Kanker bij kinderen: Soorten, symptomen en behandeling
Kanker treft mogelijk iedereen van jong tot oud. Ook kinderen (0-14 jaar) lijden mogelijk aan deze ziekte met onbekende oorzaak. Vaak lijden ze aan leukemie, een hersentumor of een lymfoom, al treden mogelijk andere varianten op. Verder veroorzaakt de kanker zelf ook andere mogelijke teken die afhangen van het soort tumor en de locatie, zoals gewichtsverlies en bleekheid. Een kinderoncoloog behandelt met een heel team het kind met (een combinatie van) diverse mogelijke behandelingen. Zowel het kind, het hele gezin en familieleden van het kind hebben een goede ondersteuning nodig om om te gaan met dit proces.
Wereldwijd heeft kanker bij kinderen een incidentie van meer dan 175 duizend per jaar en een sterftecijfer van ongeveer 96 duizend per jaar. In ontwikkelde landen heeft kinderkanker een sterfte van ongeveer 20 procent van de gevallen. De mortaliteit in de armste landen van de wereld bedraagt ongeveer 80-90 procent. In veel ontwikkelde landen neemt de incidentie langzaam toe (augustus 2019).
Oorzaken
De oorzaken van de meeste vormen van kanker bij kinderen is niet bekend anno augustus 2019. Vermoedelijk ontstaan de meeste vormen van kanker bij kinderen net zoals bij volwassenen als gevolg van mutaties in genen die leiden tot een ongecontroleerde celgroei en uiteindelijk de vorming van een kwaadaardige tumor.
Risicofactoren
Bepaalde genen van de ouders verhogen het risico op bepaalde soorten kanker bij kinderen. Ook een familiegeschiedenis van kanker is een risicofactor. Voorts komen soms kinderen ter wereld met een syndroom waardoor ze een verhoogd risico lopen op bepaalde vormen van kanker. De blootstelling aan straling, te veel blootstelling aan luchtvervuiling of milieurampen en de prenatale blootstelling aan rook zijn ook in verband gebracht met het ontwikkelen van sommige vormen van kanker bij kinderen. Tot slot is de levensverwachting van kinderen beter dan voor volwassenen. Een langere levensverwachting bij kinderen zorgt ook voor een langere tijd om kankerprocessen met lange latentieperioden tot uiting te laten komen, waardoor het risico op het ontwikkelen van sommige soorten kanker op latere leeftijd ook toeneemt.
Kinderen met kanker lopen het risico op verschillende cognitieve stoornissen of leerproblemen. Deze problemen houden mogelijk verband met hersenletsel als gevolg van de kanker zelf, zoals een hersentumor of uitgezaaide kanker in de hersenen (hersenmetastasen), en ook bijwerkingen van kankerbehandelingen zoals chemotherapie en radiotherapie leiden mogelijk tot deze leerstoornissen. Chemotherapie en radiotherapie beschadigen namelijk de witte stof in de hersenen en verstoort de hersenactiviteit. Dit cognitieve probleem staat bekend als ‘post-chemotherapie cognitieve stoornissen’ of ‘chemohersenen’. Deze term wordt vaak gebruikt door overlevenden van kanker die beschrijven dat ze denk- en geheugenproblemen hebben na de behandeling van kanker. Deze cognitieve stoornis komt vaak tot uiting een paar jaar nadat een kind een kankerbehandeling heeft ondergaan. Wanneer een overlevend kind terug naar school gaat, ervaren ze lagere testscores en geheugenverlies.
Multidisciplinair team
Het kind krijgt een behandeling door een multidisciplinair team dat bestaat uit kinderoncologen (artsen die gespecialiseerd zijn in kanker bij kinderen), een eerstelijnsarts, pediatrische chirurgische subspecialisten, radiotherapie-oncologen, pediatrische medische oncologen/hematologen, revalidatiespecialisten, pediatrische verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en anderen. Deze aanpak zorgt ervoor dat het kind de juiste behandeling, een stevige ondersteunende zorg en de nodige revalidatietherapieën krijgt. Hierdoor krijgt het kind de beste kans om te overleven met ook als doel om de beste kwaliteit van leven te behalen.
Kankers bij kinderen behandelen artsen niet altijd op dezelfde manier als kankers bij volwassenen. Kinderoncologie is een medisch specialisme gericht op de zorg voor kinderen met kanker. Kinderen krijgen namelijk te maken met unieke problemen tijdens hun behandeling voor kanker, na voltooiing van de behandeling en als overlevenden van kanker. Ze krijgen bijvoorbeeld intensievere behandelingen (kanker is vaak agressiever bij kinderen), de kanker en de kankerbehandelingen hebben andere effecten op groeiende lichamen dan volwassen lichamen, en kinderen reageren anders op geneesmiddelen dan volwassenen.
Soort therapie
Het type behandeling dat een kind met kanker krijgt, hangt af van het type kanker en ook in welk kankerstadium het kind zich bevindt. Er zijn veel succesvolle behandelingen beschikbaar voor de behandeling van kanker bij kinderen, zoals chemotherapie, radiotherapie, chirurgie, immunotherapie en/of een stamceltransplantatie.
Als bij een kind kanker is vastgesteld, moet een ouder heel sterk zijn om het kind bij te kunnen staan. Omgaan met kanker van het kind en manieren vinden om sterk te blijven is een uitdaging voor alle gezinsleden. Professionele ondersteuning en een goede omkadering van de ouders en familieleden is van het grootste belang, aangezien kinderen tijdens hun behandeling, na voltooiing van de behandeling en als overlevenden van kanker met bepaalde problemen worden geconfronteerd. Kinderen reageren immers anders op de behandeling van kanker dan volwassenen.
Kinderen die kanker overleefden, hebben als volwassene lichamelijke, psychische en sociale problemen. Voortijdige hartaandoeningen zijn een belangrijke langdurige complicatie bij volwassen overlevenden van kinderkanker. Volwassen overlevenden hebben acht keer meer kans om aan hartaandoeningen te overlijden dan andere mensen, en meer dan de helft van de kinderen die een behandeling krijgen voor kanker ontwikkelen een soort hartafwijking, hoewel dit vaak asymptomatisch of te mild is om in aanmerking te komen voor een klinische diagnose van een hartziekte. (mens en gezondheid/Foto: Huidarts)