Gordelroos: symptomen, behandeling, besmettelijk, oorzaak

Symptomen Gordelroos zijn huiduitslag, jeuk of een pijnlijk, brandend gevoel op de huid. Gordelroos of herpes zoster is een virale infectie, die wordt gekenmerkt door een ontsteking van bepaalde zenuwen: de sensorische ganglia. Dit gaat gepaard met rode huiduitslag en met vocht gevulde blaasjes. De klachten ontstaan in een scherp begrensd huidgebied aan één kant van het lichaam. Iedereen die ooit een infectie met het waterpokkenvirus heeft doorgemaakt, kan gordelroos ontwikkelen. Gordelroos geneest normaal gesproken spontaan. Behandeling van gordelroos richt zich op symptoombestrijding. Tegen de pijn kun je zo nodig paracetamol gebruiken. Soms worden bij gordelroos virusremmers voorgeschreven. Complicaties kunnen optreden bij mensen wier immuunsysteem is verzwakt.

Gordelroos of herpes zoster is een ziekte die veroorzaakt wordt door reactivatie van het herpes zoster-virus, ook wel varicella-zoster virus, waterpokkenvirus, varicellavirus, zostervirus, of humaan herpes virus type 3 (HHV-3) genoemd. Dit resulteert in een plotseling optredende pijnlijke huiduitslag, die gepaard gaat met blaren met vocht gevulde blaasjes (blaren).

Iemand die in zijn leven – meestal in de kinderjaren– waterpokken heeft gehad, raakt de veroorzaker van waterpokken, het Varicella zoster virus, nooit meer helemaal kwijt, doordat het virus in slapende toestand in bepaalde zenuwcellen in het ruggenmerg aanwezig blijft. Bij ongeveer één op de vijf mensen die besmet zijn geweest met waterpokken, wordt het virus later in het leven gereactiveerd. Dit komt vooral voor bij een verlaagde weerstand van het lichaam. Hierdoor ziet het virus de kans schoon om weer actief te worden, waarna het zich als gordelroos manifesteert. Wie kan gordelroos krijgen? Iedereen die ooit een infectie met het waterpokkenvirus heeft doorgemaakt, kan gordelroos ontwikkelen. Gordelroos komt vooral voor bij ouderen en mensen met een verlaagde weerstand. Het wordt zelden gezien bij kinderen.

De gemiddelde jaarlijkse incidentie bedroeg 320-330 per 100 duizend in de periode 1998-2001. De incidentie was iets hoger voor vrouwen dan voor mannen. De incidentie nam toe met de leeftijd (RIVM).

Vrijwel iedereen heeft een infectie met het waterpokkenvirus doorgemaakt. Mensen die dit nochtans nooit hebben doorgemaakt (dat zijn in de praktijk vaak kinderen) kunnen door een persoon die aan gordelroos lijdt met het virus besmet worden. Met name op het moment dat blaasjes op de huid aanwezig zijn, Door het vocht dat vrijkomt uit de blaasjes, of door de lucht, kan besmetting plaatsvinden. Varicella-infecties kunnen voor pasgeborenen en baby’s gevaarlijk. Daarom moeten mensen met een actieve gordelroos het contact met jonge kinderen vermijden. Ouderen die in contact komen met kinderen die een waterpokkeninfectie doormaken, kunnen door dit contact gordelroos ontwikkelen.

Gordelroos ontstaat in het verzorgingsgebied van één zenuw. Hierdoor blijft de ontsteking aan één kant van het lichaam en de aangedane plek is duidelijk afgebakend. Dit aangetaste huidgebied wordt dermatoom genoemd. De eerste symptomen van gordelroos zijn vaak extreme gevoeligheid of pijn in een brede band of gordel aan één kant van het lichaam, zoals de romp. Gordelroos kan zich ook manifesteren in een been, een arm, nek, het genitale gebied of aan één kant van het gezicht. Het gevoel kan bestaan uit jeuk, tintelingen, branderigheid, constante pijn, of pijnscheuten. (Soms kan je het gevoel hebben alsof mieren of insecten op of onder de huid kruipen (formicatie)). Als deze symptomen verschijnen in het gelaat, vooral rond de ogen, dan is onmiddellijke medische verzorging vereist, aangezien ontstekingsprocessen in het oog kunnen ontstaan die tot blijvende schade kunnen leiden. Andere nietspecifieke symptomen die kunnen optreden zijn koorts, koude rillingen, hoofdpijn, jeuk en gezwollen lymfeklieren. De huid wordt enkele dagen nadat de pijn ontstaat rood en er ontstaan vervolgens met helder vocht gevulde blaasjes, welke heftig kunnen jeuken en pijnlijk zijn. De blaasjes drogen na ongeveer 10 dagen in. De uitslag verdwijnt als de korstjes eraf vallen. Er kunnen littekens achterblijven.

Sommige patiënten ontwikkelen postherpetische neuralgie, dat is een lang aanhoudende gelokaliseerde pijn na het doormaken van gordelroos. Het blijkt dat maar liefst 15 procent van de mensen met gordelroos postherpetische pijn ontwikkelt. De meerderheid van de gevallen van langdurige zenuwpijnen, doen zich voor bij oudere patiënten en na gordelroos in het gelaat.

(Mens en gezondheid/

Foto: Huidarts)