Wereldzeedag

Jaarlijks is het op de laatste donderdag van september Wereldzeedag of Wereld Maritieme Dag (World Maritime Day).

Dit is ingesteld door de Internationale Maritieme Organisatie van de Verenigde Naties. Landen worden aangemoedigd maritieme activiteiten te organiseren in de laatste week van september. Een zee is een grote hoeveelheid water die in verbinding staat met een andere zee of met een oceaan, die ook als zee kan worden aangeduid, zij het dat de oceaan een zelfstandig geheel vormt met een eigen circulatie (zeestroom). Een zee daarentegen heeft een bodem die bij een continent behoort (continentaal plat). Als de verbinding tussen zeeen smal is en uit één of meer zeestraten bestaat, spreekt men van een binnenzee.

Zeeën worden gevoed door rivieren en door regenwater. Het water op aarde is continu in beweging. Door de getijdenwerking beweegt het water in de oceanen en de randzeeën daarvan zich iedere dag heen en weer. Door verschillen in dichtheid (als gevolg van onder andere temperatuur en zoutgraad), ontstaan zeestromingen die voor watertransport over onze planeet zorgen. Door het Corioliseffect draaien deze stromingen op het noordelijk halfrond doorgaans tegen de klok in, maar op het zuidelijk halfrond met de klok mee. De zeestromingen zijn een van de belangrijkste factoren van het klimaat op aarde. De Golfstroom bijvoorbeeld, voert warmte vanuit het Caribische gebied naar Europa, wat er de oorzaak van is dat Europa een milder klimaat heeft dan bijvoorbeeld Canada of Siberië. Doordat zee langzamer opwarmt en afkoelt dan land, is de invloed van de zee op het klimaat overal matigend.

De zeeën op aarde hebben een cruciale rol gespeeld bij de ontwikkeling van het leven op aarde. Het leven speelde zich tot ongeveer 400 miljoen jaar geleden alleen in het water af. Pas in het devoon trekken de eerste planten aan land en produceren op grote schaal zuurstof, waarna in hetzelfde tijdvak de amfibieën aan land kunnen gaan. Nog steeds krioelt het in de zeeën van leven waarvan nog maar een deel is beschreven. Bekende diergroepen die in en rond zee leven, zijn vissen, zeezoogdieren, zeeschildpadden en zeevogels. Maar van minstens zo groot belang zijn minder bekende groepen als de weekdieren, stekelhuidigen (zoals zeesterren en zee-egels), kreeftachtigen en neteldieren (zoals schijfkwallen en bloemdieren). De basis van de voedselpiramide in zee wordt gevormd door eencelligen zoals de foraminiferen, dinoflagellaten, radiolaria, diatomeeën en het fytoplankton. Enkele ecosystemen in zee zijn koraalriffen en kelpwouden.

Al vanaf de oudheid spelen de zeeën een belangrijke rol voor de mensheid. Ze zijn een belangrijke bron van voedsel voor ons en de scheepsbouwtechnieken uit de oudheid maakten het voor de mens voor het eerst mogelijk grote hoeveelheden massa over grote afstanden te vervoeren. Zeeën werden transportaders in de handel en kregen een militair belang. Het zachte klimaat dat de Golfstroom Europa geeft, is zonder twijfel een kritische factor geweest in het ontwikkelen van de Europese beschaving en dankzij de zee is die sinds de renaissance weer over de rest van de wereld uitgedijd. Later kregen de zeeën een functie in het wereldwijde personenvervoer en tegenwoordig hebben ze vooral een belang in het goederenvervoer. Ze vormen vandaag de dag een vitale levensader van onze welvaart. De geur van de zee is door iedereen gekend. Maar zout zeewater is eigenlijk geurloos. De geur die door iedereen is gekend komt eigenlijk van enerzijds bacteriën en anderzijds algen. Het gas dimethylsulfide, dat voortkomt uit bacteriën die dode algen, plankton en zeewier opeten, is de belangrijkste factor om tot de ‘zeegeur’ te komen. Ook de eicellen van zeewieren verspreiden een geur om andere zeewierspermacellen te verleiden, gekend onder de naam dictyopterenen. De visachtige geur is afkomstig van de bromofenolen. Die zitten in vissen, schaaldieren en schelpdieren en die worden aangemaakt door de algen en wormen die zij verorberen. Belangrijke factor voor de ‘zeegeur’ zijn de algen. Hoe minder algen er in de zee zitten, hoe minder de zee ruikt. Dat verklaart waarom pakweg, de Noordzee veel meer ruikt naar de zee dan de Middellandse Zee.

(Bron: Beleven en Wikipedia)

Advertentie