Oorzaken jeukende bultjes en pukkeltjes op het lichaam

Jeukende bultjes of pukkeltjes op het lichaam kunnen velerlei oorzaken hebben. Urticaria of galbulten komt vaak voor. Meestal steken galbulten plotseling de kop en verdwijnen ze weer binnen enkele uren tot dagen. Het is een vaak heftig jeukende huiduitslag die begint met rode vlekjes, die vervolgens kunnen overgaan in verdikte rode of juist bleke plekken die op den duur kunnen samenvloeien tot kwaddels. Jeukende bultjes op lichaam kunnen ook andere oorzaken hebben, zoals lichen planus, warmtebultjes of viraal exantheem. De jeukende plekken kunnen zich manifesteren in het gezicht, armen en benen, de romp en de rug. De eikenprocessierups is de rups van een nachtvlinder en kan ’s zomers in eikenbomen zitten. De rups heeft brandharen die ze loslaat tijdens een aanraking of door de wind. Je kunt deze brandharen niet met het blote oog waarnemen, daar zijn de haartjes te klein voor. In die brandharen zit een giftig eiwit, thaumetopoeïne, en deze kunnen in aanraking met je huid of slijmvliezen allerlei klachten veroorzaken, zoals hevige jeuk, bultjes, blaasjes, roodheid van de huid en rode en gezwollen ogen. Lichen planus: jeukende roodbruine bultjes op lichaam Lichen planus is een inflammatoire aandoening die zich kan manifesteren op de huid, haar, nagels en slijmvliezen. Op de huid zijn vaak kleine, jeukende, roodbruine tot paarsrode plekken zichtbaar, meestal enkele millimeters groot. Voorkeursplekken zijn de onderarmen en onderbenen, maar het kan ook verspreid over het gehele lichaam voorkomen. Vaak is er geen sprake van schilfering. Het komt vooral voor bij mensen van middelbare leeftijd. Oorzaak van lichen planus Lichen planus treedt op wanneer het immuunsysteem ten onrechte cellen van de huid of slijmvliezen aanvalt. Niemand kent de precieze oorzaak van deze abnormale immuunrespons. De aandoening is niet besmettelijk. Bij sommige mensen spelen mogelijk bepaalde factoren een rol die lichen planus kunnen uitlokken: haar op je lichaam groeit uit een klein zakje; het haarzakje of haarfollikel. Je kunt folliculitis krijgen op elk deel van je lichaam dat haar heeft, met voorkeur voor de baardregio, armen, rug, billen en benen. Er verschijnen kleine rode bultjes, veelal met kleine puskopjes, rond de haarzakjes en huidporiën. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door een bacterie, maar de boosdoener kan ook een schimmel, een virus of een gist zijn, zij het veel minder vaak. Gebruik van of werken met stoffen die kunnen irriteren of voor verstopping van de haarzakjes kunnen zorgen. Bijvoorbeeld door veelvuldig gebruik van vettige (huid)producten, zoals vette zalven of oliën. Of in de werksituatie: motorolie en teer.

Bij urticiaria, ook wel netelroos of galbulten genoemd, ontstaan er jeukende vluchtige rode soms verheven plekken, die kunnen conflueren tot grotere kwaddels, verspreid over het lichaam, die vaak in enkele uren weer verdwijnen. Urticaria treft ongeveer 20 procent van de mensen op enig moment in hun leven. Het kan worden veroorzaakt door een groot aantal stoffen of situaties. De jeuk kan mild tot ernstig zijn. Krabben, alcoholische dranken, lichaamsbeweging en emotionele stress kan de jeuk verergeren.

Granuloma annulare is een onschuldige, chronische huidaandoening, waarvan de oorzaak onbekend is. Er treden huidkleurige of roodbruine bultjes op die een cirkel of ring vormen. Vaak gaat het om slechts enkele plekken aan armen en benen, maar een enkele keer kan het meer uitgebreid voorkomen, met plekken verspreid over het hele lichaam. Dit wordt ‘gegeneraliseerde granuloma annulare’ genoemd. Deze vorm kan flink jeuken. Geneesmiddelreacties kunnen zich op allerlei manieren manifesteren. Wat het meeste voorkomt zijn kleine, confluerende rode vlekjes, vaak (aanvankelijk) zonder schilfering, bij voorkeur op de romp, armen en (boven)benen. Bij alle soorten medicijnen kunnen huidreacties optreden, maar favoriet zijn antibiotica zoals penicilline en amoxycilline (gebruikt bij infecties, zoals luchtweginfecties, oorontsteking en blaasontsteking).

Schurft is een aandoening die zeer jeukende kleine rode bultjes veroorzaakt, vaak aan de handruggen. De plekken kunnen zich in rap tempo verspreiden over het lichaam, met voorkeur voor romp en onderarmen. Het wordt veroorzaakt door kleine mijten die zich ingraven in de huid. De jeuk wordt veroorzaakt door een allergische reactie op de mijten. Met adequate behandeling sterven de mijten en de jeuk verdwijnt binnen enkele dagen tot weken. Zonder behandeling blijven de lastpakken zich voortplanten onder de huid, waardoor de klachten blijven bestaan. Een vasculitis is een ontsteking van de bloedvaten en bij cutane vasculitis zijn bloedvaten onder de huid ontstoken en beschadigd. Hierdoor ontstaan bloedingen, zichtbaar als kleine rode of roodbruine plekjes, die niet wegdrukbaar zijn. Vaak zie je ze aan de voetruggen en (onder)benen, maar het kan zich evenwel uitbreiden naar de bovenbenen, romp en armen. Vaak gaat het gepaard met jeuk en een onregelmatig verdikte huid en pijnlijke zwellingen. Seniele hemangiomen (ouderdomshemangiomen) is ene aandoening die, zoals de naam al aangeeft, vooral voorkomt bij oudere mensen. Er verschijnen donkerrode tot paarse gezwelletjes die bestaan uit bloedvaten en die soms wat verheven zijn. Je kunt er een paar hebben, maar een enkele keer komen ze met honderden tegelijk voor en dan vooral op de romp. Erythema multiformerme is een plotseling optredende huiduitslag als gevolg van een soort allergische reactie op een infectie met een bacterie of virus. Vaak is een herpes simplex virusinfectie (de bekende koortslip) de boosdoener. Er ontstaan schietschijfvormige of ringvormige afwijkingen op armen, handen (inclusief handpalm) en romp. Het heeft een self-limiting beloop. Warmtebultjes, ook zweetuitslag of warmte-uitslag of warmtebultjes genoemd, is een vervelende huidkwaal waarbij zweetkanalen verstopt raken. Het ontstaat door overmatig transpireren bij warme omstandigheden. Er zijn meerdere vormen, maar vaak gaat het om kleine rode bultjes of pukkeltjes (Mens en gezondheid/Foto: Margriet)