Politieke aardverschuiving in Duitsland: Woedende reacties op verkiezing minister-president met hulp extreemrechtse AfD

DUITSLAND - Een nooit geziene dambreuk. Een historische schande. Het kwaad aan de macht. Een nooit eerder vertoonde coup. De straffe woorden van politici en commentatoren tonen aan dat er gisteren met de verkiezing van Thomas Kemmerich van de liberale partij FDP tot ministerpresident van de deelstaat Thüringen een nieuwe grens is overschreden in de Duitse politiek. Kemmerich haalde het namelijk enkel en alleen met de hulp van de stemmen van de extreemrechtse partij AfD.

De sociaaldemocratische SPD, de coalitiepartner van bondskanselier Angela Merkel (CDU) in de bondsregering, vraagt dringend overleg op nationaal niveau. Ook aan de top van zowel CDU als FDP klinkt zware kritiek op de lokale partijgenoten.

Waar draait het exact om? In de Duitse oostelijke deelstaat Thüringen is Thomas Kemmerich van de liberale partij FDP deze namiddag tot zijn eigen verrassing verkozen tot minister-president. Hij is daarmee de eerste regeringsleider in Duitsland die zich laat verkiezen met stemmen van de rechts-populistische partij Alternative für Deutschland (AfD). De FDP haalde bij de deelstaatverkiezingen eind oktober met amper 73 stemmen overschot net de kiesdrempel van 5 procent en is de kleinste partij in het parlement. De extreemlinkse partij Die Linke van uittredend minister-president Bodo Ramelow won de stembusgang met 31 procent van de stemmen, maar coalitiepartners SPD en Groenen verloren duidelijk. In het deelstaatparlement is rood-rood-groen sinds de verkiezingen dan ook slechts goed voor 42 van de 90 zitjes en is de uittredende coalitie haar meerderheid kwijt. AfD werd de tweede sterkste fractie.

Rood-rood-groen sloot na moeizame onderhandelingen gisteren een regeerakkoord voor een minderheidsregering. Verwacht werd dat Ramelow gisteren in het parlement drie rondes nodig zou hebben om opnieuw minister-president te kunnen worden, tot wanneer een gewone meerderheid zou volstaan in plaats van een

absolute meerderheid.

Maar bij de stemming in Erfurt haalde Kemmerich het in die beslissende derde stemronde verrassend van Ramelow. Kemmerich kreeg 45 stemmen, Ramelow 44. De AfD besliste namelijk om haar eigen kandidaat niet langer te steunen, en zich vol achter Kemmerich te scharen. Ook de CDU steunde de liberaal. Bij de AfD klonk het achteraf dat ze ondanks de meningsverschillen met de FPD toch nog liever Kemmerich steunden, dan nog eens een regering van rood-rood-groen mogelijk te maken.

Dat Kemmerich meteen daarna zijn ambt aanvaardde en de eed aflegde, komt hem nu op bijzonder veel kritiek te staan. Samenwerken met extreemrechts, in welke vorm ook, ligt historisch bijzonder gevoelig in Duitsland, en onder alle democratische partijen bestond tot nu toe een consensus geen zaken te doen met de AfD.

De emoties in het deelstaatparlement in Erfurt liepen deze namiddag hoog op. In plaats van hem de traditionele bos bloemen te overhandigen om de nieuwe minister-president te feliciteren, wierp Die Linke-fractievoorzitter Susanne Hennig-Wellsow Kemmerich het boeket ostentatief voor de voeten. Kemmerichs eerste toespraak na zijn verkiezing werd minutenlang onderbroken door geroep vanop de parlementsbanken. “Huichelaar” en “charlatan” waren nog bij de vriendelijkste scheldwoorden die de liberaal toegeworpen kregen.

Kemmerich zelf riep CDU, SPD en de Groenen op samen met zijn FDP een nieuwe regering te vormen, een aanbod dat enkel de CDU wilde aanvaarden. Op een persconferentie achteraf verklaarde Kemmerich dat de stemming geheim was en hij niet kon weten dat de AfD hem zou steunen. Samenwerken met de AfD zal hij niet doen, klonk het. “We zullen geen politiek voeren met de AfD, op geen enkele manier. De branddeuren tussen ons en de AfD blijven bestaan. Ik ben tegen de AfD.”

(HLN)