BASEM ตอบครบในที่เดียว น.ท. นพ.พรเทพ ม้ามณี
ผู้อำนวยการสถาบันเวชศาสตร์การกีฬาและออกกำลังกายกรุงเทพ (BASEM)
เมื่อการออกกำลังกายกลายเป็นส่วนหนึ่งของไลฟ์ สไตล์คนรักสุขภาพในปัจจุบัน สิ่งที่อาจตามมาคือ อาการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬาไม่มากก็น้อย จึง เป็นที่มาของศาสตร์ทางด้านวิทยาศาสตร์การกีฬา Sports Science ในที่นี้ไม่ได้จำกัดเพียงการรักษา เท่านั้น หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับสมรรถภาพของ ร่างกาย หรือต้องการวางแผนการออกกำลังกาย เพื่อส่งเสริมสุขภาพหรือป้องกันโรค สามารถรับคำ ปรึกษาจากแพทย์และบุคลากรเฉพาะทางด้าน เวชศาสตร์การกีฬาได้ หนึ่งในนั้นคือ สถาบัน เวชศาสตร์การกีฬาและออกกำลังกายกรุงเทพ หรือ Bangkok Academy of Sports and Exercise Medicine (BASEM) ที่พร้อมตอบความต้องการ ตั้งแต่บุคคลทั่วไปจนถึงนักกีฬาระดับโปร
เพื่อสร้างการตระหนักรู้ถึงความสำคัญด้าน เวชศาสตร์การกีฬา น.ท. นพ.พรเทพ ม้ามณี ศัลยแพทย์ เฉพาะทางด้านผ่าตัดผ่านกล้องข้อเข่าและข้อไหล่ และ ผู้อำนวยการสถาบันเวชศาสตร์การกีฬาและออกกำลัง กายกรุงเทพ (BASEM) มีข้อมูลที่น่าสนใจมาแบ่งปัน มากมาย เริ่มจากอาการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้นจากกีฬา ประเภทต่างๆ รวมถึงแนวทางในการรักษา “เราจัดกีฬา ออกเป็นสองประเภท อย่างแรกคือ Contact Sport หรือ กีฬาที่มีการปะทะ อย่างฟุตบอล บาสเกตบอล รักบี้ เป็นต้น อาการที่เกิดขึ้นได้แก่ การบิด ฉีก หักของ กล้ามเนื้อ เอ็น หรือกระดูก อีกประเภทคือ Non-contact Sport กีฬาที่ไม่มีการปะทะ เช่น วิ่ง ว่ายน้ำ แบดมินตัน เทนนิส กอล์ฟ อาการบาดเจ็บของกลุ่มนี้มักเกิดจากการ ใช้อวัยวะซ้ำแล้วซ้ำอีก อย่างนักกีฬากอล์ฟที่ใช้วงสวิง เดิมๆ หรือกีฬาที่ใช้แร็กเกตอย่างแบดมินตันและเทนนิส ผู้เล่นจะต้องใช้แขนข้างเดียวอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน
โดยกีฬาทั้งสองประเภทจะก่อให้เกิดการบาดเจ็บ บริเวณกล้ามเนื้อเป็นอันดับหนึ่ง เช่น กล้ามเนื้ออักเสบ หรือฉีกขาด อันดับสองคือเอ็นฉีก สุดท้ายคือกระดูกหัก ซึ่งพบได้น้อยมาก เนื่องจากเป็นอวัยวะที่มีความแข็งสูง สำหรับแนวทางการรักษาจะแตกต่างกันไป มีทั้งการให้ ยา ทำกายภาพบำบัด และการผ่าตัด อาจจะใช้วิธีใด วิธีหนึ่งหรือใช้ทุกอย่างประสานกัน ซึ่งการรักษาคนไข้ ควรจะเป็นแบบเฉพาะบุคคลหรือ Custom Made ซึ่งเป็น แนวทางที่ BASEM ยึดเป็นแนวทางมาตรฐานมาโดย ตลอด นอกจากนี้ยังเน้นการรักษาแบบพุ่งเป้าหรือ Targeted Therapy ทช่ี ว่ ยลดผลกระทบตอ่ อวยั วะขา้ งเคยี ง โดยมีการผ่าตัดส่องกล้องแผลเล็ก Arthroscopic Surgery เป็นเทคโนโลยีสำคัญในการรักษา”
นอกจากเทคโนโลยีและบุคลากรทางการแพทย์ที่มี ความชำนาญเฉพาะทางด้านเวชศาสตร์การกีฬาแล้ว ยัง มีอีกปัจจัยที่ช่วยตอกย้ำเพิ่มความมั่นใจให้กับคนไข้ที่ เข้ารับการรักษาที่ BASEM นั่นคือ การได้รับการรับรอง มาตรฐานของฟีฟ่าให้เป็น ศูนย์เพื่อความเป็นเลิศทาง การแพทย์ของสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ (ฟีฟ่า) หรือ FIFA Medical Centre of Excellence “ที่โรงพยาบาล กรงุ เทพไดร้ บั การรบั รองจากฟฟี า่ นน่ั เพราะ BASEM ครบ ด้วยคุณสมบัติทั้งการวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้ด้าน กฬี าฟตุ บอล มกี ารศกึ ษาแลกเปลย่ี นความรดู้ า้ นเวชศาสตร์ การกีฬา มีทีมแพทย์ที่ได้รับการรับรองจากทางฟีฟ่า มี โปรแกรมป้องกันการบาดเจ็บจากการเล่นฟุตบอล หรือที่ เรียกว่า FIFA 11+ มีการสอน Health Promotion เพื่อ ส่งเสริมสุขภาพให้สังคม และให้การรักษาดูแลนักกีฬา ทีมชาติ นักกีฬาอาชีพ และนักกีฬาระดับสโมสร เคส ตัวอย่างเช่น คุณกวินทร์ ธรรมสัจจานันท์ ผู้รักษาประตู ทีมชาติไทย เข้ารับการผ่าตัดรักษาอาการบาดเจ็บใน หลายจุด อย่างการผ่าตัดใส่เหล็กรักษากระดูกขาหักก็ใช้ วิทยาการแบบใหม่ ทำให้หายเร็วขึ้น สามารถกลับไป แข่งฟุตบอลได้ภายในเวลาประมาณ 3 - 4 เดือน โดย ช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัดเราจะไม่ให้คนไข้เสียเวลาเปล่า มี การจัดโปรแกรมออกกำลังกายในส่วนที่ไม่บาดเจ็บเพื่อ คงความฟิตไว้ นอกจากรักษาให้หาย ยังฟื้นฟูให้เหมือน เดิมหรือดีกว่าเดิม ในเชิงนักกีฬาจะใช้คำว่า Return to Competitive Level อีกคนคือโปรกอล์ฟชื่อดัง โปรเม เอรียา จุฑานุกาล ที่หลังจากผ่าตัดเอ็นหัวไหล่ฉีกก็ สามารถกลับไปแข่งกอล์ฟได้ภายในเวลา 6 เดือน ซึ่ง ถือว่าเร็วมากและยังคว้าแชมป์มาครองได้สำเร็จ”
แม้เทคโนโลยีการแพทย์จะก้าวไปไกลจนสามารถ รักษาและฟื้นฟูอาการบาดเจ็บจากการออกกำลังกาย หรือเล่นกีฬาได้ง่ายขึ้น แต่สิ่งที่ดีที่สุดที่ น.ท. นพ.พรเทพ ต้องการให้ทุกคนตระหนักคือ การป้องกัน “อย่างแรกคือ ป้องกันตัวเราเอง หมั่นทำให้กล้ามเนื้อยืดหยุ่นดี ซึ่งมี ส่วนช่วยให้การบาดเจ็บน้อยลง ซึ่งที่ BASEM จะมี โปรแกรมตรวจสมรรถภาพความแข็งแรงของร่างกาย แบ่งเป็นโปรแกรม Fit for Play เป็นการตรวจเช็กสภาพ ความพร้อมของร่างกายก่อนที่จะเล่นกีฬาหรือออกกำลัง กาย และทำอย่างไรหากยังไม่ฟิตพอ ซึ่งเหมาะสำหรับ บุคคลทั่วไป ผู้สูงอายุ และผู้ที่ออกกำลังกายเป็นประจำ และอีกโปรแกรมคือ Fit for Performance ที่ออกแบบ มาเพื่อนักกีฬาที่ต้องการตรวจวิเคราะห์เจาะลึกอย่าง ละเอียด เพื่อเติมเต็มศักยภาพร่างกายให้มีประสิทธิภาพ สูงสุดตลอดเกมการแข่งขัน ทั้งนี้องค์ประกอบความฟิต ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก คือ 1. ความฟิตของ หวั ใจและปอด (Cardiorespiratory fitness) 2. ความแขง็ แรง ของกล้ามเนื้อ (Muscular strength) 3. กล้ามเนื้อทนทาน (Muscular endurance) 4. สัดส่วนของร่างกายมีความ สมส่วน (Body composition) และ 5. ความยืดหยุ่นของ ร่างกาย (Flexibility)
อีกส่วนที่สามารถป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บ จากการเล่นกีฬาหรือออกกำลังกายคือ ปัจจัยภายนอก และสิ่งแวดล้อม เช่น เลือกใช้อุปกรณ์กีฬาที่ได้มาตรฐาน อย่างนักวิ่งหากใช้รองเท้าคุณภาพต่ำอาจทำให้เจ็บ ฝ่าเท้าหรือเจ็บหัวเข่าได้ สถานที่ออกกำลังกายก็ต้องมี สภาวะที่ดี อากาศถ่ายเท ไม่ร้อนเกินไปเพื่อลดการเกิด Heat Stroke เป็นต้น หากสามารถป้องกันตัวเองในทุก ปัจจัยที่กล่าวมาได้ ก็สามารถลดความเสี่ยงที่จะเกิดการ บาดเจ็บจากการออกกำลังกายได้มากแล้ว แต่เมื่อใดที่ เกิดอุบัติเหตุหรือเหตุสุดวิสัย แนะนำให้มาพบแพทย์ เฉพาะทาง ยิ่งมาเร็วก็ยิ่งเป็นผลดี และไม่ต้องกลัวไป ตามความเชื่อเดิมๆ ที่ว่าถ้าผ่าตัดหัวเข่าหรือหัวไหล่แล้ว จะไม่กลับไปเป็นเหมือนเดิม ด้วยเทคโนโลยีการแพทย์ ด้านเวชศาสตร์การกีฬาที่ก้าวไกลในทุกวันนี้ ช่วยให้ การวินิจฉัย รักษา และฟื้นฟูสภาพร่างกายได้เร็ว ที่สำคัญคือ สามารถกลับไปใช้ชีวิตหรือเล่นกีฬาได้ดีกว่า เดิมก็เป็นได้”
เราไม่ได้แค่รักษาให้หาย แต่ต้องการให้สามารถกลับไปเล่นใน ระดับอาชีพ เข้าเส้นชัยได้เหมือนเดิมหรือดีกว่าเดิม Return to play โดยออกแบบการรักษาคนไข้แบบเฉพาะบุคคลหรือ Custom Made ซึ่งเป็นมาตรฐานที่ BASEM ยึดถือมาตลอด