet aan de pesticide waren blootgesteld. Eén van de controlegroepen – die dus niet aan de pesticide waren blootgesteld – onderging tevens lichttherapie. En daarop verbeterden de overlevingskansen van deze hommels eveneens.

“Wij ontdekten dat bijen die door giftige pesticiden waren aangetast, herstelden wanneer we ze met diep rood licht beschenen”, legt onderzoeker Michael Powner uit. “Het verbeterde hun mitochondriale en visuele functie en stelde ze in staat om weer te bewegen en eten.” Het licht is verder niet van invloed op het gedrag van de bijen, omdat ze het niet kunnen waarnemen, zo benadrukken de onderzoekers.

Deze vorm van lichttherapie is overigens niet alleen voordelig voor de bijenfamilie. Ook andere dieren – waaronder mensen – kunnen er baat bij hebben. Het licht kan bepaalde effecten van veroudering en neurologische aandoeningen bestrijden. “Wanneer een zenuwcel meer energie verbruikt dan andere cellen of vanwege een gebrek aan energie voor een uitdaging staat, kan deze lichttherapie de cel een boost geven door de mitochondriale functie te verbeteren,” legt onderzoeker Glen Jeffery uit. “In feite laadt het de batterijen van de cel opnieuw op.” Bijenkoloniën hebben het wereldwijd erg moeilijk. Nog altijd is niet helemaal duidelijk hoe dat komt. Aangenomen wordt dat pesticiden hierin echter een belangrijke rol spelen. Dat bijen het zo moeilijk hebben, is zorgwekkend. Bijen zijn namelijk belangrijke bestuivers en daarmee van cruciaal belang voor de voedselvoorziening.

(Scientias/foto: Honey Heuristics)

bee