Internationale Dag voor Vernietiging van Vuurwapens

Op initiatief van de Verenigde Naties wordt sinds 2001 op 9 juli de ‘Internationale Dag voor de Vernietiging van Vuurwapens’ gehouden.

(International Gun Destruction Day)

Deze dag is in het leven geroepen om ons bewust te maken van de dreiging en gevaren die slecht beveiligde en (illegale) handvuurwapens vormen voor onze dagelijkse veiligheid. Om de ‘Internationale Dag voor de Vernietiging van Vuurwapens’ extra aandacht te geven, worden in verschillende landen op 9 juli alle verouderde en in beslag genomen wapens vernietigd.

Een vuurwapen is een wapen dat door middel van bij explosieve verbranding vrijkomende gassen een of meer projectielen kan afschieten. Vuurwapens zijn ontstaan na de uitvinding van het buskruit. In China waren rond het jaar 1000 al vuurwerkraketten gevuld met buskruit in gebruik bij de oorlogsvoering. Of buskruit via handels- of veroveringsroutes naar Europa kwam of hier onafhankelijk ontdekt is, is niet meer na te gaan. Eén theorie is dat een Duitse monnik die zich met alchemie bezighield, per ongeluk het buskruit heeft ontdekt. Een andere theorie is dat de Mongolen het buskruit, dat ze in China hadden ontdekt, tijdens hun veroveringstochten naar de Arabische wereld brachten en dat de Arabieren op hun beurt vuurwapens inzetten bij de Moorse verovering van Andalusië (Spanje). Ook schijnt er al een formule voor buskruit, of een sterk daarop gelijkend poeder, in een Latijns geschrift uit de negende eeuw te hebben gestaan.

In Europa zijn de eerste primitieve vuurwapens door de Moren ingezet bij de slag om Zaragoza in 1118. Dit waren mortierachtige wapens van hout, die stenen projectielen afschoten. Deze leidden tot de PotdeFer; een op een fles of vaas gelijkend wapen waar stenen of bijeengebonden ijzeren pennen mee werden afgeschoten.

Gedurende de 13e en 14e eeuw evolueerde de vaasvormige Pot-De-Fer tot een langgerekte buis. In het Middelnederlands werden deze wapens met bus of busse aangeduid. Hieraan ontleent ook het buskruit zijn naam. De eerste vuurmonden werden gemaakt van smeedijzeren staven die met ijzeren hoepels bijeen werden gebonden, of in brons werden gegoten. Bronzen vuurmonden waren kwalitatief beter, maar wel veel duurder. Gietijzeren bussen waren niet erg populair, wegens de broosheid van gietijzer. Dankzij ontwikkelingen in de metallurgie en het buskruit konden de bussen tot gigantische bombardes uitgroeien en projectielen van bijna 300 kilo schieten over een afstand van anderhalf kilometer.

Bussen werden in vele verschillende soorten en maten gemaakt. Het eerste draagbare vuurwapen was de handbus, een kleine vuurmond aan een lange houten of ijzeren staf. Uit deze handbussen zijn de handvuurwapens als de haakbus, het musket, het geweer, het pistool en de karabijn ontstaan.

Het vuurwapen heeft gezorgd voor een ommezwaai in de oorlogsvoering. De vuurkracht en het relatief eenvoudige gebruik van het vuurwapen maakte zelfs mede een einde aan de feodale Middeleeuwen. Kasteelmuren waren niet tegen het geweld van kanonnen bestand en verloren daarom grotendeels hun militaire nut. Mede hierdoor verdween het systeem van lokale heersers in versterkte kastelen of burchten. In plaats daarvan werden ommuurde en omwalde steden en vestingen, die hun verdedigingswerken flexibeler konden aanpassen aan de ontwikkelingen in belegeringsgeschut en bovendien daarvoor het geld hadden, het centrum van de macht.

In de 16de eeuw verdrongen handvuurwapens (musket en vuurroer) in rap tempo de andere projectielwapens als de boog en de kruisboog van het slagveld. Het zou echter nog tot de achttiende eeuw duren voor het vuurwapen de andere infanteriewapens (speren, pieken, hellebaarden et cetera) zou vervangen.

Ook in de jacht deden handvuurwapens hun intrede. Jagers maken voornamelijk gebruik van hagelgeweren voor de jacht op gevogelte en klein wild, en van geweren met getrokken loop voor de jacht op groot wild. Jagers spreken van geweer voor het hagelgeweer en van buks voor het getrokken geweer. Mengvormen komen ook voor. Vuurwapens kunnen ruwweg worden opgedeeld in een aantal categorieën: artillerie, handvuurwapens en mitrailleurs.

(Bron: Beleven en Wikipedia)