THE YOUNG ACHIEVERS 2019:
นริศรา กิจพิพิธ วิศวกรหญิงผู้คุมการคลังธุรกิจพลังงานของครอบครัว
ก๊าซเอ็นจีวีที่ต่อแถวเติมกันยาวเหยียดในเมืองไทย นั้น เกือบทั้งหมดเป็นผลงานของบริษัท สแกน อินเตอร์ จำกัด (มหาชน) หรือ SCN ซึ่งทำธุรกิจ พลังงานครบวงจร ทั้งสร้างปั๊ม ทำรถขนส่งก๊าซ ไป จนถึงติดตั้งถังก๊าซเอ็นจีวีในรถยนต์ เป็นธุรกิจที่ทำ ร่วมกับปตท. เมื่อ พ.ศ. 2546 เรียกว่าเป็นผู้บุกเบิก ก๊าซธรรมชาติรายแรกๆ ของประเทศไทย
คุณไนซ์เป็นผู้หญิงไม่กี่คนในแวดวงวิศวกรรม ศาสตร์ และเป็นผู้บริหารหญิงไม่กี่รายในธุรกิจ พลังงานของไทย ที่สำคัญเธอเป็นผู้กุมคลังการเงิน ของสแกน อินเตอร์ ต่อให้คุณธัญชาติ ประธาน กรรมการบริหารซึ่งเป็นคุณพ่อ หรือดร.ฤทธี ซีอีโอซึ่ง เป็นพี่ชาย ก็ไม่อาจไฟเขียวโปรเจกต์ใดๆ ได้ถ้าเธอ ไม่อนุมัติงบ
“ไนซ์ได้ปริญญาวิศวะ 3 ใบ แค่อยากท้าทายว่า ผู้หญิงเรียนวิศวะได้ ตอนเรียนก็ใส่เสื้อช็อปกับรองเท้า ส้นสูง นุ่งกระโปรงสั้น” เธอจบปริญญาตรีคณะ วิศวกรรมศาสตร์ สาขาวิศวกรรมอุตสาหการ สถาบัน เทคโนโลยนี านาชาตสิ ริ นิ ธร มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ หลังเรียนจบปริญญาตรี “ไนซ์กลับมาช่วยที่บ้าน นิดหน่อย ทำ production line ให้กับโตโยต้าซึ่งมาจ้าง เราสร้างไลน์ผลิตเพื่อเปลี่ยนจากน้ำมันเป็นก๊าซ ธรรมชาติ เป็นโปรดักชั่นไลน์ที่ช่วยลดต้นทุน ลดของ เหลือทิ้ง ลดเวลาในการผลิต เป็นผลงานแรกในชีวิต การทำงาน การทำงานจริงกับสิ่งที่เรียนมาแตกต่าง กัน 80 - 90% เวลาทำ project feasibility หรือ วิเคราะห์ผลตอบแทนธุรกิจก่อนลงมือทำ ตอนเรียนมี สมมุติฐานเยอะแยะ ทุกอย่างหาได้จากห้องสมุด แต่ ตอนทำจริงมันไม่มี เราตอ้ งไปคยุ กบั คนหลายฝา่ ยมาก แตต่ อนสง่ โปรเจกตน์ ี้ไปประกวดก็ได้รางวัลที่ 1 มา”
หลังจากนั้นเธอลัดฟ้าไปเรียนปริญญา 2 ใบรวด ในสาขาวิศวกรรมอุตสาหกรรมจาก University of Southern California สหรัฐอเมริกา และสาขา วิศวกรรมการเงินและการบริหารความเสี่ยงที่ Imperial College London จากอังกฤษ “ปริญญาโท อยากมาดูฝั่งไฟแนนซ์บ้าง เรียนจบก็คิดว่าอยาก ทำงานเมืองนอกสัก 2 - 3 ปี แต่ยังไม่ทันสมัครงาน คุณพ่อโทร.มาบอกว่าอยากเอาบริษัทเข้าตลาด หลักทรัพย์ ให้กลับมาช่วยกันหน่อย คุณพ่อเป็น เจ้าพ่อโปรเจกต์ ท่านทำทุกอย่างในโลกนี้ได้ถ้าอยาก จะทำ
“ท่อก๊าซในเมืองไทยไม่ได้มีโครงข่ายทั่วประเทศ เหมือนในต่างประเทศ ซึ่งไม่มีใครต้องขับมอเตอร์ไซค์ ส่งแก๊สตามบ้าน เขาเปิดท่อแก๊สในบ้านก็ได้ใช้เลย แต่ในเมืองไทยไม่มีท่อก๊าซเชื่อมต่อกัน เวลาสร้างปั๊ม เลยต้องมีรถขนส่งจากท่อไปยังปั๊มต่างๆ ปั๊มไหนอยู่ ตามแนวท่อก็ดีไป ประหยัดค่าขนส่ง คุณพ่อได้ สัมปทานทำมาเธอร์สเตชั่นเอาไว้เติมก๊าซให้รถขนส่ง กระจายไปส่งตามปั๊มย่อย ซึ่งท่านประกอบรถขนส่ง เองด้วย ทำธุรกิจเปลี่ยนรถยนต์ให้เป็นรถใช้แก๊สด้วย ต่อยอดจนเราทำครบวงจรของเอ็นจีวี คุณพ่อมอง การณ์ไกล ชอบสร้างอะไรใหม่ๆ ไนซ์คิดว่าแพสชั่น ของคุณพ่อคือเขาสะใจกับความสำเร็จ ท่านไม่เคย คิดเรื่องเงินเลย แค่ทำรีเสิร์ชก็ทุ่มเทเงินจนแทบ หมดตัว แม้ว่าฐานะในตอนนั้นของคุณพ่อจะติดลบ ทุกวันนี้ก็ยังเป็นแบบนั้น ไม่พร้อมแต่ก็ลุยไป (หัวเราะ) ไม่มีคำว่าพร้อมหรอกค่ะ”
เธอวกกลับมาเล่าเรื่องนำบริษัทเข้าตลาด หลักทรัพย์ให้ฟังว่า เป็นเพราะความเจ้าโปรเจกต์ของ คุณพ่ออีกเช่นเคยที่อยากเติบโตแบบก้าวกระโดด นอกจากนำบริษัทเข้าตลาดแล้ว ยังมีโปรเจกต์ยักษ์ จ่ออีกงาน คือโครงการก๊าซธรรมชาติอัดแรงดันสูงใน ภาคอุตสาหกรรม (Industrial Compressed Natural Gas หรือ ICNG) ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่สแกน อินเตอร์ ครอบครองสิทธิบัตรแต่เพียงผู้เดียวในประเทศไทย
ครั้นเข้ามาทำงานเต็มตัวก็โดนเหตุการณ์รับน้อง มากมาย ดังที่เธอไล่เรียงให้ฟังยาวเหยียดว่า “ช่วง เตรียมตัวเข้าตลาดหลักทรัพย์ มือขวา 4 คนของเรา ลาออกหมดเลย ไม่มีเหตุขัดแย้ง เขาจะออกไปตั้ง บริษัท คุณพ่อก็ไม่สนใจค่ะ ท่านบอกว่าไม่เป็นไร ทำ เองได้เพราะรู้ดีเทลทุกอย่าง ณ ตอนนั้นเป็นบริษัท แบบวันแมนโชว์พอสมควร
“ปกติบริษัทที่ไม่ได้อยู่ในตลาดหลักทรัพย์จะปิด บญั ชปี ลี ะครง้ั ยน่ื เอกสารใหส้ รรพากรกจ็ บ แตถ่ า้ อยใู่ น ตลาดต้องปิดบัญชีทุก 3 เดือน ฝ่ายบัญชีที่เก่งๆ ลา ออกกันพรึ่บเลย ด้วยความที่เราต้องทำงานแข่งกับ ตารางเวลาที่ระบุชัดเจนว่าต้องเข้าตลาดวันไหน แล้ว เขาทำงานกันไม่ทัน แต่เขาอยู่กับคุณพ่อมานาน เป็น หน้าที่ของคุณพ่อที่ต้องไปเบรกไว้ ตอนนั้นไนซ์แทบจะ ตัวติดกับคุณพ่อเลย ไม่มีตำแหน่งค่ะ ทำงานทุกอย่าง แลว้ แตน่ ายสง่ั (หวั เราะ) ทา่ นไมส่ อนงานนะคะ ใหล้ อง ผิดลองถูกเอาเอง เพราะประสบการณ์คือสิ่ง
สำคญั ทส่ี ดุ คะ่ แต…่ ”
เธอลากเสียงแต่ยาวๆ บอกใบ้ว่า โลกสวยไม่มีหรอกในชีวิตจริง ยิ่ง ทำงานกับคนในครอบครัวเดียวกันด้วย แล้ว “คุณพ่อเป็นคนลงดีเทลและเป็น คนคิดใหญ่มาก ทุกอย่างเป็นไปได้หมด เลย แต่เรารู้สึกว่ามันเยอะไป เมื่อเรา มอบหมายหน้าที่ให้ใครแล้วก็ให้เขา จัดการเอง แต่ในมุมคุณพ่อ ท่านต้องรู้ ทกุ อยา่ ง พอมโี ปรเจกตม์ ากเขา้ เรากร็ ไู้ ด้ ไม่หมดหรอกค่ะ เวลาทำงานกับคุณพ่อ และพี่ชาย ทุกอย่างที่เราไม่เห็นด้วย ต้องหาเหตุและผลมาแย้ง ดีว่าทุกคน รับฟังกัน อะไรที่เราคิดว่าคุณพ่อเก่ง และรู้ดี เราต้องปรึกษาอยู่แล้ว แรกๆ พนักงานไม่มีใครต่อต้าน แค่ไม่ทำตาม ที่สั่ง (หัวเราะ) ไนซ์เข้ามาวางระบบ แต่ หลายโปรเจกต์มากที่เราขาดทุน เกิน งบ เราก็งงว่ามันเกินได้ยังไงในเมื่อเรา วางระบบทุกอย่างไว้หมดแล้ว พอ เข้าไปดู ปรากฏว่าพนักงานลบระบบที่ ไนซ์วางไว้หมดเลย ตอนนั้นไนซ์โกรธ มากแต่ไม่ลงโทษ เพราะเขาก็เป็น คนเก่าคนแก่
“ช่วงที่เรากำลังจะเข้าตลาด หลักทรัพย์ ไนซ์ขอให้พนักงานทุกคนทำ สัญญาใหม่ โดยที่มีข้อหนึ่งเขียนว่า ห้ามเปิดเผยข้อมูลของบริษัท และหลัง จากลาออกไปแล้ว 2 ปี ห้ามทำธุรกิจ เหมือนหรือใกล้เคียงกับบริษัท สุดท้าย พนักงานลาออกเยอะมากจนไนซ์ตกใจ ว่าเราทำอะไรผิดหรือเปล่า พนักงาน แจ้งเหตุผลที่ลาออกว่าเขาไม่โอเคกับ เงื่อนไขนี้ อย่างในการประมูล เราจะ พิสูจน์ได้ยังไงว่าเขาเป็นคนเอาข้อมูล ไปบอกคู่แข่ง ถ้าเกิดความเสียหายขึ้น มา เขารับผิดชอบไม่ได้หรอก ก็เลย ลาออกดีกว่า แต่ไนซ์กลับไม่ได้มองว่า พนักงานลาออกไม่ใช่เรื่องไม่ดี ถ้าคน ทำงานมี mindset แบบนั้น เขาก็ไม่ได้ ช่วยองค์กรนะคะ แต่เหตุการณ์นี้ก็สอน ว่าเราอาจจะใจร้อนเกินไป มันมีวิธีการ อีกแบบหรือเปล่าที่ไม่ใช่เข้ามา เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว”
สานต่องานได้ 5 ปี ทุกเหตุการณ์ สอนให้เธอเติบโตขึ้นทางอาชีพและทาง อารมณ์ “แต่ก่อนไม่พอใจอะไรก็พูดเลย ไม่ใช่อยู่เมืองนอกมานานหรอกค่ะ เป็น นิสัย (หัวเราะ) เราโมโหสะสมมาเรื่อยๆ จนวันหนึ่งก็คิดว่ามันได้ประโยชน์
‘เปน็ คนขตี้ กใจนะ่ คะ่ เวลามปี ญั หาเลยตอ้ ง แก้ให้ได้ ไมเ่ คยปลอ่ ย ทงิ้ ไว้ และคงเพราะเรา เรยี นวศิ วะมา มนั คอื วชิ าทชี่ ว่ ยฝกึ กระบวนการความคดิ ’
อะไรไหม ทเ่ี ราตะโกนไปคนอน่ื เขาเขา้ ใจหรอื เปลา่ เดย๋ี วน้ี ก่อนจะพดู ว่าใคร เราจะถามตัวเองก่อนว่ามันมีประโยชน์ ไหม แลว้ กห็ ายใจเขา้ หายใจออกเยอะๆ คะ่
“เคยคิดว่าฉันเก่งที่สุด ฉันจบมหาวิทยาลัยนี้มา แต่ พอมาอยู่ในโลกทำงานจริง อัตตาก็หายไป เพราะทุกคน เก่งหมดเลยค่ะ เราเลยหัดฟังคนอื่นบ้าง และการรับ พนักงานที่เก่งกว่าเราเข้ามาร่วมทีมก็มีประโยชน์มาก จากคนที่คิดว่าฉันทำคนเดียวก็ได้ เหมือนคุณพ่อที่ต้องรู้ ทุกอย่าง แต่ตอนนี้เรารู้จักใช้ความสามารถด้านต่างๆ ของคนอื่นเข้ามาช่วยทำงาน เราสบายขึ้น องค์กรก็ เติบโตได้เร็วกว่า พยายามหาผู้สืบทอดงานในแต่ละ หน่วย จะได้ไม่ตกใจมากเวลาคนลาออก อย่างฝ่าย บัญชี แต่ก่อนไนซ์จะบอกเขาว่าห้ามป่วย ห้ามตาย ห้ามทุกอย่าง เพราะเป็นหน่วยสำคัญ แต่พอเราเจอ เหตุการณ์ที่มือขวาลาออก 4 คน เราต้องหาตัวตาย ตัวแทนในแต่ละหน่วยไว้เลย ไม่มีพนักงานคนไหนจะอยู่ กับเราไปตลอดชีวิตหรอกค่ะ
“ไนซ์เป็นคนขี้ตกใจค่ะ เวลามีปัญหาเลยต้องแก้ให้ ได้ ไม่เคยปล่อยทิ้งไว้ และคงเพราะเราเรียนวิศวะมา มันคือวิชาที่ช่วยฝึกกระบวนการความคิด ทุกอย่าง ต้องหาคำตอบ หาทางออกให้ได้ ทุกกระบวนการต้องมี เหตุและผล เป็นการฝึกสมองของเราและของทีมไปด้วย แต่บางทีก็เครียดมากเกินจนคุณพ่อเตือนว่ากลัวคลอด แล้วหลานคิ้วขมวด แต่ทุกคนมีปัญหามาให้เราตลอด เวลา ไนซ์มองว่าทุกปัญหามีทางแก้ ถ้าเราแก้ได้ก็เป็น ประสบการณ์ ถ้าแก้ไม่ได้ก็ต้องแก้ให้ได้ค่ะ เพราะการที่ เราเป็นผู้บริหาร หน้าที่เรามีแค่ 2 อย่าง หนึ่ง วางแผน สอง แก้ปัญหา ใครมีปัญหาอะไรต้องวิ่งมาหาเรา เป็น เรื่องปกติสำหรับผู้บริหารทุกคน”
กล่าวจบเธอยกมือลูบท้องที่อายุครรภ์ 8 เดือนแล้ว “ไนซ์แพ้อยู่ 4 เดือนแต่มาทำงานทุกวันค่ะ เวียนหัว อาเจยี น เปน็ ไมเกรน กค็ ดิ วา่ หนกั อยู่ ตอ้ งปรบั ตารางงาน พอสมควร ถา้ มี business dinner หรอื business trip เราไป ไม่ไหว ต้องตามอัพเดตข้อมูลกันทีหลัง และพอท้องแล้ว สมองจะช้ากว่าเดิมประมาณ 30% ซึ่งอันหลังนี้ไม่ค่อย โอเคคะ่ (หวั เราะ) แตเ่ ขา้ ใจได้ เปน็ ไปตามสภาพรา่ งกาย โชคดีที่ทีมงานดี สามีดูแลอย่างดีเลยค่ะ” คุณไนซ์พูดถึง คุณพีรภัทร ศรีสอ้าน สามีนักธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ที่ ไฟแรงไม่แพ้กัน
สุดท้ายเธอก็นำพาบริษัทผ่านช่วงเวลาที่เป็นทั้ง วิกฤติและโอกาสมาได้ เมื่อสแกน อินเตอร์เข้า ตลาดหลกั ทรพั ยใ์ น พ.ศ. 2558 บรษิ ทั เตบิ โตถงึ ปลี ะ 25% มีรายได้ระดับพันล้านบาทต่อปี เพราะเอ็นจีวีคือบ่อ ทองคำของนักธุรกิจ “ช่วงที่เอ็นจีวีบูมมากๆ เคยมี เหมือนกันที่คุยกันจนถึงวันสุดท้ายแล้ว พรุ่งนี้จะเซ็น สัญญาแล้วเขาไม่มา หายไปเลย สรุปว่าเขาขายให้ คนอื่น มีเหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นตลอดค่ะ” แต่ก๊าซพลัง ธรรมชาติมีวันหมดไป ไม่เหมือนไฟในตัวคุณพ่อที่ ไม่เคยมอด วันนี้คุณไนซ์จึงต้องประเมินความเสี่ยงของ ธุรกิจต่างๆ เพิ่มขึ้นอย่างไม่รู้จบ
“เราต้องมีธุรกิจให้หลากหลาย เพราะเอ็นจีวีขึ้นอยู่ กับนโยบายของรัฐบาล ราคาจะขึ้นลงแค่ไหน รัฐบาล จะให้เงินสนับสนุนต่อหรือเปล่า ถ้าปตท.ไม่อุดหนุน ทางการเงินแล้ว เราจะอิงกับเอ็นจีวีอย่างเดียวไม่ได้ เรา เลยต้องทำโปรเจกต์ ICNG ขึ้นมา ซึ่งราคาจะอิงกับ ราคาน้ำมันของตลาดโลก แปลว่าถ้ารัฐบาลไม่ สนับสนุนเอ็นจีวี เราก็มีไอซีเอ็มจีอุ้มเราไว้ได้ เรายัง ลงทุนใน renewable energy เช่น โซลาและพลังงาน ธรรมชาติอื่นๆ ข้อดีคือธุรกิจที่เราทำไม่ได้มีคู่แข่งใน ระดับเดียวกันเยอะนัก จะเจอปัญหาก็คือความผันผวน จากนโยบายของรัฐบาลและตลาดโลกค่ะ”
เมื่อถามถึงแผนการในอนาคต เธอกลับตอบว่า “แผนรีไทร์นี่ไม่มีเลย คิดว่าตัวเองอยู่นิ่งไม่ได้แน่นอนค่ะ อยู่บ้านเฉยๆ ดูทีวีไป ทำไม่ได้หรอก ไนซ์ชอบทำงาน ค่ะ”
Like Father, Like Daughter
ก‘ดแกผดนกรดีไกทดรกน์ ดี่ไมกดม่ กเี ลดยกดกดกด คกดิดวกาด่ ตกวั ดเดอกงดอกยดนู่ กงิ่ ดไมก่ดไดก้ ดกดก แดนกน่ ดอกนดคกะ่ ดอดยกบู่ดา้กนดเฉกดยกๆดกดก ดกทู ดวี กีไปดกทดำกไมด่ไกดดห้ ดรกอดกกดกดก ไนซช์ ดกดกดกดกดกดกด อบทำงานคะ่ ’