Wayana’s willen eeuwenoud pad herstellen

PARAMARIBO - Door een historisch looppad van de Wayana’s in Zuidoost-Suriname weer open te kappen, kunnen deze groep inheemsen, die dorpen hebben in zowel Suriname, Frans-Guyana als Brazilië, elkaar vaker bezoeken. Daarom treffen zij, in samenwerking met de stichting Mulokot van Kawemhakan, voorbereidingen om het pad te ontbossen. Er is al een basiskamp waar ze zullen starten met de werkzaamheden, opgezet.

“We hebben door dat tijdens belangrijke krutu’s van de stam der Wayana’s veel mensen, inclusief sommige leiders, afwezig zijn. De reden hiertoe is dat vliegen tussen de dorpen heel duur is en er maar een beperkt aantal mensen in een vliegmachine kan”, zegt voorzitter Jupta Itoewaki, van de stichting Mulokot. Dit staat in een persbericht van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname.

De smalle weg loopt van de Luwekreek, een zijtak van de Litanirivier, naar het verlaten dorp Muloko in Brazilië. Via dit pad zijn de eerste Wayana’s jaren geleden met hun leider Kailawa vanuit Brazilië naar Suriname gekomen. “Ik heb geen idee hoeveel kilometers de weg lang is. Het lopen kan twee dagen duren”, geeft Itoewaki als indicatie aan. Wayana’s van Kawemhakan moeten, afhankelijk van de waterstand, eerst drie dagen varen richting de grens met Brazilië om bij het pad aan de Luwekreek te komen. Daarna moeten ze hun reis te voet voortzetten via de weg. Het pad loopt niet langs de dorpen, maar de gemeenschappen kunnen via de waterwegen dit pad bereiken.

Het looppad raakte in de jaren zestig, nadat de mensen zich konden verplaatsen met het vliegtuig, overwoekerd. Sommige van deze inheemsen kennen de weg niet. Om de juiste ligging van het pad te vinden, worden daarom de ouderen van de stam geraadpleegd. “Dit wordt een uitdaging voor ons om met houwers en kettingzagen de weg open te krijgen”, zegt Itoewaki. Het pad zal misschien een breedte krijgen die het mogelijk maakt dat een all-terrain vehicle (ATV) over de weg kan rijden.

Maar de Wayana’s zullen niet toestaan dat garimpeiros van het pad gebruikmaken. Er zal hiervoor een controlesysteem bedacht worden. De weg loopt door het Braziliaanse grondgebied door het Park Tumuk Humak dat beschermd wordt door Funai, de overheidsdienst voor bescherming van de inheemse bevolking van Brazilië.

Het pad zal niet alleen worden gebruikt om zich te verplaatsen, maar de Wayana’s kunnen via deze weg ook gaan jagen en vissen. Hun voedselveiligheid is dan gegarandeerd, omdat in dat gebied niet aan goudwinning wordt gedaan zoals in de omgeving van de Lawarivier waar de vervuiling zichtbaar is.

Stamhoofd Ipomadi ‘Miep’ Pelenapin van Kawemhakan juicht het initiatief van Stichting Mulokot, een werkarm van het dorpsbestuur toe. Door het pad open te kappen, wordt het erfgoed van de Wayana’s behouden. “We zien dat we moeten koesteren wat onze voorouders voor ons hebben achtergelaten. We hebben nu immers de weg weer nodig, omdat het vliegen niet goedkoop is. De Wayana’s zullen vaker met elkaar in contact zijn en kunnen hierdoor de eenheid versterken”, verzekert het stamhoofd.

Advertentie