Poolse oppositie wil presidentsverkiezingen overdoen
POLEN - Burgerplatform (PO), de grootste oppositiepartij in Polen, heeft het Poolse hooggerechtshof gevraagd de recente presidentsverkiezingen ongeldig te verklaren. Volgens de partij overtrad de Poolse regering de regels tijdens de campagne.
Tijdens de tweede ronde van de presidentsverkiezingen won de zittende president, de rechts-nationalistische Andrzej Duda, een tweede termijn. Op 12 juli versloeg hij de liberale burgemeester van Warschau Rafal Trzaskowski, de kandidaat van Burgerplatform. Hij kreeg 51 procent van de stemmen en zijn tegenstander 49 procent. Duda is een nauwe bondgenoot van de conservatieve regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), maar niet langer lid, omdat de Poolse president formeel boven partijen staat.
PO-woordvoerder Jan Grabiec zei dat de regering volgens de oppositie het ambtelijk apparaat inzette voor politieke doeleinden en de publieke tv-zender TVP actief deelnam aan de campagne, in het voordeel van Duda.
“De omvang was vergelijkbaar met campagnevoeren in
Wit-Rusland en Rusland”, zei Grabiec.
Een woordvoerder van het hooggerechtshof zei dat de klacht van PO is ontvangen, samen met ‘meer dan 5.800 andere klachten’ van kiezers. Het is nog niet duidelijk wanneer de opperrechters zich over de kwestie zullen buigen. De regering ontkent alle aantijgingen van de oppositie. De Europese verkiezingswaakhond, het Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR), stelt dat tv-zender TVP inderdaad werd misbruikt als campagnemiddel door Duda.
Zijn overwinning versterkt het kiezersmandaat voor de PiS om verdere hervormingen van het Poolse rechtsstelsel en de media door te voeren. Volgens de Europese Commissie zijn die in strijd met de principes van de democratische rechtsstaat.
De PiS heeft de structuur van het hooggerechtshof aangepast, zodat alleen rechters die door de huidige regering zijn aangesteld zich kunnen buigen over verkiezingskwesties.
Het conflict tussen Brussel en Warschau werd deze maand op scherp gezet tijdens de pijnlijke onderhandelingen over een coronasteunpakket. Polen en Hongarije, dat onder de autoritaire premier Viktor Orbán ook onderwerp van Europese kritiek is, maakten bezwaar tegen de eis dat steungelden werden verbonden aan voorwaarden ter bescherming van de rechtsstaat. Uiteindelijk kwam er een compromis dat in het midden laat of een schending van de voorwaarden kan worden bestraft.
Daarnaast zei POwoordvoerder Grabiec donderdag dat zijn partij gelooft dat de Poolse geheime dienst PO-politicus Slawomir Nowak heeft afgeluisterd en zijn emailverkeer in de gaten heeft gehouden. “We willen weten of het materiaal dat daarbij werd verzameld werd gedeeld met het campagneteam van Duda”, aldus Grabiec.
Nowak werd woensdag gearresteerd op verdenking van corruptie, meldde staatspersbureau PAP. Hij ontkent schuld en zijn partij noemt zijn aanhouding politiek gemotiveerd. Regeringswoordvoerder Piotr Müller zei dat de kritiek van PO op de verkiezingscampagne en het vermeende afluisteren van Nowak de niet-gestaafde claims van een slechte verliezer zijn. “Dit zijn helaas, voorbeelden van hoe moeilijk het voor de medewerkers van Rafal Trzaskowski is om hun nederlaag te aanvaarden”, zei hij tijdens een radio-interview. Duda voerde een agressieve campagne met veel homofobe retoriek, aanvallen op commerciële media en beschuldigingen dat Trzaskowski zich voor het karretje van buitenlandse mogendheden liet spannen. (NU)