Mars bezat miljarden jaren geleden mogelijk een ring

Lange tijd dachten astronomen dat de Mars een eenzame planeet was. Pas aan het eind van de negentiende eeuw werden de twee iet wat misvormde manen Phobos en Deimos ontdekt. Hoewel deze manen vrij klein zijn, verbergen hun eigenaardige banen rondom Mars belangrijke geheimen over hun verleden en dat van de rode planeet.

Over de ontstaansgeschiedenis van Phobos en Deimos is al veel gespeculeerd. Zijn het ingevangen planetoïden of zijn de manen ontstaan door samenklontering van puin dat vrijkwam bij een grote inslag op de rode planeet? Lang geloofden wetenschappers dat de twee manen ingevangen planetoïden waren. Al kon ook deze theorie op kritiek rekenen. De banen van de twee manen liggen namelijk bijna in hetzelfde vlak als de evenaar van Mars, wat erop wijst dat de manen zich tegelijkertijd met Mars hebben gevormd. Dat de baan van de kleinere, verder van Mars verwijderde maan Deimos twee graden gekanteld is, namen wetenschappers voor lief. “Het feit dat Deimos’ baan niet precies uitgelijnd lag, werd als onbelangrijk beschouwd”, vertelt onderzoeksleider Matija Ćuk. Onderzoekers hebben zich in een nieuwe studie wederom over beide manen gebogen. Bekend is dat de baan van Phobos steeds kleiner wordt: de maan beweegt zich heel traag naar Mars toe. Binnenkort – tenminste, in kosmische termen – zal Phobos zo dicht naar Mars zijn toe bewogen, dat de zwaartekracht van Mars hem uit elkaar zal trekken. Dit zal ertoe leiden dat er over pak hem weg vijftig miljoen jaar een heuse Martiaanse ring gevormd zal worden bestaande uit het puin van Phobos. De onderzoekers suggereren dat Phobos niet de eerste is die deze transformatie ondergaat. Talloze voorgaande manen die in de afgelopen miljarden jaren de revue passeerden waren mogelijk hetzelfde lot beschoren. Elke keer zou de ontstane ring aanleiding geven tot een nieuwe, kleinere maan waardoor de cyclus zich telkens opnieuw herhaalt. Maar wat is dan precies de verklaring voor Deimos vreemd gekantelde baan? Dat zit zo. Volgens de onderzoekers zou alleen een pasgeboren maan van de ring van Mars weg bewegen om zo de baan van Deimos te verstoren. Het betekent dus dat de maan het tegenovergestelde doet als Phobos en zich dus heel traag van Mars vandaan beweegt. Een naar buiten migrerende maan net buiten de ring kan vervolgens in een zogenaamde ‘baanresonantie’ terechtkomen, waarbij de omlooptijd van Deimos driemaal die van de andere maan is. De onderzoekers zijn dus van mening dat een ‘voorouder’maan van Phobos de opvallende kanteling van de baan van Deimos heeft veroorzaakt. En dit betekent op zijn beurt dat er wel een ring op Mars moet zijn geweest die de binnenmaan als het ware naar buiten heeft geduwd. De opdringerige maan zou misschien zo een twintig keer zo groot zijn geweest als Phobos en bestond mogelijk zo een drie miljard jaar geleden. Deze maan werd opgevolgd door nog twee manen voordat de huidig bestaande Phobos het levenslicht zag. De bevindingen uit de studie suggereren dat Mars gedurende een groot deel van zijn geschiedenis een prominente ring bezat. Of dit ook echt waar is, zal toekomstig onderzoek moeten uitwijzen. Het goede nieuws is dat er reeds concrete plannen liggen voor een missie naar Phobos. De Japanse ruimtevaartorganisatie wil al in 2024 een sonde naar Phobos sturen dat monsters van het maanoppervlak zal verzamelen en mee terug naar de aarde zal brengen. De onderzoekers zijn hoopvol dat dit solide antwoorden zal opleveren over het mysterieuze verleden van de Marsmanen.

(Scientias)