Gemeente heroverweegt terugvorderen bijstand door gekregen boodschappen

WIJDEMEREN - Een vrouw uit de Noord-Hollandse gemeente Wijdemeren moet van de rechter meer dan 7.000 euro aan bijstand terugbetalen, omdat haar moeder nu en dan boodschappen voor haar deed. De gemeente gaat de zaak opnieuw bekijken, zei wethouder Rosalie van Rijn gisteren tegen de NOS na een storm van kritiek.

Het nieuws over de uitspraak maakte maandag felle reacties los op internet en in Den Haag, waar Tweede Kamerleden stelden dat het hen deed denken aan de Toeslagenaffaire. Wethouder Van Rijn zegt dat ze wil onderzoeken hoe het besluit tot stand is gekomen. “De rechter heeft ons gelijk gegeven, maar niet alles wat rechtmatig is, is ook rechtvaardig”, stelt Van Rijn tegen het NOS Radio 1 Journaal.

Ook wijst de gemeente naar de landelijke politiek. “Er zijn vele honderden van dit soort casussen in het land. Gemeentes zijn verplicht om dit soort gevallen terug te vorderen”, aldus Van Rijn.

De anonieme vrouw ontving sinds 2015 een bijstandsuitkering maar had hoge vaste lasten. Daarom hielp haar moeder haar één keer per week door boodschappen voor haar te doen, blijkt uit de uitspraak van de rechtbank uit oktober 2019, die deze maand is gepubliceerd.

Toen de gemeente hierachter kwam, stelde zij dat de vrouw haar inlichtingenplicht had geschonden. Dit betekent dat ze had moeten vertellen dat ze boodschappen kreeg, zodat dit bedrag kon worden ingehouden op haar bijstandsuitkering.

Op basis van de zogeheten Nibudnorm berekende de gemeente Wijdemeren dat de vrouw over bijna drie jaar 7.039,65 euro moet terugbetalen. Dit wordt volgens de website schuldinfo.nl waarschijnlijk tienduizend euro, omdat er een boete van 50 procent bijkomt vanwege het schenden van de inlichtingenplicht.

Hoewel de vrouw in beroep ging tegen de terugvordering, stelde de rechter de gemeente in haar gelijk, omdat de boodschappen haar een “waardeerbaar voordeel” brachten. De gemeente is wettelijk verplicht om dit bedrag terug te vorderen volgens de Participatiewet, die door het kabinet-Rutte II in 2015 is ingevoerd.

Schuldinfo.nl, dat het nieuws in eerste instantie onder de aandacht bracht, stelt dat de gemeente formeel gelijk heeft, maar vraagt zich af of het oordeel ook terecht is. De gevolgen zijn voor de betrokkenen namelijk “desastreus”. De gemeente zegt altijd te kijken “naar de individuele omstandigheden van de mensen om wie het gaat”, maar wil nu onderzoeken of dat hier wel genoeg is gebeurd.

“Hebben wij als gemeente de juiste balans weten te vinden? En heeft het besluit wel uitgepakt zoals de wet bedoeld heeft? Als het antwoord nee is, gaan we in overleg of we het moeten herzien. Die ruimte is er”, zegt Van Rijn.

Vanuit de politiek kwam veel kritiek op het nieuws. ChristenUnie-Kamerlid Eppo Bruins schrijft in reactie op de zaak: “Barmhartigheid en menselijke maat moeten terug in onze wetgeving.” Ook SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen en PVV-voorman Geert Wilders gaven kritiek op Twitter.

De wethouder is overigens blij met de felle reacties vanuit de Tweede Kamer, want zij “kunnen de wetgeving aanpassen”, zegt ze tegen NOS.

(NU)