Ongelijkheidsindex: de strijd tegen ongelijkheid is een politieke keuze

Overheden moeten meer doen om ongelijkheid tegen te gaan. Dat blijkt uit de Commitment to Reducing Inequality Index, die Oxfam voor de tweede keer lanceerde. Denemarken staat aan de top van de index. Nigeria bengelt achteraan. België staat op de zesde plaats. De Commitment to Reduce Inequality Index rangschikt 157 landen op basis van hun beleid op belastingen, sociale uitgaven en arbeidsrechten - drie beleidsdomeinen die volgens Oxfam en Development Finance International van cruciaal belang zijn in de strijd tegen ongelijkheid.

De index toont aan dat de strijd tegen ongelijkheid in de eerste plaats een politieke keuze is. Terwijl sommige landen de voorbije jaren sterke stappen zetten om ongelijkheid tegen te gaan, hinken anderen schaamteloos achterop. Zowel tussen rijke als tussen arme landen onderling zijn er sterke verschillen merkbaar.

Enkele opvallende uit de index

bevindingen

Denemarken staat aan de top van de index dankzij progressieve belastingen, hoge sociale uitgaven en uitgebreide arbeidsrechten. Recente Deense regeringen schroefden de voorbije jaren echter veel maatregelen terug, waardoor de ongelijkheid in Denemarken snel stijgt. De laatste vijftien jaar is de ongelijkheid er met 20 procent toegenomen.

Nigeria staat voor het tweede jaar op rij op de laatste plaats door de slechte belastinginning, de schendingen van arbeidsrechten en lage sociale uitgaven. Dat heeft zijn weerslag op het welzijn van de bevolking: Een op de tien kinderen sterft voor hun vijfde verjaardag. 10 miljoen kinderen gaan niet naar school, waarvan 60 procent meisjes.

Landen als Zuid-Korea en Namibië tonen dat zowel rijke landen als arme landen sterke maatregelen kunnen nemen tegen ongelijkheid als ze dat willen. De ZuidKoreaanse regering verhoogde het minimumloon met 16 procent, trok de vennootschapsbelasting op van 22 procent naar 25 procent en breidde de sociale uitgaven uit. Hoewel Namibië een armer land is, wil de regering via een zeer progressief fiscaal beleid en gratis onderwijs ongelijkheid tegengaan. Landen als Singapore en India tonen hoe het niet moet. Singapore staat met een 149ste plaats verrassend laag gerangschikt, door de rol die het speelt in internationale belastingontwijking, de lage sociale uitgaven en het gebrek aan minimumlonen. Hoewel India één van de snelst ontwikkelende economieën ter wereld is, hinkt het sterk achterop in de strijd tegen ongelijkheid. In vergelijking met China geeft het land twee keer minder uit aan onderwijs en vier keer minder aan sociale bescherming.

Maaike Vanmeerhaeghe, beleidsmedewerker ongelijkheid bij Oxfam: “In het kader van de Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen beloofden overheden wereldwijd om ongelijkheid tegen te gaan. Maar in de praktijk aarzelen veel landen om sterke maatregelen te nemen tegen ongelijkheid. Dat is in de eerste plaats een politieke keuze.”

België op de zesde plaats

België doet het met een zesde plaats in de ranking goed in de Commitment to Reducing Inequality Index. Dankzij een goed uitgebouwde sociale welvaartstaat, uitgebreide herverdeling en sterke vakbonden scoren ze zowel op fiscaliteit, sociale uitgaven en arbeidsrechten hoog. Dat beleid heeft een positieve impact op de ongelijkheid in België, die de voorbije dertig jaar in vergelijking met andere landen vrij laag en stabiel bleef.

Toch zijn er ook in België uitdagingen. Recente belastinghervormingen zoals de tax shift en de hervorming van de vennootschapsbelasting verlaagden de belastingen voor bedrijven substantieel, terwijl consumptiebelastingen, die voor arme gezinnen extra zwaar doorwegen, verhoogd werden. Bovendien is de factuur van de fiscale hervormingen niet gedekt, wat de financiering van publieke diensten op lange termijn in gevaar brengt.

Vanmeerhaeghe: “Om ervoor te zorgen dat België een koploper blijft in de strijd tegen ongelijkheid, moeten komende regeringen kiezen voor progressieve belastingen en meer maatregelen tegen belastingontwijking nemen. Ze moeten de uitgaven voor onderwijs, gezondheidszorg en sociale bescherming op peil houden en investeren in maatregelen die structurele armoede en ongelijkheid tegengaan.”

(DeWereldMorgen)