Oud-minister en militaire top veroordelen Trumps reactie op protesten

VS - Nadat hij lang weigerde een zittende president openlijk te bekritiseren, beschuldigde oud-defensieminister Jim Mattis zijn voormalige baas Donald Trump er gisteren in ongekend harde bewoordingen van het land te verdelen rond de protesten tegen politiegeweld. De invloedrijke generaal buiten dienst veroordeelde Trumps voornemen de strijdkrachten in te zetten om de orde in de Amerikaanse straten te herstellen.

“Donald Trump is de eerste president tijdens mijn leven die niet probeert het Amerikaanse volk te verenigen, en niet eens doet alsof hij dat wel doet”, schreef Mattis in een verklaring die werd gepubliceerd door The Atlantic.

Mattis stapte in december 2018 op als minister van Defensie, uit onvrede over het besluit van president Trump om Amerikaanse troepen terug te trekken uit Syrië. Hoewel hij gepensioneerd is, geldt hij nog steeds als invloedrijk binnen de strijdkrachten. Trump reageerde op Twitter op de verklaring van Mattis, door te stellen dat hij destijds “de eer had” hem te ontslaan, hoewel de oudgeneraal in werkelijkheid zelf opstapte.

“Zijn voornaamste kracht was niet militair, maar draaide om public relations. Ik gaf hem een nieuw leven, dingen om te doen en gevechten om te winnen, maar hij ‘verdiende zelden de kost’!”, schreef de president. “Blij dat hij weg is!”

Trump zette afgelopen maandag de militaire politie in om de politie te assisteren bij het leegvegen van straten rond het Witte Huis, waar demonstranten zich hadden verzameld. Dat maakte de weg vrij voor een fotomoment: Trump poseerde met een Bijbel bij een kerk in de buurt.

De president heeft meermaals gezegd dat het wat hem betreft een optie is de strijdkrachten ook elders in het land in te zetten tegen de onrust rond de demonstraties over de dood van de zwarte

George Floyd in Minneapolis. Regeringsbronnen zeggen dat Trump maandag overwoog een noodwet tegen opstanden uit 1807 te gebruiken om de strijdkrachten in te zetten in Amerikaanse steden. De legertop en justitieminister William Barr zouden hem dat uit het hoofd hebben gepraat. Trumps reacties op de protesten hebben gezorgd voor ernstige zorgen bij de legertop, melden Amerikaanse media. De strijdkrachten genieten veel aanzien in de VS. Het Pentagon vreest dat die publieke steun zal afkalven als burgers vinden dat de strijdkrachten meewerken aan Trumps meer autoritaire impulsen.

Naast de president, kregen ook legerchef Mark Milley en defensieminister Mark Esper stevige kritiek uit militaire kringen voor de gebeurtenissen van maandag. Zij liepen met Trump mee naar de kerk, en Milley droeg daarbij een gevechtsuniform.

Esper, die de demonstraties eerder nog omschreef als een ‘battle space’, een militaire term voor het geheel aan omstandigheden rond een specifiek strijdtoneel, brak woensdag met zijn baas. Hij zei dat militairen vooralsnog niet naar onrustige Amerikaanse steden moeten worden gestuurd.

Milley, voorzitter van de Joint Chiefs of Staff, de hoogste Amerikaanse legerleiding, schreef gisteren een verklaring aan de leden van de stijdkrachten. Daarin bekritiseert hij de president niet direct, maar onderstreept hij dat Amerikaanse militairen een eed afleggen om de grondwet te verdedigen, die “is gebaseerd op het essentiele principe dat alle mannen en vrouwen in vrijheid en gelijkheid worden geboren”. Sinds vorige week wordt in honderden Amerikaanse steden, en ook internationaal, gedemonstreerd tegen politiegeweld en rassenongelijkheid. Directe aanleiding voor de protestgolf was de dood van George Floyd in Minneapolis. Hij stikte door het optreden van de agenten die hem arresteerden. (NU)