Afschrikwekkende megalodon baarde baby’s die groter waren dan volwassen mensen

De machtige megalodon was een gigantische prehistorische haai, waar ieder ander levend wezen liever een blokje om voor ging. De haai spreekt nog altijd erg tot de verbeelding en wordt nog regelmatig in Hollywoodfilms afgeschilderd als een supergrote, monsterlijke en gevaarlijke haai (denk aan de actie-thriller The Meg uit 2018). Ondanks het rijke fossielenbestand van megalodon, blijft zijn biologie echter nog altijd slecht begrepen. Maar een nieuwe studie leidt nu tot weer een aantal verbazingwekkende ontdekkingen. Allereerst moeten de wetenschappers iets rechtzetten. Tot nu toe werd namelijk altijd gesteld dat de reusachtige megalodon, die ongeveer 3,6 miljoen jaar geleden uitstierf, wel een lengte van 18 meter kon bereiken. Maar dat blijkt iets te overdreven. De onderzoekers komen nu met een iets bescheidener maar nog altijd indrukwekkende nieuwe schatting. Zo zouden de momenteel bekende grootste exemplaren zo’n 15 meter lang zijn geweest.

De volwassen megalodons mogen dan misschien een tikkie kleiner zijn geweest dan gedacht, dat geldt zeker niet voor hun jongen. Met behulp van CT-scans slaagden de onderzoekers erin de groeilijntjes op de wervels van een goed bewaard gebleven megalodon te bestuderen. Deze groeilijnen zijn vergelijkbaar met boomringen en kunnen dus worden geteld om de leeftijd te achterhalen. “Ik was verrast en opgewonden dat we deze zeer fijne groeilijntjes konden detecteren”, vertelt onderzoeker Kenshu Shimada – een professor paleobiologie aan DePaul University in Chicago en onderzoeksmedewerker aan het Sternberg Museum in Kansas – in een interview met Scientias.nl. “Dit vertegenwoordigde letterlijk de doorbraak in de studie.” Uit de CT-scans blijkt dat de wervels 46 groeilijntjes hebben, wat betekent dat de negen meter lange megalodon op 46-jarige leeftijd stierf. Vervolgens namen de onderzoekers de totale lichaamslengte en berekende het moment waarop elk groeilijntje gevormd was.

De onderzoekers komen tot een verbazingwekkende ontdekking. Zo blijkt dat de betreffende haai zo’n twee meter lang was toen hij ter wereld kwam; een stuk groter dan de meeste volwassen mensen. Het betekent dat de megalodon mogelijk beviel van de grootste baby’s in de gehele haaienwereld. “De ontdekking dat megalodons waarschijnlijk pasgeboren baby’s van twee meter lang baarden, is zeer opmerkelijk”, vertelt Shimada. “Het geeft aan dat megalodon al vanaf het moment dat hij geboren werd, een grote vis was. Vanuit wetenschappelijk oogpunt is het trouwens ook merkwaardig, omdat deze grote omvang aangeeft dat de haaien levende jongen baarden, zoals alle makreelhaaien (Lamniformes) tegenwoordig doen.”

En dat leidt tot een andere ontdekking. Over makreelhaaien is bekend dat ze twee baarmoeders hebben waar ze hun embryo’s in uitbroeden. Maar dat gaat niet geheel vredelievend. De embryo’s gaan namelijk nog weleens aan de wandel en trakteren regelmatig hun broertjes en zusjes die zich in de andere baarmoeder bevinden, op een bezoekje. Vervolgens eten de sterkste embryo’s hun ongeboren broertjes, zusjes en de onbevruchte eieren op. En dat terwijl ze nog niet eens ter wereld zijn gekomen. Dit embryonaal kannibalisme wordt ook wel oöfagie genoemd. Het resultaat is dat slechts een paar embryo’s overleven en aanzienlijk groter geboren worden.

Omdat megalodons waarschijnlijk net als makreelhaaien grote, levende jongen baarden, suggereren de onderzoekers dat ook ongeboren megalodonnetjes zich mogelijk schuldig maakten aan kannibalisme. “Hoewel we al in ons vorige onderzoek dat vermoeden hadden, zet de huidige studie – waarin we de grote omvang bij de geboorte aantonen – die mogelijkheid sterker in de schoenen”, vertelt Shimada. Je vraagt je misschien af waarom de haaien zich, in tegenstelling tot de meeste andere dieren, schuldig maakten aan oöfagie. Maar Shimada moet ons het antwoord schuldig blijven. “De exacte oorzaak is nog onzeker”,zegt hij.

(Scientias)