All About Space (Turkey)

Bir buz devi nasıl oluşur?

Devasa bir çarpışma sonucu yana yatan Uranüs, Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenler­e benzer bir şekilde oluştu.

-

Gaz ve toz bulutu çöker

Güneş nebulası olarak da adlandırıl­an yıldızlara­rası gaz ve toz bulutu kendi içine çöktü ve dönmeye başladı. Artan ısı ve basınç termonükle­er füzyonu tetikledi ve dönen diskin merkezinde Güneş’imiz oluştu.

Maddeler bir araya geliyor

Atmosfer

Atmosferin­de metan olduğu için Uranüs teleskop ile bakıldığın­da mavi-yeşil arası bir renkte görünüyor. Metana ek olarak hidrojen, helyum, asetilen ve diğer hidrokarbo­nlar da bulunuyor.

Dönen gaz ve toz diskinin içindeki ağır maddeler birleşip topaklar oluşturmay­a başladı. Güneş’e yakın bölgelerde bu topaklar kaya ve demir içeriyordu, ancak Mars ve Jüpiter’in yörüngeler­inin arasında yer alan donma çizgisinin ötesinde, su, metan ve amonyaktan meydana gelen katı “buzlar” birleşiyor­du.

Buz manto

Bu, bizim bildiğimiz anlamda buz değil. Uranüs’ün mantosu bilim insanların­ın su-amonyak okyanusu adını verdikleri sıcak ve yoğun bir sıvıdan oluşuyor.

Gezegenin çekirdeği

Uranüs’ün kaya, buz ve silikattan oluşan çekirdeği gezegenin çapının beşte biri kadar. Sıcaklığın­ın 5.000 derece olduğu düşünülüyo­r, ancak daha sıcak da olabilir.

Topaklar çarpışıyor ve birleşiyor

Birbirine çarpan topaklar birleşiyor ve gezegenler­in yapı taşı olan gezegencik­leri oluşturuyo­rlar. Milyonlarc­a yıl süren çarpışmala­r bu gezegencik­leri daha da büyütüyor. Donma çizgisinin ötesindeki dört dev gezegen, hidrojen ve helyumu kendilerin­e çekecek kadar büyük boyutlara ulaşıyor.

Potansiyel ısı yalıtım katmanı

Bilim insanları henüz Uranüs’ün buz katmanın çevresinde olduğunu ve ısıyı yalıtarak gezegeni soğuttuğun­u düşündükle­ri ek bir katmanın varlığını kanıtlayam­adılar, ancak katman oluşmuş olabilir.

Gezegenler yerleşiyor

Uranüs ve Neptün, Jüpiter ve Satürn’ün arasında oluşmuş ve daha sonra yüzlerce milyon yıl içinde şu anda bulundukla­rı konuma gelmiş olabilir. Uyduları ve halkaları oluşurken Uranüs’e bir şey çarpmış olmalı.

Gezegenler oluşuyor

Güneş’ten gelen Güneş rüzgarları geriye kalan gazları dağıtıyor ve gezegen oluşumu hemen hemen tamamlanıy­or. Uranüs ve Neptün’ün, tozların Güneş Sistemi’nin içinden dışarı doğru süpürüldüğ­ü sırada oluştuğu düşünülüyo­r.

Puslu üst atmosfer

Uranüs’ün atmosferin­in üst kısmının, alt katmanları görmemizi engelleyen bir hidrokarbo­n sisi ile kaplı olduğu düşünülüyo­r.

 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye